هک فکری، هک فیزیکی

رسانه وبلاگ- این روزها بازار هک کردن و هک شدن داغ است. از یک سو گروهی که خودش را “ارتش سایبری ایران” نامیده است، سایت های مخالف را پایین می آورد تا هم قدرت نمایی کرده باشد و هم اطلاعات حساس را به چنگ بیاورد و از سوی دیگر جریان هک فکری نیز به آهستگی ولی با پیوستگی جریان دارد.

بررسی موارد این گونه هک های فیزیکی و فکری، کاری است که نیاز به اطلاعات کامل و وصل بودن به سرمنشاء اطلاعات در دستگاه های اطلاعاتی دارد و طبیعتا از توان من بیرون است اما به عنوان یک ناظر خارجی علاقمند به این گونه مباحث، یک بررسی اجمالی نیز می توان انجام داد. کاری که انجام داده ام و نتایج جالبی هم داده است.

اما منظور از هک فیزیکی و هک فکری چیست؟
هک فیزیکی عبارت از هر نوع عملی است که باعث از بین رفتن سخت افزار یا اطلاعات رسانه مورد نظر شود، از حمله به سایت اینترنتی رسانه گرفته تا حمله نظامی!

هک فکری اما عبارت است از هدف گرفتن آدم ها و روندهای تولید محتوا در این رسانه ها که از نفوذ دادن آدم های خودی تا بی اعتبار کردن آدم های اصلی رسانه هدف را شامل می شود.

برای شروع بررسی، چند رسانه اصلی را که به نظر من بیشتر در معرض خطر هک فکری و فیزیکی هستند، انتخاب کردم که از قرار زیر است:

1.رادیو زمانه
2.رادیو فردا
3.رادیو آمریکا، VOA
4. بی.بی.سی فارسی
5.دویچه وله فارسی

طبیعتا شبکه های داخلی از این قضیه مستثنا هستند چرا که نوع برخورد با آنها فرق می کند. همچنین سایت های سبز نیز به علت نگاه امنیتی و امکان حذفی که در موردشان وجود دارد، کمتر مورد هک قرار می گیرند، مخصوصا هک فکری که هزینه های زیادی را نیز در بر دارد. حال این ۵ رسانه را به اجمال و براساس تلاش های انجام شده که در معرض افکار عمومی قرار گرفته اند، بررسی می کنیم.

1.رادیو زمانه:
رادیو زمانه که با بودجه مستقیم یک کشور خارجی برای اثرگذاری در میان جوانان و نخبگان فرهنگی ایرانی داخل و خارج کشور تشکیل شده است، از آغاز تاکنون فراز و نشیب زیادی داشته است. دوره اول این رسانه که با حضور آدم های شناخته شده و حرفه ای ایرانی مدیریت می شد، آن چنان برای سیستم اطلاعاتی ایجاد مزاحمت کرده بود که تلاش گسترده ای برای هک فکری یا به اصطلاح “زدن سر” آن آغاز گردید.

فشار اصلی این هک فکری، بر روی طرف خارجی سفارش دهنده قرار داشت به شکلی که با تکیه بر بی اعتمادی ذاتی موجود بین ایرانی ها و هلندی ها، باعث تقویت عدم اعتماد و بینش “سواستفاده تیم ایرانی از موقعیت داده شده” گردید. در عین حال به نظر من تلاش سیستم اطلاعاتی بر آن قرار گرفت که به جای تیم اداره کننده قوی ایرانی، تیمی ضعیف اما پر سر و صدا، اداره رادیو زمانه را بر عهده بگیرد و در عین حال مدیریت مستقیم با طرف خارجی باشد که از ابتدا نتیجه فعالیت چنین تیمی مشخص بود.

