آسیب‌های اجتماعی در اینستا غوغا می‌کند

  • مرتضی جعفرزاده؛کارشناس فضای مجازی و مدرس سواد رسانه ای در گفت‌وگو با شیرازه:
به عنوان مقدمه تحلیل کلی شما نسبت به وضع موجود در فضای مجازی چیست؟
به فضای مجازی در کشور ما هنوز به عنوان یک استراتژی نگاه نمی کنند. همان جوری که به سینما به عنوان یک استراتزی نگاه نمی کنند. در کشــورهای دیگر به سینما به عنوان یک صنعت نگاه می کنند. کلیه سیاســت گذاری ها در اروپا و خصوصا در آمریکا در وزارت دفاع هست. ولی فضای مجازی ما دست وزارت ارتباطات است و در اختیار یک جوان سی و چند ساله. اما در آنجا استراتژیست ها و قشر نخبگانی دارند در فضای مجازی کار می کنند. حداقل پنجاه شصت پژوهشگاه دارند روی فضای مجازی کار می کنند. ده پانزده پژوهشگاه فقط روی فضای مجازی ایران کار می کنند. یک فلشبک به وقایع ده سال گذشته ایران بزنید.
ببنید فضای مجازی چگونه توانسته مولفه های اجتماعی و سیاسی ایران را تغییر بدهد. مثلا سال 88من یادم هست فیس بوک فعال بود. فیس بوک داشت جریان سازی سیاسی می کرد. که آن زمان کلینتون گفته بود سیاست ما نسبت به ایران سیاست فیس بوکی است.
شکل گیری فضای این چنینی در عصر امروز را ناشی از چه سیاست هایی می بینید؟
آمریکا سیاســتی دارد به عنوان جهانی شدن.آقا شما چه جوری میخواهی دنیا را دهکده کنی؟ از طریق ارتباطات. آمریکایی ها دنبال این بودند کــه ارتباطات را در صدر تمام معادلات دنیا قراربدهند. پس آمدند سخت افزار موجود را در اختیار دنیا قرار دادند.

هر سال وزارت دفاع آمریکا از مایکروسافت می خواهد که ویندوز را در اختیار مردم قرار دهد تا همه در یک پروسه جهانی شدن قراربگیرند. شما نمی توانید از اینها فرار کنید. مگر اینکه قید همه ی اینها را بزنید که این نشدنی است. چرا یکسری نرم افزار ها بصورت رایگان در اختیار ما قرار می گیرند؟ برای اینکه ما را مدیریت کنند.

بنظر شــما راهکارهای ترمیم این آســیب ها چیست وچگونه می توان مولفه های اجتماعی را نســبت به این راهکار ها هوشیار ساخت؟

اولین رویکردی که ما باید داشــته باشــیم این است که در زمینه فضای مجازی آ گاه ســازی کنیم.آن جوانی که می خواهد وارد فضای مجازی شود باید آگاهی داشته باشد. وقتی شما می خواهید رانندگی کنید باید گواهینامه داشــته باشید. شما بی هیچ سوادی چگونه می خواهید وارد دنیای دیگری شوید. ما نمی دانیم تلگرام و اینستاگرام مال کیست؟ سرورهای آن کجاست؟ یا چند ساعت در روز می توانیم در فضای مجازی باشیم! اگر بیش از سه ساعت در روز در فضای مجازی باشــیم معتادیم. به آن می گویند اعتیاد آنلاین. عوارض این مســئله پرخاشگری و افسردگی است. توی تمام کشــورهای دنیا برای استفاده از فضای مجازی شرط دارند.

