«بسیج» پرچمدار «انقلاب در فضای مجازی»

  • حسین ربیعی، مسئول سازمان فضای مجازی سپاه انصارالحسین(ع) استان همدان در گفت‌وگو با فارس:

در خصوص ارتباط فضای مجازی با فتنه‌هایی که از سال ۸۸ در ایران رخ داده تا آبان ۹۸ توضیح دهید.

ابتدا باید تعریفی از فضای مجازی داشته باشم، وقتی از مجازی بودن این فضا صحبت می‌شود عده‌ای تصور می‌کنند که غیرواقعی است اما مجازی به معنای غیرملموس است، اکنون خیلی از افراد در این فضا حضور پررنگی دارند و طبق آمار افکارسنجی نوجوانان و جوانانی هستند که میانگین، ۶ ساعت از وقت خود را روزانه در این فضا صرف کرده و زیست می‌کنند.

امروز شاهدیم که تعداد زیادی از کسب و کارها در این فضا شکل گرفته و افراد زیادی نیز از آن امرار معاش می‌کنند و حتی شرکت‌های بزرگ دنیا چون آمازون تمام کارهای تجاری خود را در این بستر انجام می‌دهد.

فضای مجازی یک نظام لایه‌ای با پنج لایه است: لایه اول زیرساخت، لایه دوم نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای پایه مانند گوشی‌های هوشمند، سیستم‌های خانگی و…، لایه سوم سرویس داده و خدمات بوده مانند پیام‌رسان‌ها،‌ شبکه‌های اجتماعی و…، لایه چهارم محتوا و پنجمین لایه هم کاربران هستند که هر کدام تعریف خاص خود را دارد.

موضوع گفت‌وگوی ما به همین لایه سوم به شکل خاص برمی‌گردد، متأسفانه در کشور پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی مورد استفاده مردم بستر داخلی ندارد و همه سرورها در خارج بوده و هیچ نمایندگی در داخل کشور ندارد پس حجم وسیعی از اطلاعات مردم به خارج از کشور ارسال می‌شود مثلا همین تلگرام و اینستاگرام بسترش در خارج بوده و هیچ بستری در ایران ندارد.

حال در این حالت که اطلاعات به خارج از کشور رفته عناصر ضدانقلاب، منافقین، عناصر وابسته به سرویس‌های جاسوسی، یگان‌های سایبری وابسته به رژیم سعودی و رژیم اسرائیل و…وقتی به چنین اطلاعاتی دسترسی داشته باشند بر کار سوار شده و تولید محتواهای جعلی و غیرواقعی بر مبنای تاکتیک‌های عملیات‌های روانی تحریک و تهییج افکار عمومی را بر عهده می‌گیرند.

اولین مواجهه ما در بحث شبکه‌های مجازی به فتنه سال ۸۸ برمی‌گردد که توئیتر یک نقش راهبردی را برای سازماندهی عناصر فتنه در داخل کشور بازی کرد؛ البته همین عناصر در روزنامه‌های زنجیره‌ای در غائله کوی دانشگاه در سال‌های قبل فعال و کلیددار این نقش بودند و بعد با آمدن فضای مجازی چون توئیتر شکل کارشان عوض شد.

سال ۸۸ قرار بود که در مقطعی شرکت توئیتر برنامه خود را ریکاوری کرده و کار را تعطیل کند اما به سفارش وزیر خارجه وقت آمریکا که به دنبال برافروختن فتنه در ایران بودند و برای تهییج مردم به این فضا نیاز داشتند از توئیتر خواستند که این کار را عقب بیاندازد و همین دستور آمریکا نشان می‌دهد که آنها چقدر روی این فضا حساب باز کرده‌اند.

وقتی به فتنه سال 96 می‌رسیم می‌بینیم که تلگرام و کانال آمدنیوز در ملتهب کردن فضا و ایجاد اغتشاشات نقش بسیار بزرگی را بازی کرده و کلیددار بودند. در سال 96 تلگرام در دسترس مردم ایران بوده و همه اطلاعات به راحتی در اختیار خارج قرار می‌گیرد و جالب آنکه تنها راه ارتباطی وزیر ارتباطات ما با مدیر این شرکت بزرگ، پاول دورف، توئیت زدن است که از او می‌خواهد جلوی کانال آمدنیوز را بگیرد و می‌نویسد «یک کانال تلگرامی عملا مردم را دعوت به ایجاد ناامنی و استفاده از بمب دستی و اسلحه می‌کند. زمان توقف خشونت‌پراکنی نیست؟»  بعد از چند ساعت مدیر تلگرام این کانال را تعلیق می‌کند نه تعطیل، اما کانالی دیگر در تلگرام درست می‌شود به نام «صدای مردم» و همان اعضای آمدنیوز به این کانال منتقل می‌شوند، به همین راحتی و آسانی! اما وقتی تلگرام در طول مقطعی قطع شد،‌ این قطع شدن آبی شد بر روی آتش.