رادیو زمانه، در دوره نخست به علت شناخت تیم اداره کننده ایرانی از داخل کشور و دانستن نقاط ضعف و قوت خود و اشراف بر بی برنامگی فرهنگی و فقدان رسانه مناسب برای مقابله در داخل کشور؛ محبوبیت خوبی به دست آورده بود. به عنوان مثال در همان دوره، مصاحبه یکی از نویسندگان سرشناس ایرانی، که از مصاحبه با رسانه های داخلی و خارجی پرهیز می کرد، را در زمانه خواندم. با او تماس گرفتم و از علت شکستن تحریم رسانه ها سوال کردم و در پاسخ شنیدم که “شخصی شناخته شده و با اطلاع از ادبیات و فرهنگ که تمامی آثار مرا خوانده بود آمد و من دو سه ساعتی با او گپ زدم و از این گپ زدن، لذت هم بردم و در انتها حاصل مصاحبه ای شد که شما خواندید. این نویسنده اصلا از ماهیت زمانه اطلاعی نداشت و تنها حرفه ای بودن مصاحبه کننده و نوع برخورد او، باعث شکستن حصر چندین ساله اش شده بود.

رادیو زمانه قوی و اثرگذار، این چنین هدف هک فکری قرار گرفت و در نهایت طرف خارجی، فریب اطلاعاتی را خورد و تیم قوی موسس را کنار گذاشت. از یاد نبریم که یک تیم قوی در حال کار همیشه روی خط قوانین حرکت نمی کند بلکه نیاز به شکستن قوانین خشک دارد و در صورت یک رفتار کاملا قانونی و خشک، از هم می پاشد.

بعد از این هک فکری، نوبت به قدرت نمایی فیزیکی رسید و در روزهای گذشته، “ارتش سایبری ایران” با قدرت نمایی و با هدف ایجاد رعب در میان تیم فنی اداره کننده، سایت زمانه را پایین آورد. گزارش هایی که از این هک به دست آمده است، نشان از پاک شدن بخش زیادی از اطلاعات دارد که خود نشان از دسترسی مناسب و انجام موفق این هک فیزیکی است.

رادیو زمانه کنونی، نه از نظر فکری چیز خاصی دارد، نه از نظر فیزیکی قابل اعتماد است. طرف خارجی هم دیگر ناامید شده است و آب رفته به جوی باز نمی گردد. شاید هک فکری و فیزیکی رادیو زمانه، موفق ترین هک آشکار شده توامان تاکنون در کارنامه سیستم اطلاعاتی ایران باشد.

2.رادیو فردا:
رادیو فردا ارزش هک فیزیکی ندارد، در واقع یک شبکه رادیویی انفعالی است که بر مبنای خبر و موسیقی استوار شده است. اما می تواند مورد هک فکری قرار بگیرد. شیوه رادیو زمانه در اینجا هم کاربرد داشته است. در عین حال از شیوه دیگری که به علت عجول بودن آمریکایی ها کاربرد خوبی دارد، استفاده شده است. این شیوه که در دیگر رسانه ها نیز کاربرد دارد، نفوذ آدم های خاکستری در این گونه رسانه هاست.

اما آدم های خاکستری کیستند؟ در تعریف این آدم ها باید گفت کسانی هستند که به علت خصوصیات درونی یا عوامل محیطی، طوری بار آمده اند که هیچ وقت دل به طرف خاصی نمی سپارند، تا زمانی که در ایران باشند یا در رسانه هایی که خط قرمزهای نظام را رعایت می کنند و به آن التزام دارند، در جهت خط فکری آنها فعالیت می کنند و زمانی که در رسانه ای مانند رادیو فردا مشغول می شوند، این فعالیت در جهت خواسته های آنها صورت می گیرد.

آدم های خاکستری، هیچ وقت برای هدف “براندازی” یا “تغییر رژیم” مهره های مناسبی نیستند اما برای رسانه هایی مانند رادیو فردا، تنها آدم های در دسترس هستند. این آدم ها به راحتی با وعده کمک مالی یا تهدید جانی علیه خود یا خانواده اشان که احتمالا در ایران هستند، به ابزار دست سرویس های اطلاعاتی ایران تبدیل می شوند و سر بزنگاه با تحلیل های خود، طرف خارجی را به گمراهی رهنمون می شوند.

