ضرورت آمادگی برای حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی

اکنون که رئیس جمهور آشکارا به دفاع از حضور در شبکه های اجتماعی سخن گفتند، می توان مشی جدید را حرکت در مسیری تازه و برخلاف رویه هایی دانست که تاکنون اعمال می شده است. در شرایط تازه، بر همگان است تا خود را آماده ورود به عرصه های تازه ارتباطی کرده و با تمام توان و بهره گیری از امکانات و ظرفیت های موجود در اندیشه تأثیر گذاری بیشتر ایران اسلامی در فرهنگ جهانی باشند.

 زمانی که کمتر به تدریس علاقه داشتم، دوستی می گفت، وقتی کتاب یا مقاله می نویسی، چه تضمینی وجود دارد که از خطا ایمن باشی؟ آیا فرصت نقد آنها را در اختیار دیگران قرار می دهی ؟

در پاسخ گفتم: به هر حال در عرصه مطبوعات و رسانه ها هستند کسانی که نوشته مرا می خوانند و اگر خطایی ببینند آن را نقد کرده و گوشزد می کنند. ایشان به درستی گفت چنین نیست. اغلب چنین کاری صورت نمی گیرد و در این صورت شما تصور خواهید کرد که همه آنچه در کتابهایتان نوشته اید درست است. در حالی که وقتی همین مطالب را در کلاس برای دانشجویان ابراز می کنید، توسط دانشجویان نقادی می شوید، حتی اگر در سطحی متفاوت با سطحی باشد که انتظار آن را دارید.

به نظرم این اعتراض درستی بود. کلاس یکی از امتیازاتش نقادی است، چون دانشجو هم حرف می زند. اگر این قبیل نقادی ها نباشد، نویسنده تصور خواهد کرد هرآنچه نوشته و گفته درست است.

شاید گفتن یک خاطره دیگر هم برای آنچه در صدد بیانش هستم سودمند باشد. زمانی همراه آقای قرائتی از مشهد بر می گشتم. سخن از وضع دانشگاه و دانشجویان شد. مطالب زیادی بحث شد. بنده یک نکته را به ایشان گفتم و آن این که نزدیک سی و پنج سال است که شما یک طرفه در سیما سخن می گویید و من حتی یک بار ندیدم که اجازه دهید کسی برخیزد و یک اعتراض یا اشکال را نسبت به گفته های شما مطرح کند. دست کم من ندیده ام. طبعا بسیار خوب بود اگر در هر جلسه، پنج دقیقه به مخاطبین فرصت می دادید تا اگر نسبت به آنچه شما گفته اید، نقادی می کردند. این سبب می شد تا شما در فرصت های بعدی که زمینه طرح آن مباحث مطرح می شود، بتوانید نظرات خود را با ملاحظه آن انتقادات بهتر و صحیح تر مطرح کنید.

در حال حاضر دنیای ما دنیای نقادی است. صحنه طرح اندیشه های مختلف یا به عبارتی مشارکت فکری و فرهنگی و به اصطلاح شِر[share] کردن افکار است. در چنین شرایطی، بحث از محدود کردن اندیشه ها دشوار و کنترل آنها به سادگی امکان پذیر نیست. به خصوص برای کسانی که از تفکر به عنوان اساس تمدن بشری سخن می گویند و از علم به عنوان یک فضیلت یاد می کنند و می گویند که در دین ما، بیش از هرچیز از علم و دانایی ستایش شده است.

اصلا می توان فرض کرد که امکان محدود کردن وجود دارد، در این صورت باید گفت، اولا این وضعیت تا کی قابل دوام است؟‌ ثانیا آیا محدودیت می تواند راه حل نهایی ما باشد؟‌ به علاوه، آیا با ایجاد محدودیت، خود ما خواهیم توانست به نقطه ای که باید و شاید برسیم یا آن که وقتی از نقادی گریزان شده و از میدان رقابت خارج شدیم، عقب گرد کرده و یا دست کم درجا خواهیم زد؟

یکی از بدترین آثار این محدودیت، چند دسته کردن مردم در جامعه است. گروهی که به دنبال افکار غیر می گردند و از افکار خودی گریزان خواهند شد. به عکس، گروهی که در این سوی متمرکز بوده و اصلا رنگ و بوی افکار دیگران و غیر را نخواهند شنید. در چنین شرایطی نوعی دو گانگی یا چندگانگی فکری در جامعه پدید آمده و به تدریج دو تربیت مختلف در جامعه ایجاد خواهد شد که افزون بر مشکلات فکری و فرهنگی، یک انشقاق جدی در جامعه پدید خواهد آورد و آنان را به رویایی و دشمنی با یکدیگر خواهند کشاند، چرا که بعد از مدتی قادر به درک و فهم درست یکدیگر نیستند. این در حالی است که ایجاد شرایط برابر برای طرح افکار مختلف و مشارکت فکری، شرایط را برای نزدیک شدن آنها به یکدیگر در یک شرایط عادلانه فکری که همه چیز قابل سنجش و ارزیابی در صحت و سقم است، فراهم خواهد شد.