وقتی به اتفاقات آبان امسال بعد از گرانی بنزین نگاه می‌کنیم، متوجه نقش مهم تلگرام و نیز در کنارش اینستاگرام برای تحریک و تهییج مردم می‌شویم. در آبان ماه متوجه دو بار ترند شدن واژه بنزین در توئیتر فارسی شدیم که یکی اول بود و دیگری پنجم، بعد از بررسی دقیق همکارانم دیدیم که یکی از آن ترندها رسم‌الخطش عربی بوده و از کشورهای حاشیه خلیج‌ فارس هدایت می‌شود و این یعنی کار جدی دشمن در فضای مجازی.

نکته جالب‌تر آنکه وقتی در آبان‌ماه تصمیم گرفته شد که اینترنت داخلی شود ۱۱ کانال ضدانقلاب فعال که تا به آن روز تصور می‌‌شد در خارج از کشور هستند، یک دفعه غیرفعال شده و به‌روز نشدند که این نشان می‌داد مدیران آنها در داخل کشور هستند و کار خودشان را در خلأ نظارتی وزارت‌های مربوطه به خوبی انجام می‌دهند؛ با این قطع شدن همچنین اکانت توئیتر فارسی اسرائیل که مربوط به سخنگوی منحوس اسرائیل است هم به‌روز نشد و همه این‌ها یک پالس مشخص دارد و کم‌کاری دستگاه نظارتی توجیهی نداشت، اکنون باید فکری برای این فضای مجازی رها شده شود.

دشمن برای عملیات‌ روانی، تبلیغات و اغواگری خود به این فضا وابسته بوده و نیازمند است، تا زمانی که شبکه ملی اطلاعات ایجاد نکنیم، نمی‌توانیم خود را در این مقوله مصون نگه داریم. وزیر خارجه آمریکا و خود ترامپ در همین اغتشاشات آبان‌ماه در مورد محدود شدن فضای اینترنتی ایران اظهار نگرانی کرده و یا کارشناس بی‌بی‌سی، امیر رشیدی از ترامپ خواهش می‌کند که ایران را در حوزه اینترنت تحریم نکند و اظهار می‌کند که اگر چنین شود ایران زیرساخت اینترنت داخلی خود را تکمیل کرده و ما تمام سرمایه اطلاعاتی خود را به یکباره از دست می‌دهیم.

بحث تهدیدهای سایبری آنقدر برای کشورها اهمیت دارد که در ۱۰ آبان‌ماه امسال کشور روسیه اینترنت ملی خود را با ۴۰۰ میلیون یورو سرمایه‌گذاری جشن گرفت و ارتباطش را با شبکه بین‌المللی با هدف جلوگیری از تهدیدهای سایبری قطع کرد، وقتی دولتی برای استقلال و اطلاعات کاربران خود هم اهمیت قائل باشد از خروج آنها از داخل کشور جلوگیری می‌کند.

درصد بالایی از این اطلاعات گفت‌وگوهای روزمره مردم در این فضاست حال این حجم از اطلاعات که به خارج از کشور منتقل می‌شود چه اهمیتی برای غرب داشته و چه استفاده‌هایی از آنها می‌کند؟ و چرا شبکه ملی اهمیتی پیدا می‌کند؟

این حجم اطلاعات شاید برای ما کم‌اهمیت باشد اما برای دشمن قطعا بسیار با اهمیت است، اگر ما با دقت بیشتر همین اطلاعات را مورد بررسی و تحلیل و تجزیه قرار دهیم خیلی کارها و برنامه‌های راهبردی را می‌توانیم بچینیم.

یک مثال در زمینه اقتصادی بزنم، خیلی از شرکت‌های تجاری بزرگ دنیا هستند که راضی‌اند میلیاردها دلار خرج کنند تا به همین اطلاعات روزمره مردم دست یابند زیرا آنها از همین اطلاعات می‌فهمند که الان ذائقه مردم ایران چیست و دنبال چه چیزی، چه کالایی، چه جنسی و… هستند تا بعد از دست یافتن به اطلاعات کار سرمایه‌گذاری خود را در بستر خاص و یا معرفی و عرضه کالای خاص انجام داده و تبلیغ کنند و ثروت به جیب بزنند.

حال در حوزه امنیتی و اطلاعاتی کشور خروج این اطلاعات چقدر می‌تواند برای خارج از کشور با اهمیت باشد؟ آیا این خروج یک تهدید جدی برای کشور نیست؟

همچنین خارج شدن اطلاعات با پهنای اینترنت بین‌المللی باعث شده که ما اینترنت بسیار گرانی را به کاربران تحمیل کنیم در حالی که بیش از ۹۰ درصد اطلاعات مورد نیاز کاربران در داخل کشور تأمین می‌شود.

