شتاب منفی وبلاگستان فارسی
دوره‌ای را که مهاجرت وبلاگ‌نویسان از سرویس‌های وطنی به سرویس‌های جهانی افزایش شدیدی یافت، به یاد آورید؛ آن‌دوره همراه با افزایش نوشته‌های وبلاگی به فارسی در اینترنت شده‌بود. پس از آن، مدتی سرعت تولید محتوا به فارسی کاهش‌یافت و دوباره با مهاجرت بلاگرها به سایت‌های شخصی‌شان، سرعت تولید محتوا افزایش پیدا کرد.
اما این‌روزها خبری از تحول در وب‌فارسی دیده نمی‌شود و طرف‌داران همیشگی وب‌فارسی، به روشنی متوجه کاهش شتاب وبلاگ‌نویسی به فارسی شده‌اند. اگر بحث را روی شاخه‌های مختلف متمرکز کنیم، کاملا متوجه این کاهش شتاب خواهیم‌شد.
برای مثال شاخه‌ی فناوری اطلاعات را درنظر بگیرید؛ سال‌های گذشته وبلاگ‌نویسان بسیاری در این زمینه فعالیت مداوم داشتند و از شاخه‌های دیگر وبلاگ‌نویسان، با اختلاف قابل توجهی جلو افتاده‌بودند. اما این‌روزها شاهد افت شدید وبلاگ‌نویسی در زمینه‌های مختلف شده‌ایم: وبلاگ‌هایی که روزانه حذف می‌شوند، بلاگرهایی که این عرصه را ترک کرده‌اند و وبلاگ‌نویسانی که بدون انگیزه و هر از چندگاهی پستی منتشر می‌کنند.
با توجه به آماری که نرم‌افزارهای اشتراک Feed منتشر می‌کنند، به روشنی، افت تولید محتوا به فارسی مشخص‌است. این پدیده که بی‌سابقه هم نبوده و این‌روزها به اوج خودش رسیده، دلایلی دارد که در ادامه به‌آن‌ها می‌پردازیم:
گسترش کوتاه‌نویسی (Minimal) که این‌روزها بسیار چشم‌گیر است*، از دلایلی‌است که پدیده کاهش تولید محتوا را سبب شده‌است. افزایش مشغله‌های فکری و کم‌بود وقت کافی باعث شده بسیاری از وبلاگ‌نویسان به این شیوه‌ی تولید نوشته، روی بیاورند.
مینی‌مال که انواع مختلفی دارد ممکن است یک جمله باشد یا در نهایت به یک پاراگراف ختم شود. پس به جز ایده‌ی نوشتن مینی‌مال (که واقعا یک هنر محسوب می‌شود)، تمامی مراحل تولید این نوع نوشته به سرعت صورت می‌گیرد: بلاگر ایده‌ای در ذهن دارد، آن‌را شکل می‌بخشد و در فرصت کوتاهی در وبلاگ‌ش منتشر می‌کند. آن پست در سرویس‌های اجتماعی اینترنت به اشتراک گذاشته می‌شود و خواندن آن هم برای مخاطبان بسیار آسان‌تر و سریع‌تر از خواندن یک پست طولانی در یک وبلاگ تخصصی‌است.
پس کوتاه‌نویسی باعث شده وبلاگ‌ها از تخصصی بودن خارج شوند و به جملات کوتاه – و در عین حال زیبا – بسنده‌شود. این سبک از نوشته‌ها زمانی زیبا و خواندنی هستند که مخاطب وبلاگ‌های فارسی، پس از خواندن تعداد زیادی پست نسبتا حجیم، آن‌ها را بخواند و از تضادی که بین دو سبک نوشته‌ها وجود دارد لذت ببرد. اما این‌روزها تعادل میان کوتاه‌نویسی و بلندنویسی در وب فارسی بر هم خورده و این موضوع علاوه بر منفی کردن شتاب تولید محتوا، لذت خواندن نوشته‌های کوتاه را نیز کم‌تر کرده‌است.
سایت‌های اجتماعی، مسبب دیگر کاهش نوشته‌های جدید در وب‌فارسی است. استقبال از سایت‌های اجتماعی جذابی چون Google Reader و Facebook، باعث شده تولید محتوا، از وبلاگ‌ها به آن‌سرویس‌ها منتقل شود. در واقع بسیاری از بلاگرها به‌جای انتشار محتوای خود در وبلاگ‌شان، آن نوشته را مستقیما از طریق سایت‌های اجتماعی منتشر می‌کنند و به‌اشتراک می‌گذارند.
پس در این بحث به‌این نتیجه می‌رسیم که تولید نوشته وجود دارد، اما در سایت‌های اجتماعی محدود شده‌است. به بیان بهتر، پست‌های منتشر شده در اختیار مخاطبان کم‌تری نسبت به مخاطبان وبلاگ‌ها قرار می‌گیرد. هر یک از ما که در سایتی اجتماعی مانند Google Reader فعالیت داریم، در نهایت ممکن‌است مخاطبان‌مان به عدد خاصی محدود شوند؛ اما مخاطبان وبلاگ‌ها به هیچ عددی محدود نمی‌شوند.
نبود انگیزه برای تولید محتوا عامل دیگری‌است که وبلاگ‌نویسی به زبان فارسی را تحت تاثیر قرار داده‌است. بسیاری از بلاگرهای امروزی بر این باورند که نوشتن، هیچ فایده‌ای برای‌شان ندارد و به همین دلیل دست از نوشتن می‌کشند!
در واقعیت، آن‌ها انگیزه‌ای برای ادامه فعالیت‌شان ندارند پس ترجیح می‌دهند که یا ننویسند، یا کوتاه و بدون موضوع بنویسند. درحالی که این باور، اشتباه‌است. نوشتن -حتی اگر مخاطبی در کار نباشد- همیشه برای نویسنده مفید است، کسی که می‌نویسد، میل به پیشرفت دارد و هر بار سعی‌ش برآن‌است که بهتر بنویسد و در پایان از نظر موضوع نگارش، شیوه نگارش و خیلی چیزهای دیگر پیشرفت خواهد کرد.
پدیده کاهش شتاب وبلاگ‌نویسی در وب‌فارسی، به عقیده من زودگذر خواهد بود، اما برای این‌که هرچه زودتر آن‌را پشت سر بگذاریم، به چند پیشنهاد اشاره می‌کنم. ابتدا این‌که نویسندگان وبلاگ‌ها، خودشان را به کوتاه‌نویسی محدود نکنند. کوتاه‌نویسی زمانی زیباست که در تضاد با نوشته‌های حجیم باشد.
دوم این‌که نوشته‌های‌تان را ابتدا در وبلاگ‌تان منتشر کنید و سپس آن‌را در سایت‌های اجتماعی به‌اشتراک بگذارید؛ به این ترتیب هم وبلاگ‌تان پرطرف‌دار می‌شود، هم در آن‌سایت اجتماعی طرف‌دار خواهید داشت و هم چرخ وبلاگ‌نویسی فارسی، باز خواهد چرخید! و در آخر از بلاگرها می‌خواهم با هدف به کارشان ادامه بدهند تا انگیزه‌ی وبلاگ‌نویسی از بین نرود و زبان فارسی هم‌چنان به عنوان یکی از زبان‌های پیشگام در وبلاگ‌نویسی به شمار بیاید.
*: به هیچ‌عنوان قصد زیر سوال بردن سبک زیبای کوتاه‌نویسی را ندارم.
کیا طاهری، وبلاگ KP Tools
