اپراتورها به جنگ وایبر و تلگرام می روند؟!
به گزارش «وبلاگ‌نیوز» و به نقل از هفته‌نامه عصر ارتباط، اندک زمانی بعد از پیدایش و توسعه شبکه‌های پیام‌رسان موبایلی، اپراتورهای گوناگون و دولت‌های کشورهای مختلف، انتقاداتی را از این نرم‌افزارهای پیام‌رسان مطرح می‌کنند. درواقع این ابزار با هزینه ساخت اندک در حالی روی اینترنت و درنتیجه بسترهای چند هزارمیلیاردی کشورهای میزبان خود سوار می‌شوند که سودی هم به دولت‌ها و اپراتورها نمی‌رسانند و با کاهش درآمد اپراتورهای موبایل، اشتغال‌زایی در کشور میزبان خود را نیز تهدید می‌کنند.
این در حالی است که برخی از پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۴۷۹ میلیارد دلار زبان برای اپراتورهای سراسر جهان به بار آید، البته برخی اپراتورها ارقامی بسیار بزرگ‌تر از این زیان را پیش‌بینی می‌کنند. درعین‌حال برخی دولت‌ها این‌طور استدلال می‌کنند که گروه‌های تروریستی از طریق این نرم‌افزارها با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و باید آن‌ها را مسدود کرد. برخی دیگر اما به کاهش درآمدهای اپراتورها با رشد این نرم‌افزارهای پیام‌رسان معترض‌اند و به کاهش درآمد دولت از مالیاتی که از اپراتورها و کاربران می‌گیرند اشاره دارند و خواستار محدودیت پیام‌رسان‌ها هستند.
بعضی دیگر می‌گویند این نرم‌افزارها معلوم نیست که منابع مالی‌شان از کجا تأمین می‌شود و مشکوک هستند و در آخر بعضی دیگر هم فروش شکلک و بازی توسط نرم‌افزارهای پیام‌رسان را عامل خروج از کشور خود قلمداد کرده و از این موضوع شکایت دارند. البته هریک از دولت‌ها و اپراتورها هم با توجه به سیاست‌های خود برخورد متفاوتی با این مسئله داشته‌اند.
برخی این شبکه‌های پیام‌رسان را فیلتر می‌کنند، برخی استفاده از آن را جرم می‌دانند، برخی دیگر به شکلی نامحسوس آن را کنترل می‌کنند یا حتی جنگ سایبری علیه آن‌ها راه می‌اندازند. البته بعضی هم در پی تصویب قوانین علیه آن‌ها هستند. درمجموع می‌توان به‌جرئت گفت کمتر کشوری پیدا می‌شود که نظر مثبتی به آن‌ها داشته باشد و از این نرم‌افزارهای محبوب کاربران که به هر شکل خدمات رایگانی را ارائه می‌کنند، پشتیبانی کند.
برخورد کشورهای غربی با پیام‌رسان‌ها
شاید مخالفت با این شبکه‌های پیام‌رسان تنها نقطه اشتراک کشورهای عربستان، انگلستان و چین باشد چراکه هر سه کشور با فعالیت آن‌ها در کشورشان مخالف هستند.
اما دلایل هر یک از کشورها به‌طور مشخص و به تفکیک برای مخالفت با شبکه‌های پیام‌رسان موبایلی چیست؟ برخورد کشورهای اروپایی با نرم‌افزارهایی نظیر وایبر و لاین چه تفاوتی با کشورهای خاورمیانه‌ای دارد؟ و آینده ارتباطات جهان تا چه حد به اپراتورهای موبایل یا نرم‌افزارهای پیام‌رسان موبایلی وابسته خواهد بود؟
اگرچه کشورهای غربی همواره شعارهایی نظیر جریان آزاد اطلاعات را مطرح می‌کنند اما به‌تازگی برخی از آن‌ها سعی دارند تا قوانینی سفت‌وسخت علیه نرم‌افزارهای پیام‌رسان موبایلی به اجرا بگذارند؛ یکی از کشورهایی که به‌تازگی به‌صف مخالفان نرم‌افزارهای پیام‌رسان موبایلی پیوسته، کشور انگلستان است.
