IPTV با VOD چه تفاوتی دارد؟

تلويزيون سنتي به معناي پخش يكطرفه و انتشار يكسويه اطلاعات است؛ اما تركيب پخش تصاوير تلويزيوني با اينترنت فرصت تجربيات بسيار تعاملي تري را فراهم مي كند كه روند تبادل اطلاعات دوسويه است. برنامه هايي با حضور تماشاگران در تلويزيون هاي دنيا كه بعضي بيننده ها با آن تماس مي گيرند و راي خود را مي گويند، امروزه به طور متداول پخش مي شود. اما در آينده كه برنامه هاي تلويزيوني از طريق اينترنت پخش مي شوند؛ مي توان انتظار مشاركت بيشتر بيننده ها را در برنامه ها داشت.
به جاي اينكه مجري هاي برنامه ها با چند صد نفر از تماشاچي هاي حاضر در استوديو صحبت كنند، مي توانند با هزاران يا ميليون ها تماشاچي ارتباط برقرار كنند كه از طريق اينترنت برنامه را تماشا مي كنند و قطعا به سرعت واكنش نشان خواهند داد. مجري مي تواند سوالي بپرسد و يك دقيقه بعد پاسخ آن را دريافت كند يا اينكه پايان سريال ها به انواع مختلفي از ابتدا فيلمبرداري شود و هر بيننده اي پايان بندي متفاوت را ببيند.

آي پي تي وی (IPTV) چیست ؟

از ديد يك بيننده تلويزيوني آي پي تي ويی که مخفف (Internet Protocol TV) است، بسيار ساده می‌باشد؛ به جاي دريافت برنامه هاي تلويزيوني از طريق امواج كه از آنتن روي بام، ديش ماهواره يا كابل فيبر نوري به منزل وارد مي شود، از طريق يك ارتباط اينترنتي مي توان همزمان برنامه ها را بارگذاري كرد و ديد.
اما اينترنت مورد استفاده براي آي پي تي وي اينترنت معمولي نيست كه احتمالا 1 تا 10 مگا بايت در ثانيه اطلاعات را منتقل مي كند؛ بلكه خط اينترنت پهن با پهناي باند 10 برابر بيشتر لازم است. در اينصورت مي توان برنامه را روي دستگاه رايانه يا با يك ست تاپ باكس/ set top box (دستگاه گيرنده تلويزيون ديجيتال) متصل به تلويزيون برنامه ها را تماشا كرد.

از ديد يك پخش كننده برنامه يا شركت مخابراتي، آي پي تي وي پيچيده تر است. به يك سيستم ذخيره اي نياز است تا تمام تصاويري كه مي خواهيد در دسترس باشد ذخيره كنيد؛ همچنين فضايي در اينترنت لازم داريد تا مخاطب بتواند برنامه هاي خود را از آن انتخاب كند.
زمانيكه بيننده برنامه اي را انتخاب كرد، شركت مخابراتي يا اينترنتي بايد بتواند فايل تصويري را به شكل مناسبي رمزگذاري كند؛ طوري كه فقط او يعني كسي كه هزينه آن را پرداخت كرده بتواند برنامه را ببيند و بعد رمزگشايي از آن براي اينكه قابل بارگذاري باشد؛ ضمن اينكه گنجاندن تبليغات در آن به ويژه اگر برنامه رايگان است و نمايش آن روي اينترنت طوري كه از يك نفر تا هزاران و ميليون ها نفر همزمان بتوانند ببينند، از ديگر مراحل ضروري است. از اين گذشته بايد به كيفيت همواره خوب تصوير توجه داشت و همه اين كارها را طوري انجام داد كه هرگز از كيفيت كاسته نشود، به ويژه اگر در برنامه تبليغات نيز وجود داشته باشد.

آي پي تي وي به سه شكل تاكنون اجرا شده است:

• VOD یا ویدیوهای درخواستی

اولين نوع كه بيشتر از بقيه استفاده مي شود به نام ويديوی(VOD) درخواستي مشهور است. با سرويسي مانند سرويس نت فليكس/Netflix كه يك نوع وب سايت براي دريافت فيلم است مي توان برنامه يا فيلم مد نظر را از طيف گسترده اي فيلم انتخاب، هزينه آن را پرداخت كرد و آن را آنلاين از روي همان وب سايت همان لحظه و بعدها تماشا كرد.