حال اگر بستر اینترنت داخلی شود هزینه اینترنت حداقل به یک چهارم کاهش می‌یابد. خب! هنوز این کار اتفاق نیفتاده زیرا این اینترنت داخلی یک تهدید برای شرکتی است که واردات پهنای باند اینترنت را در اختیار دارد و سود کلانی نصیبش می‌شود.

یک سوال دیگر چرا باید وقتی ما برای انجام کارهای روزانه خود یک تاکسی اینترنتی می‌گیریم، تمام اطلاعات مسیر ما بر روی سرور خارج از کشور باشد؟ و یا اطلاعات ژتون غذای دانشجویان بر روی سرور یک کشور بیگانه باشد؟ همان چیزی که در اغتشاشات آبان دیدیم که وقتی نت داخلی شد کارت ژتون این دانشجویان دیگر کار نمی‌کرد که بعضی از دانشگاه‌ها سرورهای خود را به داخل منتقل کردند یا در بحث بورس که از شنبه تا سه شنبه که کشور درگیر بود، ۱۶ هزار میلیارد تومان ضرر کردیم البته بخشی از آن روانی بود اما بخش دیگر آن کاملا فنی و زیرساختی بود و خرید و فروش با اختلال روبرو شد و نیز در حدود ۹۰۰ میلیارد تومان در کسب و کارهای اینترنی متضرر شدیم و همه این مثال‌ها اهمیت اینترنت ملی را مهم کرده و بهتر است دوستان ما در وزارت ارتباطات فکری برای این موضوع بکنند.

به نظر شما جایگاه فضای مجازی در اقناع کردن مردم یک جامعه چقدر است؟

همانطور که قبلا گفتم یکی از لایه‌های فضای مجازی، کاربر است که باید برای ما اهمیت ویژه داشته باشد. کاربر محتوایی را دریافت می‌کند، به آن نقد کرده، محتوایی را از آن کم کرده یا زیاد می‌کند، خود محتوایی را تولید کرده و بعد آن را نشر می‌دهد که در همه این فرایند‌ها کاربر خود حضور داشته و فعالیت می‌کند پس کاربران در اقناع و انتشار مطالب نقش برجسته دارند که در هیچ یک از رسانه‌ها این نقش دیده نمی‌شود، به نظر من بیشترین نقش اقناع در همین جا اتفاق می‌افتد.

سازمان فضای مجازی بسیج اکنون در چه لایه‌هایی از فضای مجازی وارد شده و فعالیت می‌کند؟

بخشی از آنها لایه‌ها که مطرح کردم حاکمیتی و دولتی بوده و بخشی هم فرهنگ‌سازی است که کار فرهنگی با بخشنامه اتفاق نمی‌افتد بلکه باید جهادی وارد میدان شد و ما در بحث نسرا موضوع سواد رسانه‌ای را پیگیری می‌کنیم.

در بحث تولید محتوا هم در سال‌های اخیر کارهای خوبی صورت گرفته، در زمینه داده و خدمات هم در تولید اپلیکیشن و بازی‌های اندرویدی با قدرت وارد شده‌ایم و در حوزه استارتاپ‌ها هم بسیج حمایت ویژه خود را اعلام کرده و برای تجاری‌سازی کمک می‌کند.

در حوزه زیرساخت و شبکه ملی اخیرا رئیس سازمان بسیج هم حمایت خود را برای راه‌اندازی اینترنت ملی به وزارت ارتباطات اعلام کرده است. ظرفیت و قدرت کافی در بسیج برای ایجاد شبکه ملی وجود دارد.

شما آینده فضای مجازی کشور را چگونه می‌بینید؟

آینده و افق فضای مجازی روشن است. دو کلیدواژه در بیانیه گام دوم رهبر معظم انقلاب قبل از بیان شدن گام‌های هفت‌گانه مطرح می‌شود که شرط تحقق گام‌های هفت‌گانه است، یکی شکستن محاصره تبلیغاتی دشمن و دیگری ایجاد روحیه امید در میان مردم.

یک مثال بزنم، ما هر ساله یک رزمایش تربیتی به نام اربعین داریم که تنها جنبه زیارت نداد. در این رزمایش میلیون‌ها انسان از سراسر جهان شرکت می‌کنند که امسال ۳/۵ میلیون نفر فقط از ایران در اربعین حضور داشتند، حال این رزمایش بزرگ در بایکوت خبری ابررسانه‌های دنیا اتفاق می‌افتد و هیچ رسانه‌ای به آن نمی‌پردازد غافل از اینکه همه این افراد شرکت‌کننده در اربعین خود یک رسانه بودند و در فضای مجازی به شکل‌های مختلف به تبلیغ این رزمایش پرداختند.