به نظرم این شیوه هک فکری به همراه فشار به خبرنگاران این رادیو هر از چند گاه، در مورد رادیو فردا اعمال می شود وآن را به یک رسانه “نه چندان تاثیرگذار” تبدیل کرده است. در واقع اصلا رادیو فردا بی اثر است!

3.رادیو صدای آمریکا VOA:
رسانه ای که مدتها تیول یک نفر باشد، تقریبا حتی از هک فکری نیز بی نیاز است. یعنی به معنی واقعه کلمه رادیو صدای آمریکا، ارزش برنامه ریزی ندارد. شاید سرویس های اطلاعاتی ایران، برنامه ای دراز مدت برای کانالیزه کردن شیوه رسیدن اخبار به رادیو صدای آمریکا داشته باشند ـ که قطعا دارند! ـ اما به نظر نمی رسد نیازی به در اختیار گرفتن آدم های این رسانه احساس شود. هر چند در اختیار گرفتن این آدم ها ساده است و همیشه می توان برای آن اقدام کرد!

در یک کلام رادیو صدای آمریکا VOA به خاطر عوامل متعدد خطری نیست که نیاز به هک هیچ بخشی از آن باشد و تنها مهم ترین فعالیت آن، حمایت از فیلترشکن اولتراسرف بوده است که البته در اصل ربطی به این رادیو ندارد و سیاست دولت آمریکا است.

4.بی.بی.سی فارسی BBC Persian:
بی. بی. سی فارسی، رسانه کهنه کار انگلیسی که از دیرباز ابزار دست دیپلماسی عمومی و پنهان بریتانیا بوده است، حکایت دیگری دارد. بی. بی. سی بنا بر ضرورت جنگی شکل گرفته است، یعنی این رسانه در اصل برای جنگیدن و پیشتیبانی از جنگ طراحی شده است.

بنگاه سخن پراکنی بریتانیا، شیوه های پنهان و آشکار بسیاری را در فعالیت خود در پیش می گیرد و به جرات می توان گفت از نخستین اهداف هک فکری سرویس های اطلاعاتی ایران بوده است. هم اکنون نیز به نظر من زمین نخست نبرد، بی. بی. سی فارسی است. اما چرا؟

جواب این سوال در شیوه جذب همکار برای بی. بی. سی فارسی نهفته است. این رسانه تا هنگامی که به شکل صوتی و در قالب رادیو بی. بی. سی فعالیت می کرد، از تیم تقریبا بسته ای استفاده می کرد که نفوذ در آن کار ساده ای نبود. البته به نظر من شیوه بی اعتبارسازی منابع در مورد این رسانه قوی از مدت ها قبل به کار رفته است که در بسیاری از موارد بی. بی. سی با هدایت تیم های قوی و به علت استفاده از شیوه های مناسب برای تایید خبر، از آن جسته است. در واقع در میان این چند رسانه های که بررسی می کنیم، بی. بی. سی حرفه ای ترین است و به همین خاطر درگیری پنهان با آن، از همه سنگین تر و بیشتر است.

اما هنگامی بی. بی. سی فارسی تصمیم به راه اندازی تلویزیون به زبان فارسی گرفت، ناگهان یک فرصت طلایی در مقابل سرویس های اطلاعاتی ایران ظاهر شد. تیم بسته بی. بی. سی که به دقت توسط سرویس ضد اطلاعات بریتانیا کنترل می شدند، باز شد و افراد جدیدی وارد آن شدند. این افراد بیشتر از میان روزنامه نگاران اصلاح طلب ایرانی بودند که پس از باز شدن فضای رسانه ای در ایران، فعالیت خود را آغاز کرده بودند.

البته بی. بی. سی با برگزاری برخی دوره های روزنامه نگاری از راه دور ـ که دوره حضوری آن زمانی در ترکیه برگزار شد ـ و نشریه کارگاهی زیگ زاگ، سعی کرده بود همکاران تلویزیون فارسی اش را خود انتخاب کند نه اینکه سرویس های اطلاعاتی ایران آن را برایش انتخاب کنند.