سال‌ها پیش تلویزیون مجموعه‌ای به‌نام «آنچه  شما خواسته‌اید» پخش می‌کرد. این برنامه مجموعه‌ای از ویدئوهای جالب با موضوعات متفاوت بود که بر اساس علاقمندی بینندگان تلویزیون جمع‌آوری و تولید می‌شد. ایده ویدئوهای درخواستی چند سال بعد با فراگیر شدن اینترنت و امکان دانلود ویدئو از طریق شبکه جهانی، به ایجاد سایت‌های VOD منجر شد.

VOD مخفف  Video On Demand است که به‌فارسی همان ویدئوی درخواستی می‌شود. عملکرد VODها تشابه زیادی به آن برنامه دوست‌داشتنی «آنچه شما خواسته‌اید» دارد با این تفاوت که آنچه مخاطب به‌دنبال آن است در یک فضای تعاملی با اختیارات بسیار بالا در دسترس قرار گرفته است، به همین دلیل VODها یکی از محبوب‌ترین سایت‌های اینترنتی به‌شمار می‌روند. سایت‌هایی که چند سالی است با توسعه زیرساخت‌های اینترنت در ایران و  بالارفتن سرعت دسترسی به اینترنت، جای خود را میان سایت‌های محبوب ایرانی نیز باز کرده‌اند.

بازار رو به گسترش VODهای ایرانی باعث شده رقابت تنگاتنگی برای جذب مخاطب بیشتر میان این سامانه‌های ویدئویی درخواستی رخ دهد که مزایا و معایبی دارد. از طریق VOD کاربران امکان آن را می‌یابند تا فیلم‌های سینمایی، مجموعه‌های تلویزیونی، مستندها و… را تماشا کنند. ایده کم نشدن حجم مصرفی اینترنت برای مشترکان برخی از سایت‌های ویدئویی درخواستی باعث شده تا مبارزه با قاچاق فیلم و سریال و جلوگیری از دانلود و تکثیر غیرقانونی راحت‌تر شود و مشترکان ترجیح دهند به‌جای دانلود یک فیلم آن را بدون  کاسته شدن از حجم اینترنت تماشا کنند.
نمونه‌های ایرانی این شکل اجرا نیز با رویکرد خوبی از طرف مخاطبان فارسی زبان مواجه شده است. سرویس های فیلیمو، نماوا، کافه بازار از برترین های این حوزه در ایران به حساب می‎آیند.

با این توضیحات می توان گفت VOD ها یکی از انواع تلویزیون های اینترنتی یا همان IPTV هستند که صرفا ویدیوهای درخواستی را نمایش می دهند.

• آي پي تي وي با قابليت ضبط برنامه ها

نوع ديگري از آي پي تي وی را بعضي شبكه هاي مشهور تلويزيوني ارائه داده اند. براي نمونه در انگليس شبكه بي بي سي برنامه هاي يك هفته قبل را با استفاده از يك سامانه نمايشي اينترنتي به نام بي بي سي آي پلير/ BBC iPlayer در دسترس قرار مي دهند.

اين نوع از خدمات گاهي، «آي پي تي وي با قابليت ضبط برنامه ها» ناميده مي شود؛ زيرا فرد در حال تماشاي برنامه هاي پخش شده پيشين است كه تنها در زمان پخش اصلي نتوانسته ببيند.

• پخش زنده

نوع سوم از آي پي تي شامل پخش زنده برنامه هاي تلويزيوني از طريق اينترنت همزمان با پخش آنها از تلويزيون است بنابراين آي پي تي وي زنده با پخش همزمان برنامه از شبكه تلويزيوني همراه است.
هر سه فرم آي پي تي وي قابل استفاده از طريق رايانه و يك جست وجوگر معمولي اينترنت يا براي رسيدن به كيفيت بهتر يك ست تاپ باكس و تلويزيون ديجيتال است.

افزون بر اين، هر سه نوع آي پي تي وي از طريق اينترنت عمومي يا از يك شبكه خصوصي مديريت شده كه به مانند اينترنت عمومي كار مي كند مانند اينترنت داخل خانه از طريق خط تلفن قابل دسترسي است.