آن‌طور که روزنامه انگلیسی گاردین در مقاله‌ای نوشته است، دیوید کامرون، نخست‌وزیر این کشور اعلام کرده برنامه‌ای در دست دارد تا قانونی برای بلوکه کردن نرم‌افزارهایی که پیام‌های ردوبدل شده را رمزگذاری می‌کنند، تصویب کرده و به اجرا بگذارد. اگر این تصمیم عملی شود، سرویس‌هایی مانند واتس‌اپ، آی مسیج و تلگرام مجبور می‌شوند برای زنده ماندن در انگلستان، تغییراتی اساسی در سیستم‌های خود اعمال کنند. قانون موردنظر به دولت اجازه خواهد داد تا هر سرویسی که پیام‌هایش را رمزگذاری می‌کند، مورد هدف قرار داده و بلوکه کند.
بسیاری از رسانه‌های انگلیسی دلیل این تصمیم نخست‌وزیر انگلیس را با موضوع حملات پاریس، در مورداستفاده گروه‌های تروریستی و افراد مجرم از وجود نرم‌افزارهای پیام‌رسان نگران شده است و می‌خواهد بستری را فراهم کند که دولت در این‌گونه موارد بتواند پیام‌ها را به‌راحتی کنترل و شنود کند. ازآنجایی‌که بسیاری از سرویس‌های پیام‌رسان مایل به برداشتن رمزگذاری از روی پیام‌های ردوبدل شده نیستند، به‌احتمال‌قوی در صورت تصویب چنین قانونی توسط دولت کارون، ارائه‌دهندگان این نرم‌افزارها خدمات خود را در انگلیس تعطیل می‌کنند.
البته در سایر کشورهای اروپایی هنوز دولت‌ها تصمیم مشخصی برای برخورد با شبکه‌های موبایلی ندارند اما برخی از کارشناسان و دولتمردان اروپایی این نرم‌افزار را تهدید بالقوه علیه امنیت ملی خود می‌دانند و برخی دیگر خواهان محدودیت دسترسی دانش آموزان در مدارس به این شبکه‌های پیام‌رسان هستند.
برخورد کشورهای خاورمیانه با پیام‌رسان‌ها
تقریباً بیشتر کشورهای خاورمیانه، به نرم‌افزارهای پیام‌رسان موبایلی نگاه مثبتی ندارند و خواهان انسداد یا حداقل محدود شدن فعالیت آن‌ها در کشورشان هستند.
عربستان در خط مقدم مخالفان این نرم‌افزارهای پیام‌رسان قرار دارد. اداره تنظیم مقررات ارتباطی عربستان سعودی از دو سال پیش، دسترسی به نرم‌افزار پیام‌رسان و ارتباطی وایبر را در این کشور قطع کرد. این اداره تهدید کرده است که اگر سایر نرم‌افزارهای پیام‌رسان، توقعات این اداره را برآورده نکنند، اقدامات مشابهی در انتظار آن‌ها نیز خواهد بود.
در امارات متحده عربی هم شبکه‌های موبایلی وایبر، اسکایپ و مسنجر بلک‌بری نیز برای مدتی مسدود شدند. دولت امارات دلیل این اقدام را تلاش برای حفظ درآمد شرکت‌های مخابراتی خصوصی و دولتی و همچنین محدود کردن دسترسی به نرم‌افزارهایی دانسته که دولت روی آن‌ها کنترل ندارد.
در مصر هم اداره تنظیم مقررات ارتباطی کشور اعلام کرده است نرم‌افزارهای پیام‌رسان را مسدود می‌کند چراکه معلوم نیست منابع مالی این نرم‌افزارها از کجا تأمین می‌شود و به آن‌ها مشکوک است.
در سوریه و عراق هم به دلیل جنگ تمام‌عیار این دو کشور با تروریست‌هایی که سعی دارند با کمک نرم‌افزارها هویت خود را پنهان کنند دسترسی به نرم‌افزارهای پیام‌رسان مسدود شده است و دولت به‌شدت آن‌ها را کنترل می‌کند. در کشور لبنان نیز جاسوسی‌های اطلاعاتی اسراییل از این کشور، نگاه بدبینانه‌ای به پیام‌رسان‌های موبایلی را موجب شده است و تبادل اطلاعات به‌خصوص با وایبر که گفته می‌شود وابسته به صهیونیست‌ها است به‌شدت کنترل می‌شود.
