حضور فعال سیاسیون در پیام‌رسان فیلترشده؛ خوب یا بد؟!
- تهران نیوز در گزارشی نوشت:
در چند سال اخیر و به‌ویژه بعد از فتنه ۸۸، شبکه اجتماعی جدیدی به نام «توییتر» در ایران مطرح شد که رفته رفته در میان ایرانی‌ها به محبوبیت رسید و بر سر زبان‌ها افتاد.
این پیام‌رسان آمریکایی که هم‌اکنون بیش از ۳۰۰ میلیون کاربر در سراسر دنیا دارد، در کنار فیسبوک به یکی از دو غول مطرح جهان در عرصه ارتباطات تبدیل شده است. قدمت این پیام‌رسان نیز به یک دهه می‌رسد.
به عقیده برخی از کارشناسان، مسیر جذب کاربر توییتر از زمانی سیر صعودی به خود گرفته که قابلیت‌هایی مانند بارگذاری عکس و فیلم نیز به این پیام‌رسان اضافه شده است. از دیگر دلایل جذب مخاطب در توییتر می‌توان به ۲۸۰ کاراکتری شدن متن یک پست از اواسط آبان ماه سال ۹۶ اشاره کرد چرا که کاربران تا قبل از آن امکان استفاده از فقط ۱۴۰ کاراکتر در یک پست را داشتند.
با فعالان توییتری که به گفت‌وگو می‌نشینیم، در رابطه با پرطرفدار بودن آن عقیده دارند «توییتر به این دلیل محبوب است که کاربران مجبورند چیکده مطالبشان را به اشتراک بگذارند و از اضافه‌گویی پرهیز کنند». دیگر کاربر فعال این پیام‌رسان به خبرنگار «تهران نیوز» می‌گوید «دنیای امروز دنیای گرافیکی است یعنی می‌خواهد خیلی مستقیم و کوتاه به هدف بزند. در توییتر نیز در کوتاه‌ترین پیام موفق به رساندن بلندترین مقصود می‌شوید».
هشتگ؛ برگ برنده توییتر
یکی از نوآوری‌های توییتر مطرح کردن مبحث هشتگ بود که به برگ برنده این پیام‌رسان تبدیل شد. اتفاقا همین ایده و نوآوری بود که سرعت جریان‌سازی درباره یک موضوع خاص را چندین برابر کرد.
استفاده از هشتگ به این صورت است که کاربران ابتدا یک مربع (#) می‌گذارند و کلمه مورد نظر را وارد می‌کنند. سپس افرادی که به دنبال موضوع مشابه هستند، با یک جست‌وجوی ساده می‌توانند به مطالب مد نظرشان دست پیدا کنند.
با نگاهی به تاریخچه توییتر در ایران، به این نکته می‌رسیم که یکی از دلایل و شاید اصلی‌ترین دلیل فیلترینگ توییتر در ایران، فتنه ۸۸ بود چرا که بسیاری از مردم از طریق همین توییتر به خیابان‌ها دعوت می‌شدند.
امروز نیز رفع فیلترینگ توییتر یکی از مسائلی است که در صدر اخبار روز جامعه قرار دارد و اظهارنظرهای متفاوت و البته متناقضی هم درباره آن می‌شود. سوالی که ذهن مردم را مشغول می‌کند، این است که چرا با وجود فیلتر بودن توییتر، این پیام‌رسان به بلندگوی شماره یک برخی از سیاستمداران تبدیل شده است؟
برخی از اکانت‌ها مانند حساب رسمی ظریف، روحانی و برخی از نمایندگان مجلس برد جهانی دارند و با جذب چندین هزار فالوور، به بلندگوی شماره یک و البته بدون واسطه مسئولان تبدیل شده است. آن طور که از شواهد پیداست، برخی از مسئولان هم از این جهت به توییتر روی می‌آورند که آن را یک بلندگوی قوی برای خود می‌دانند.
به دور از هرگونه جناح‌بندی و اعمال سلیقه، در بسیاری از موارد فیلترینگ کارساز نیست و شاید بتوان تصمیم بهتری گرفت. با توجه به اینکه توییتر در بحث نشر مطالب غیراخلاقی حساسیت و محدودیت کمتری نسبت به اینستاگرام دارد، آموزش‌های لازم و فرهنگسازی نیز می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند.
محمداسماعیل سعیدی، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفت‌وگویی در ارتباط با استفاده مسئولان از توییتر علی‌رغم فیلتر بودن آن اظهار داشت: ما باید پیام‌رسان‌های داخلی را تقویت کنیم تا به مرحله رقابت با شبکه‌های اجتماعی خارجی برسیم.
وی تاکید کرد: عمدتا جریانات سیاسی تمایل دارند که حرف‌هایشان را خارج از فضای گفتمانی بین خودشان مدیریت کنند و این آفتی است که از سال‌های قبل شروع شده و ادامه هم دارد.