اکنون باید خطاب به گروه های مختلف گفت:‌ حال که قرار است در دنیای فکری جدیدی قدم بگذاریم، باید با همه توان تلاش کنیم، داشت های خود را به صورت معقول در میان گذاشته و به نوعی رقابت سالم تن دهیم. پیش از هر چیز باید عمیقا به این مطلب باور داشته باشیم تا بتوانیم با حریت کامل به فکر کردن پرداخته و راه و روش طرح درست آنها را بشناسیم. این رقابت باید خالی از اغراء به جهل یا استفاده از داروی نیروزا باشد! باید به خود فکر تکیه کرد و همت را برای استفاده بهتر از این ابزارها بکار برد.

در حال حاضر تمامی کسانی که دارای امکانات و قدرت شر کردن مطالب خویش را دارند، یعنی صاحب روزنامه، سایت، و یا حتی یک صفحه ساده در اینترنت، فیس بوک، وات ساپ یا وایبر و یا هرجای دیگر هستند، باید تلاش کنند محصول فکر خویش را با زیبایی و درایت تمام عرضه کنند. این فرصت جز در مرزهای اخلاقی شکننده و یا الحاد آشکار که اکثریت بر آن اتفاق دارند، باید در اختیار همه باشد.

ما باید ایمان داشته باشیم که هر که باشیم، متاع ما بدون مشتری نخواهد ماند و اگر بتوانیم باورهای خود را به اشتراک گذاشته و زمینه پذیرش آنها را فراهم کنیم، می توانیم به نقطه ای برسیم که بخشی از قدرت اجرایی یا قانون گذاری را در اختیار داشته باشیم و باز هم با حفظ حرمت گذاشتن به نگاه و آرای دیگران، برای مدتی آرمانهای خود را به طور جدی تر در عرصه عمل پیاده کنیم. اما طبیعی است که این کار نباید از راه های خلاف که عمده آنها محروم کردن دیگران از بهره گیری از این امکانات و یا استفاده از بیت المال صرفا برای خود و علیه جریانهای معقول دیگر است، صورت گیرد. دنیای امروز، عدالت خاص خود را می طلبد و ما اگر بخواهیم در آن نقش جدی ایفا کنیم، باید ضوابط آن را گردن نهیم. نمونه روشن آن در میادین ورزش است که ما تن به تمامی ضوابط آن داده ایم، ضوابطی که عادلانه هم هست. طبعا اصول خاص خود را نیز در زمینه حجاب زنان حفظ کرده ایم و توانسته ایم در صحنه رقابت جهانی از آن به عنوان یک نظر قابل دفاع، دفاع کنیم.

باید به عزیزانی که امکاناتی از بیت المال در اختیار دارند اولا گوشزد کرد تا این امکانات را در جریان دفاع از منافع دینی و ملی و با ملاحظه عموم مردم استفاده کنند نه جریان خاص. ثانیا این امکانات را در جهت توسعه فکر و اندیشه و تولید محصولاتی بکار بردند که بتواند در میدان رقابتی سالم، تأثیر گذار در فرهنگ عمومی بوده و مانع از غلبه ارزشهای ضد دینی باشد. مسلما این نوع اشتراک گذاری فکر، اگر به صورت معقول و منطقی و با حفظ اصول تبلیغی و بدور از فریب باشد، با توجه به غنای فرهنگ اسلامی و ایرانی می تواند نه فقط در ایران بلکه در صحنه بین المللی تاثیر گذار باشد.

یک حقیقت مهم این است که ما باید از امکانات موجود در صحنه اشتراک گذاری بین المللی استفاده کنیم. حقیقت آن که وقتی بنده در یک همایش بین المللی در سعودی شرکت کردم، سه روز بعد تمامی سخنرانی ها در فیس بوک گذاشته شده بود. این که بسیار ساده انجام می شود و ما به خاطر منع قانونی موسسات ونهادهایمان قادر به انجام آن نیستیم، معنایش استفاده کردن از فضایی که در هر حال وجود دارد و شما براحتی می توانید تمامی مطالبی که در آنجا در باره یک موضوع خاص گفته شده، در آنجا به اشتراک بگذارید. مطالب مهم ایرانی و اسلامی در زمینه هنر، ادبیات، فلسفه و هر نوع سرمایه فکری دیگر، چیزی که ایران دارای بهترین های آنهاست، می توان از همین ابزارها استفاده کرد. باید تلاش کرد پیش از دیگران، حتی اگر شده به یک دقیقه، در این اشتراک گذاری، افکارمان را مطرح کنیم تا بتوانیم پیش از آن که دیگران از خواب بیدار شوند، بخشی از فضا را به نفع خود اشغال کنیم. آیا این همت را داریم یا همچنان در فکر حذف دیگران، ایجاد محدویت، خاموش کردن صداها، پاک کردن نوشته ها و … هستیم. این هم تجربه جدیدی است که باید با جدیت و ایمان وارد آن شویم.

انتهای پیام/.

توضیح: این یک یادداشت و منعکس کننده نظر شخصی نویسنده است. در صورتی که نظری غیر از این دارید، از این طریق حرف‌های خود را برای ما ارسال کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جایزه همراه اول