شفاف تر مثالی می زنید؟

ببینید در آمریکا نمی توانید برای بچه ی زیر 8سال تبلت بخرید. بخرید پلیس شما را جریمه می کند. نوجوان های زیر 15سال نمی توانند مســتقیما از اینترنت اســتفاده کنند. ایمن سازی نکردیم. چقدر خودکشی و اعتیاد داریم که علتش فضای مجازی هست؟ چقدر بحــران های اجتماعی داریم که علــت العلل آن فضای مجازی اســت؟ بعد از آگاهی بخشی سواد رسانه ای است. تا سال۲0۲0 هر کس سواد فضای مجازی نداشته باشه بی سواد محسوب می شــود. دیدید در زمینه های بهداشتی یک سری آگاهی هایی می دهند که نمیدانم فشار خون شما را بگیرند و از این صحبت ها. یعنی چی! یعنی دارند حساس تان می کنند. دارند سیگنال های اجتماعی را نسبت به این ها حساس می کنند. حتما باید یک اتفاقی بیافتد که مسئولین هوشیار بشوند. در فضای مجازی ما پیشگیری بعد از درمان اســت! بخشی از این قضیه را در وهله اول با آگاهی بخشی، دوم با سواد فضای مجازی حل کنیم. سوم برخورد سلبی است. دولت باید در این زمینه کار کند. کما اینکه من معتقدم خود دولت دوست دارد عده ای در فضای مجازی سرشان گرم باشد، نفهمند دارد در کشــور چه می گذرد. برای همین هم هست که شورای عالی فضای مجازی تشکیل جلسه نمی دهند. برای همین اســت که اینترنت را ملی نمی کنند. تا بستر برای صحبت های اپوزسیون فراهم باشد. چون پیگیری آن دشوار است.

فضای حاکم بر شــبکه هــای مجازی را چگونــه ارزیابی می کنید؟ ظهور و بروز آسیب ها را در کدام پیام رسان جدی تر می بیند؟
مســئله این است که برنامه های کشورهای غربی در کدام شبکه های اجتماعی تعریف می شود؟ هر کدام از شبکه های اجتماعی یک کار ویژه دارند. مثلا کار ویژه واتس آپ انتقال پیام هست.
شما به هر کسی که شــماره او را داشته باشید هر موقع هر پیامی دلتان خواست می توانید بدهید. در ایران واتس آپ کاربران زیادی دارد. تلگرام یک ســطح بالاتر است. فضای آن مهندسی شده است. ارتباطات در آن نظام مند شده است. در فضای واتس آپ دارد جریان سازی اخلاقی می شود؛ در حالی که در تلگرام دارد جریان سازی سیاسی میشود و با توجه به اینکه سرورهای آن آمده در اسراییل دارد از آنجا مدیریت می شود. ادمین های واتس آپ بعضا دبی هستند که اغلب ایرانی اند و پول شان را می گیرند و توی این زمینه ها کار می کنند. در اینستاگرام فضا متفاوت است.
تحقیقا می توان گفت حداقل بیش از پنجاه درصد از مدل های شــاخ ایران در اینستاگرام هستند. چون فرم اینستا بیشتر عکس و فیلم است. برخلاف تلگرام که نوشته است. شما صفحه دارید.

آسیب های اجتماعی در اینستا غوغا می کند. بنده مدتی است اینستاگرام خودم را پاک کرده ام. چون در جامعه ی ما یک سری محدودیات هایی وجود دارد. شدیدا فضای مجازی مستعد است برای کســانی که عقده های روحی و روانی دارند. در توییتر هم که فضا بیشتر نخبگانی است و صحبت های دیالکتیک رد و بدل می شود.

در آخر جهت جمع بندی بگویید که نگاه ما در این حوزه و مسائل پیرامونی آن باید چگونه باشد؟
ما باید به ســمت آگاه بخشی، سواد رسانه ای، تشکیل جبهه ی فعالین فرهنگی و مطالبه از مســئولین برویم. ما در بحث فضای مجازی باید نگاه مان نگاه تمدن محور باشــد. بحث نرم افزاری تمدن سبک زندگی است. الان فضای مجازی مستقیما دارد این مســئله را بمباران می کند که بخش نرم افزاری تمدن ما شــکل نگیرد. برخورد سلبی و فیلترینگ مقطعی است. یک زمانی شما فرهنگ سازی می کنید مثل چین و روسیه هیچ اتفاقی هم نمی افتد ولی در کشور ما نه. رویکرد مسئولین ما این را نشان می دهد که نیازی به اصلاح این فضا ندارند. این باید از بین برود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جایزه همراه اول