عضو کمیسیون فرهنگی مجلس ادامه داد: گاهی این موضوعات و رقابت‌های سیاسی فضای امنیت داخلی را تحت تاثیر قرار می‌دهند. دو جریان سیاسی به جای اینکه در درون خودشان بنشینند و مشکلات را حل کنند، این مشکلات را به میدان می‌آورند و آن‌ها را عمومی می‌کنند.
هراس سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه مجاز
سعیدی در پاسخ به سوالی مبنی بر دلیل عدم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ساخت یک پیام‌رسان داخلی ابراز داشت: یک واهمه‌ای در بخش خصوصی است. من خودم چندین بار بخش خصوصی را ترغیب کردم و حتی با آن‌ها به دیدار برخی مقامات مربوط هم رفتم. سرمایه‌گذار نگران سرمایه‌اش است و باید تضمین محکمی داده شود تا به خاطر موضوعات ناچیز و ضعیف دست به حذف بخش خصوصی نزنند.
وی در پایان یادآور شد: اگر ما نتوانیم این تضمین‌ها را بدهیم، بخش خصوصی به همین سادگی به فضای مجازی ورود نمی‌کند و واهمه دارد. این مسئله‌ای است که من چندین بار هم در جلسات کمیسیون فرهنگی مجلس عنوان کرده‌ام.
آیا ایران قادر به ساخت پیام‌رسان مشابه برای رقابت با توییتر است؟
طبیعی است که ابتدا باید فضای کلی و دلایل محبوبیت توییتر بررسی شود تا سریعتر بتوانیم به نتیجه برسیم. باید مسیر ۱۱ ساله توییتر را زیر ذره‌بین بگذاریم و ببینیم که چه عاملی باعث جذاب شدن این شبکه اجتماعی شده است.
یک اشتباه را دو بار تکرار نکنید
بررسی دقیق پیام‌رسان رقیب امری الزامی است چرا که یک اشتباه را نباید دو بار تکرار کرد. جایگزینی سروش، ایتا، گپ و سایر پیام‌رسان‌های داخلی به جای تلگرام، نمونه‌ای ناکام و بارز از عدم آینده‌نگری بود که باید در تصمیمات آتی شورای عالی فضای مجازی مورد بحث و بررسی قرار گیرد تا این تصمیمات اشتباه درباره جایگزین احتمالی توییتر اتخاذ نشود.
فرهنگسازی؛ آری یا خیر؟
یکی از فعالان فرهنگی در این باره معتقد است «در جامعه ما معمولا برنامه‌ها وارد کشور شده و سپس نحوه استفاده از آن‌ها آموزش داده می‌شود که این کار اشتباه است. ما باید ابتدا طبق قدمت خودمان فرهنگسازی کنیم تا مورد تهاجم فرهنگی قرار نگیریم».
وی می‌گوید «متولیان این امر مانند آموزش و پرورش، وزارت ارشاد و صدا و سیما باید فرهنگسازی کنند و برای شرایط جدید و جهت‌گیری‌های سیاسی نوین پاسخ داشته باشند. دستگاه‌های متولی باید طوری فرهنگسازی کنند که مردم به تمایل خودشان از پیام‌رسان‌های فیلترشده استفاده نکنند نه اینکه مجبور باشیم فیلتر کنیم».
حرف آخر …
با همه این اوصاف، توییتر ساخته کشور آمریکاست و امروز هم دشمنی آمریکا با جمهوری اسلامی بر همگان قطعی شده است. چه موافق رفع فیلتر توییتر باشیم و چه مخالف آن، باید باور کنیم که اکنون ابزار در دست دشمن ماست و باید برای خروج از این وضعیت چاره‌ای پیدا کنیم.
این دشمنی‌های مجازی وقتی نمایان‌تر می‌شود که در تظاهرات سال‌های اخیر کشورهای فرانسه و انگلیس، پست‌های خشونت‌آمیز و دعوت به تظاهرات سریعا از طرف توییتر حذف می‌شد اما این اتفاق در ایران کاملا برعکس است و در مواقع اغتشاشات، مواردی مانند رویارویی با نیروهای امنیتی و ساخت مواد منفجره خطرناک آموزش داده می‌شود و هیچ اقدامی مبنی بر فیلترینگ و حذف از طرف توییتر صورت نمی‌گیرد.
از طرفی هم باید این را در نظر بگیریم که بودجه و زیرساخت‌های ارتباطاتی ما توانایی ایجاد فضای رقابتی با فضای توییتر و فیسبوک را ندارد.
در پایان شایان ذکر است، این گمانه‌زنی‌ها در حالی صورت می‌گیرد که چند روز قبل خبری مبنی بر لغو رفع فیلترینگ توییتر منتشر شد و آب پاکی را روی دست همه ریخت. باید منتظر ماند و دید که آیا مشابه داخلی این پیام‌رسان ساخته می‌شود یا مسئولان مربوطه در نهایت حکم به رفع فیلتر آن می‌دهند.
/تهران نیوز/