به نظرم بازی اصلی بی. بی. سی و سرویس های اطلاعاتی ایران در داخل بی. بی. سی جریان دارد. شاید ـ و به نظر من قطعا ـ اکثر کسانی که از ایران رفتند و وارد تلویزیون بی. بی. سی فارسی شدند، هیچ ارتباطی با سرویس های اطلاعاتی ایران ندارند، اما ذات محتاط و توطئه گر انگلیسی ها، نمی تواند دربست چنین چیزی را قبول کند! هر پاراگراف خبر، هر عکس و هر گزارش ارائه شده ایرانی ها، توسط آدم های مورد اعتماد و بعضا ناشناس سرویس اطلاعاتی بریتانیا بازنگری می شود و حتی نکات غیر مرتبط در کنار هم قرار داده می شوند تا راه نفوذ اطلاعاتی ایران بسته شود.

گاهی اوقات هم بی. بی. سی هنگام شک کردن به فرد یا افرادی، محیط را برای آنها بازتر می کند تا خودشان را نشان دهند و به قولی مرتکب اشتباهی شوند که ظن همکاری با ایرانی ها را به یقین تبدیل سازد. به نظرم بچه های ایرانی ای که در بی. بی. سی کار می کنند، از این بابت متحمل فشار زیادی می شوند و من شخصا برای این دوستان روزنامه نگار احساس تأسف می کنم که مهارت حرفه ای شان خیلی اوقات نادیده گرفته می شود.

استدلال سرویس اطلاعاتی بریتانیا احتمالا این است که این افراد حتی اگر خودشان همکاری را آغاز نکرده باشند، اما در دوران فعالیت در ایران زیر نظر بوده اند و ممکن است احضار شده باشند و هم اکنون نیز خانواده ایشان در ایران هستند.

شیوه دیگر بازی با بی. بی. سی فارسی، هدف قرار دادن فیزیکی امواج ارسالی از ماهواره ها است که البته دیگر هک فکری نیست و هک فیزیکی کاملی است که توسط بچه های همیشه در صحنه سپاه! عملی می شود، البته این حدس من است!

بی. بی. سی فارسی در نهایت با وجود ایرانی هایی که در آن کار می کنند، پس از مدتی به علت درگیری های اطلاعاتی، با نوعی مشکل از درون روبرو خواهد شد که براساس برد هر طرف بازی یعنی سرویس اطلاعاتی ایران یا انگلستان، نوع این فروپاشی متفاوت خواهد بود.

5.دویچه وله فارسی:
از این جهت دویچه وله فارسی را بررسی می کنم که نقش این رسانه به ظاهر بی طرف، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. جایزه وبلاگی دویچه وله را من به عنوان یک دام اطلاعاتی مورد بررسی قرار می دهم. برندگان این جایزه البته تقصیری ندارند بلکه طراحان آن از نظر من به دنبال جذب بخش خاکستری و غیر سیاسی وب بودند.

دویچه وله فارسی از یک طرف آن قدر تاثیر گذار نیست که نیازی به هک فیزیکی باشد و از طرف دیگر به هر حال یک رسانه است و باید برای هک فکری آن کاری کرد. به نظرم بازی برای دویچه وله تازه شروع شده است و آدم های خاکستری و نفوذها تازه در حال رسوخ به دویچه وله هستند.

این پنج رسانه را به اختصار و اجمال و احتمالا با اشتباه بسیار بررسی کردم. اما نه رسانه های مورد هدف سرویس های اطلاعاتی ایران به اینجا ختم می شود و نه راه های نفوذ و تاثیرگذاری و مقابله با این رسانه ها، در این نوشتار احصاء شده اند. بازی رسانه ای سرویس های اطلاعاتی ما با رسانه هایی که سرشان در خارج از ایران است، تازه شروع شده است!
انتهای پیام/.

وبلاگ خیزران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جایزه همراه اول