در این ایام و در بایکوت خبری، کاربران انقلابی فضای مجازی در فضایی چون توئیتر گل کاشتند و شعار “حب الحسین یجمعنا” را ترند کردند که یک‌میلیون و ۴۰۰ هزار محتوای یونیک از آن تولید شد و ۳۴۰ میلیون نفر مخاطب پیدا کرد. این یعنی دو معنی مهم داشت یکی شکسته شدن محاصره تبلیغاتی دشمن که می‌خواستند اربعین را بایکوت کنند و دیگری کنشگری فعالان رسانه‌های انقلابی در فضای مجازی. همچنین در سیل و بارندگی عید امسال هم در بحث اینستاگرام، ۶۳ هزار پست جدید در خصوص کارهای جهادی مردم داشتیم.

امروز به جرأت می‌گویم که به لطف خدا بسیج پرچمدار انقلاب در فضای مجازی بوده و این تنها بخش کوچکی از ظرفیتی‌ است که نشان داده شده است البته هنوز جای کار بسیار دارد اما دشمن با همه آن ابزارها و نیروهایی که دارد نتوانسته کاری از پیش ببرد. کار در این فضا بسیار سخت و پر از استرس است اما این فضا در دست فرزندان انقلابی بوده و حماسه‌ای که آنها در این فضا می‌آفرینند در حد حماسه مدافعان حرم است.

دو ماه دیگر انتخابات مجلس را داریم شما چه برنامه‌ای برای این رویداد دارید؟

طبیعتاً برای هر رویداد در کشور ما باید برنامه داشته باشیم چون دشمن بیکار نمی‌نشیند. با نزدیک شدن انتخابات ما هم حضور و بروز جدی در چند حوزه خواهیم داشت البته این به معنی حمایت از فرد و جریان خاص نیست. در درجه اول مشارکت جدی و حداکثری مردم در انتخابات را مدنظر داریم که اقناع افکار عمومی را انجام دهیم که ما برای نیامدن هیچ بهانه‌ای نداریم، در درجه دوم تولید محتوا برای بیان ویژگی‌های فرد اصلح براساس منظومه فکری و بیانات امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری است که مردم با این معیارهای شاخص آشنا شوند و فرد اصلح را براساس این معیارها انتخاب کنند. سوم هم از  مکر و کین دشمن هم غافل نیستیم و با رویکرد همه جانبه در فضای مجازی نقشه‌های دشمن را نقش بر آب می‌کنیم.

خلایی که امروز بیش از همه در جامعه در خصوص فضای مجازی احساس می‌شود که باید جدی بر روی آن کار شود چیست؟

امروز سواد رسانه یک خلا جدی در جامعه بوده و یک کار زمین‌مانده است که باید رسانه‌ها،  فعالان و آگاهان این عرصه حضوری پررنگ برای آموزش مردم داشته باشند و مردم را با معایب و مزایای این فضا که بخشی از زندگی روزمره شده آشنا کنند.

سازمان فضای مجازی آموزش سواد رسانه را در صدر کار خود قرار داده و از آبان امسال به شکل گسترده و منسجم آموزش به دانش‌آموزان 16 دبیرستان، والدین و معلمان آنها را در کلاس‌ها و برنامه‌هایی هم‌سو در الویت برنامه خود گنجانده که تا به امروز استقبال خوبی از این کلاس‌ها شده است. سازمان موضوع سواد رسانه را به شکل جدی پیگیری کرده و همچنان به این روند ادامه خواهد داد تا با دادن اطلاعات به مردم، آنها را بیشتر با این فضا آشنا کند. دادن اطلاعات دقیق و کاربردی به مردم باعث می‌شود تا آسیب‌های این فضا در سطح جامعه کم شده و مردم از این بستر به نحو احسن و به شکل کاربردی استفاده کنند.

از شما برای وقتی گذاشتید و به پرسش‌ها پاسخ دادید ممنونم،‌ اگر صحبتی دارید بفرمایید؟

در پایان می‌خواهم بگویم که تهدیدهای فضای مجازی را جدی بگیریم. ما باید دانش خود را برای مقابله با تهدیدهای این فضا ارتقا دهیم. دشمنان این کشور و نظام همانگونه که در سال‌های  اخیر شاهد بودیم با استفاده از ظرفیت فضای مجازی سعی به ابتذال کشاندن جامعه، تحریک و تهییج مردم و تحمیل تهدیدات امنیتی علیه کشور هستند که باید هر چه بیشتر برای آگاهی‌بخشی در بین آحاد جامعه به منظور آشنایی هرچه بیشتر با نقشه‌های شوم دشمنان کار کنیم که در سخنان مقام معظم رهبری بارها به این موضوع مقابله با دشمن در این فضا اشاره شده است و این کار محقق نمی‌شود مگر با کار جهادی و شبانه‌روزی.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جایزه همراه اول