نقدی بر “بالاترجمه” / آیا بالاترین “جوگیر” شده است؟

مجامع وبلاگی- “بالاترجمه” آخرین محصول تیم بالاترین است که چند روز بیش تر از خبر آغاز به کار رسمی آن نمی گذرد. امکانی جدید که تیم بالاترین آن را «طنین صدای مردم ایران در جهان» می داند. ادعایی که شاید برای پذیرفتن آن، نیازمند کمی شک و شبهه باشیم.

در وبلاگ بالاترین، دلیل اصلی شروع به کار بالاترجمه این طور بیان شده است:

در پنج قرن گذشته که تماس بین ایران و غرب برقرار شده است،‌ همیشه این روزنامه‌نگاران غربی بوده‌اند که اکثریت خبرهای ایران را در دنیای انگلیسی زبان منتشر کرده‌اند. یعنی کنترل نگاه به ایران در دنیای خارج از ایران همیشه در دست غیر ایرانیها بوده است. همینطور اینکه چه اخباری از اخبار ایران اهمیت بیشتری دارند،‌ کنترلش در دست دیگران بوده‌است و آنها انتخاب می‌کرده‌اند که چه مهم است و چه نیست. همانطور که شما بالاترینیها با زحمت سه سال گذشته‌تان توانستید که بخشی از کنترل تعیین اخبار صفحه اول روزنامه‌های فارسی را باهمان رایهایتان به جامعه آزاد خود منتقل کنید، در سالهای آینده خواهید توانست این کار را با روزنامه‌های خارجی بکنید. دیگر نباید وضعی داشته باشیم که ده سال تنها از «جراحی زیبایی بینی» در ایران بنویسند.

تا این جا، اتفاق خوبی قرار است بیفتد. قرار است حرف های مردم ایران در رسانه های خارجی منعکس شود و یک اتفاق جدید رخ دهد. یعنی خلاف آن چه اکنون دارد منعکس می شود. اما جمله بعدی این توضیح، کمی انسان را به شک می اندازد:

این فعالیت شما باعث خواهد شد روزنامه‌های دنیا به شما به عنوان منبع اصلی خبر روی بیاورند. ابزار ترجمه بالاترین، صدای آن مردم ایران را به دنیا خواهد رساند.

بهتر است شک خود را با چند سئوال مطرح کنیم:
1.آیا تاکنون هیچ اخباری از وقایع داخلی ایران منتشر نمی شده است؟
2.اخباری که معمولا در رسانه های خارجی از داخل ایران منعکس می شوند از چه جنس و نوع اخباری هستند؟
3.تفاوت اخبار لینک شده در وب سایت بالاترین و اخبار منتشر شده در روزنامه های دنیا در کجاست؟
4.نیازهای جامعه مجازی چون بالاترین، تا چه اندازه منطبق بر نیازهای واقعی جامعه ماست؟

این خیلی خوب است که تیم بالاترین کار خود را جدی گرفته است و با جدیت دارد روز به روز پیشرفت های محسوسی می کند و اتفاقات خوبی را در فضای وب فارسی رقم می زند. اما پاسخ به 4 سئوال مطرح شده باعث می شود که به این نتیجه کلی برسیم که بالاترین -احتمالا- جوگیر شده است!

در پاسخ به سئوال اول باید گفت: مسلما این طور نیست. تاکنون اخبار، گزارش ها، مقالات و حرف های زیادی درباره ایرانیان در رسانه های خارجی منتشر شده است. حتی بعضی اوقات اخبار داخلی ایران، تیتر اول روزنامه های مطرح دنیا را فتح کرده اند. نمونه اش را بارها در ناآرامی های اخیر تهران دیدیم.

سئوال دوم را این می توان این طور پاسخ داد که اخبار منتشر شده از وقایع داخلی ایران در برخی از رسانه های خارجی، اخبار هدف دار و بعضا چینش شده است. با نگاهی اجمالی به برخی رسانه های خارجی – و نه همه آنان – در می یابیم که موضوعاتی چون اختلافات داخلی، نقض حقوق بشر، زندانی های سیاسی، برخوردها و اصطکاک های مسئولین و مردم و به طور کلی کمبودها و کاستی ها بین اصحاب رسانه خارج از ایران طرفداران ویژه ای دارد. کما این که درجات شدیدتر و بدتر این مشکلات در کشورهای دیگر نیز مشاهده می شود، اما شاخک های رسانه های خارج را به سمت خود نمی کشاند.

برای پاسخ به سئوال سوم نیاز به کمی دقت بیش تر داریم. مطالب لینک شده در وب سایت بالاترین، عموما مطالبی است که محتوی نقد یا حمله به جمهوری اسلامی یا سران آن است. این نقد به بالاترین بارها مطرح شده است و مدیران این سایت نیز در پاسخ به این نقد گفته اند که مطالب مطرح شده در بالاترین تنها و تنها بر اساس تعداد آرای کاربران بوده و مدیران این سایت هیچ دخالتی در انتخاب آنان ندارند.

در این جا مشکلی با محتوای مطالب مطرح شده در بالاترین وجود ندارد. اما سئوال این جاست که به راستی تفاوت مطالب ارائه شده در بالاترین و روزنامه ها و رسانه های خارجی در کجاست که این تیم افتتاح بالاترجمه – که منتخبی از لینک های فارسی بالاترین است – را یک فرصت مناسب برای در دست گرفتن مجدد کنترل اخبار منتشر شده توسط ایرانیان می داند؟ آیا بالاترین می خواهد با این کار فضای مخالفت با ایران را در برخی رسانه های خارجی بشکند یا برای آن ها خوراک خبری تهیه کند؟ به نظر می رسد پاسخ این سئوال را باید سیاستگذاران بالاترین بدهند.

اگر هدف تهیه خوراک خبری برای برخی رسانه های خارجی است، پس چرا در افتتاح پروژه بالاترجمه این طور عنوان می شود که قرار است تیتر یک روزنامه های خارجی فتح شود؟ مگر وقتی بالاترجمه نبود، ناآرامی های تهران تیتر اول روزنامه های ایالات متحده و انگلیس و دغدغه اصلی رسانه های دیداری و شنیداری آن نشده بود؟ پس بالاترین قرار است چه اتفاق مهمی را در این میان رقم بزند؟

پاسخ به سئوال چهارم هم نیازمند کارشناسی های دقیق تر است. اما این موضوع را همه می دانند که درصد ضریب نفوذ اینترنت در جمهوری اسلامی ایران، درصد بالایی نیست. حالا از همین درصد پایین از جامعه 80میلیونی ایران، تعدادی هم عضو بالاترین هستند. با این تفاسیر، بالاترین بر اساس کدام اصل دموکراسی به خود اجازه می دهد که یک جمعیت مجازی 1 میلیون نفری (در حالت بسیار خوشبینانه و رویایی، برای رفع هر گونه شبهه) برای 80 میلیون مردم ایران تصمیم بگیرد و بر اساس آرای خود، خوراک خبری رسانه های خارجی را تامین کند و به طبع آن، فشارهای خارجی را علیه جمهوری اسلامی ایران تشدید نماید؟

آیا شما هم به این نتیجه نرسیدید که بالاترین جوگیر شده است؟
انتهای پیام/.

مهدی کلانتری، وبلاگ نیوز

توجه: این یک تحلیل است. در صورتی که نظر مخالف آن دارید، حتما برای ما ارسال کنید.