برخورد ایران با نرم‌افزارهای پیام‌رسان
اگرچه در ایران دولت تاکنون رسماً اعلام نکرده است که قصد برخورد با نرم‌افزارهای پیام‌رسان موبایلی را دارد اما هرازگاهی گفته می‌شود که امکان برقراری تماس صوتی و ارسال عکس با یک نرم‌افزار پیام‌رسان مثل وایبر مسدود شده است یا پیام‌رسان دیگری چون تلگرام فیلتر شده است و کاربران امکان استفاده از آن‌ها را ندارند.
درباره اختلالات ایجادشده در نرم‌افزار تلگرام همچنین گفته‌شده این نرم‌افزار برای مثال روی سرویس اینترنتی شرکت شاتل اختلال دارد که البته شاتل این مطلب را نه تأیید و نه تکذیب کرده است. چندی پیش نیز اختلال وایبر روی شبکه شرکت مخابرات ایران مطرح شد که این موضوع رد شد.
بماند که سکوت، تأیید یا تکذیب‌ها نیز تأثیری بر واقعیت اختلاف پیام‌رسان‌های موبایلی نداشته و این نرم‌افزارها واقعاً در ایران دچار اشکال شده‌اند، فارغ از این‌که نهاد یا شرکتی مسئولیت آن را بپذیرید یا نپذیرد.
به‌هرحال همین شایعات در کنار اختلالاتی که مرتب در نرم‌افزارهای موبایلی در ایران به وجود می‌آید، باعث شده کاربران ایرانی به شکل موجی دربیایند که هرازگاهی از یک شبکه موبایلی به شبکه دیگر نقل‌مکان کنند و دائم بین وایبر و لاین و تلگرام و انواع دیگر نرم‌افزارهای موبایلی جابه‌جا شوند.
در آخرین خبر رسمی اما سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور اعلام کرده کاهش میزان پیامک و تماس اپراتورها به دلیل فعالیت نرم افرازهای موبایلی یک چالش جهانی است و در کشور ما نیز آمار پیامک دیگر رشد نداشته و حتی رو به کاهش است. گویا رگولاتوری هنوز تصمیم نگرفته که برای برخورد با این معضل چه‌کار باید بکند و به جزییات بیشتری اشاره نشده است، اما به‌تازگی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که این نرم‌افزارها باید بر اساس مقررات خاصی فعالیت کنند و بر همین اساس قرار است طی ماه‌های آینده نسخه اولیه مقررات فعالیت این نرم‌افزارها را تهیه کند. موضوعی که به‌هرحال و با توجه به نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی که در کشورهای مختلف مطرح‌شده است، علی‌القاعده به محدودیت‌هایی برای استفاده از پیام‌رسان‌های موبایلی منجر خواهد شد.
جمع‌بندی
به نظر می‌رسد شبکه‌های پیام‌رسان موبایلی موج جدیدی از ارتباطات هستند که خواسته یا ناخواسته به‌زودی جهان را فرامی‌گیرند. لذا بجاست دولت‌ها به‌جای برخوردهای سلبی نظیر انسداد، محدود کردن و فیلتر کردن این نرم‌افزارها، دنبال به دست آوردن راه‌های جایگزین و تشویقی برای برخورد با نگرانی‌های احتمالی باشند.
اپراتورها هم می‌توانند مانند بسیاری از کشورهای اروپایی با اجرای طرح‌های تخفیفی و ترغیب‌کننده و بالا بردن کیفیت کار خود از یک‌سو و توسعه خود به‌عنوان یک نرم‌افزار پیام‌رسان موبایلی از سوی دیگر از کاهش درآمدهایشان جلوگیری کنند. چراکه به‌هرحال اگر از چشم کاربران موضوع نگریسته شود، آن‌ها بدون نگرانی از تهدیدهای امنیتی و حریم خصوصی که مطرح می‌شود، استفاده از خدمات رایگان را به خدمات پولی و گاه گران ترجیح می‌دهند.
انتهای پیام/.
