سایبرلوفینگ؛ یا تنبلی ناشی از فضای مجازی

  • حسین سماواتیان، هیات علمی دانشگاه اصفهان و استاد روانشناسی صنعتی و سازمانی در گفت‌وگو با ایرنا درباره آسیب های ناشی از وسایل ارتباطات جمعی در زندگی فردی:

اینکه افراد شاغل در سازمان ها به جای صرف وقت در راستای انجام وظایف محول، در فضای مجازی فعال بوده و زمان سازمانی شان را صرف این موارد شخصی می کنند به دلیل فراگیری و رواج گسترده (ملی و بین المللی) یکی از مسائلی است که نیاز به بررسی کارشناسانه و حرفه ای دارد.

Cyberloafing اصطلاحی است که در ایران در توضیح این مساله باب شده و درباره اثرات فضای مجازی مطرح می شود.

لوفینگ به معنای کاهلی و تنبلی و سستی است و سایبر هم اشاره به نمودهای مجازی دارد. این اصطلاح اشاره به افرادی دارد که در محیط کارشان به استفاده از اینترنت و سایر کانال های مجازی کشیده می شوند و از طریق موبایل و کامپیوتر و دیگر ابزارهای ارتباط جمعی این کار را انجام می دهند و در نهایت از انجام وظایف اصلی شان دور می شوند.

این مساله، مساله ای جهانی است که با نفوذ اینترنت و شبکه های اجتماعی فراگیر شده و در برخی مناطق و حوزه ها این مساله بسیار پررنگ تر است. البته این موضوع بستگی به مسائل فرهنگی هم دارد؛ به عنوان مثال ژاپنی ها و افرادی که در کشورهای آسیای جنوب شرقی کار می کنند، نسبت به فعالیت ها و مسوولیت هایشان تعهد بیشتری دارند و سعی می کنند این موضوع را کنترل و محدود کنند؛ ولی در دیگر مناطق متاسفانه این مسائل با مسوولیت ها و وظایف سازمانی تداخل پیدا می کنند؛ در نتیجه این مساله در محیط های کاری یک چالش و آسیب است که باید مورد بررسی قرار گیرد.

مساله مهم دیگر در مورد کشور ما این است که تکنولوژی وارد می شود ولی فرهنگ استفاده از آن آموزش داده نمی شود. این مساله متاسفانه به صورت یک مساله فرهنگی در کشور ما وجود دارد؛ چنانچه ما از جدیدترین نمودهای فناوری استفاده می کنیم و در دسترس ما هست اما به گفته نشده است که شما وقتی که در محیط کاری قرار دارید تا چه اندازه باید از این امکان برخوردار باشید و استفاده کنید؛ در نتیجه ما به خودمان اجازه می دهیم که از آن استفاده کنیم و عمدتاً هم این استفاده ها، استفاده های شخصی است؛ اینها چالش های عمده ای است که در طبقه بندی سایبر لوفینگ از چند دهه پیش به این سو مورد مطالعه قرار گرفته است.

یک نکته دیگر که به این مساله دامن می زند این است که بسیاری از سازمان ها از شبکه های ارتباطی برای کارهای داخلی شان استفاده می کنند؛ در نتیجه این استفاده از شکل صرفاً فردی خارج شده است. بسیاری از سازمان ها کانال های ارتباطی شان را از طریق ابزارهایی مانند تلگرام و واتس آپ و راه های مجازی که پیش از این کاربردی فردی داشته اند، گسترش داده اند؛ و این مساله باعث توجیه این چالش شده است.

تاکیدم روی مسائل فرهنگی است و اینکه باید بر روی مسائل فرهنگی کار و برنامه ریزی و در یک کلام فرهنگ سازی شود. یکی از روش ها برای مداخله و تبیین این موضوعات آموزش است؛ سیستم آموزشی ما در محیط های کاری باید مقداری مورد بازنگری قرار گیرد، توضیحاتی بابت این وسایل ارتباطی داده شود و افراد توجیه شوند که تا چه اندازه استفاده از این ابزارها باید در شکل فردی باشد و تا چه اندازه به شکل سازمانی؛ به این افراد اجازه داده نشود که در هر ساعتی مختار به استفاده برای مقاصد شخصی شان باشند.

در نتیجه من فکر می کنم تاکید و توجه ما باید در مشخص سازی این حوزه های شخصی وتفکیک آن از حوزه های سازمانی باشد؛ چرا به نظرم که این ابزارها در نوع خود بی نظیر و کاربردی هستند و می توانند مشکلات سازمان ها را مرتفع سازند و قطعاً در شکل صحیح شان به درد کار و سازمان می خورند ولی مسائل اخلاقی شان باید ملحوظ نظر باشند. در نتیجه باید روی حوزه فرهنگی بیشتر سرمایه گذاری و هزینه کنیم تا انشالله افراد به این شناخت برسند.

واقعیت این است که در سازمان هایمان در این مورد کار نشده است، کما اینکه در باقی حوزه ها هم کار زیادی نشده است؛ مثلاً در رابطه با سیستم ارزیابی کارکنانمان اگر نگاه کنیم، این موضوع انجام می شود ولی اینها به نحو شایسته و واقعی انجام نمی شود؛ فرم های روتینی هست که معمولاً سرپرست آنها را پر می کند ولی فلسفه و کاربری این شیوه جایگاه واقعی خودش را پیدا نکرده است. در این زمینه ها هم داستان همین است و متاسفانه ما دستور کار مشخص و برنامه مدونی نداریم.

در نهایت فکر می کنم سازمان های ما در مجموع، در این زمینه بسیار ضعیف هستند و نیاز به یک اراده ملی هست که اینها را تبیین کنند، برنامه کاری را مشخص کند تا محیط های کاری ما از این وضعیت نابه سامان بیرون بیایند. چون هیچ برنامه و شیوه نامه ای در سازمان های ما پیرامون این مساله وجود ندارد.

/ایرنا/

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جایزه همراه اول