کارکرد شبکههای اجتماعی برای رادیو و تلویزیون
بدون شک هم اکنون رادیو و تلویزیون فراگیرترین رسانه در سطح ایران و جهان به شمار میرود. رسانهای که جزء اولین لوازم زندگی یک خانواده است.
امروز تلویزیون به تنهایی بیش از چهار میلیارد نفر مخاطب در جهان دارد و هر سال نزدیک به 70 میلیارد دلار فقط در ایالات متحده صرف تبلیغات تلویزیونی میشود. این درحالی است که ایالات متحده مهد توسعه فناوری، رایانه و اینترنت است. بنابراین به جرات میتوان گفت، هیچ رسانهای گستردهتر از تلویزیون برای دستیابی به مخاطبان نیست.
ادغام اینترنت و تلویزیون
شاید مهمترین اتفاق حوزه رادیو و تلویزیون در آینده ادغام تلویزیون با اینترنت باشد. به عبارتی دیگر، تلویزیون همانند سیستم عامل که در کامپیوتر نقش رابط بین سخت و افزار و نرم افزار را به عهده دارد، نقش رابط بین اینترنت و رایانه را بازی میکند.
انجمن جهانی الکترونیک طی تحقیقی اعلام کرد که همگرایی تلویزیون و اینترنت امری اجتنابناپذیر است و نیمی از پاسخگویان به این تحقیق خواستار دسترسی به اینترنت از طریق تلویزیون شدند.
آنچه که مسلم است، تلوزیون با مخاطب چهار میلیارد نفری بازاری نیست که به این راحتی جایگزینی داشته باشد. بنابراین کاملا طبیعی است که وقتی میشنویم شرکت گوگل به سوی ادغام اینترنت با تلویزیون رفته است.
از ادغام تلویزیون و اینترنت بگذریم، قاعدتا در آینده نزدیک یکی از پیوندهای اساسی بین اینترنت و تلویزیون به شمار میروند و این بار این شبکهها نقش سیستم عامل را بازی میکنند.
شبکه های اجتماعی؛ بازگشت عموم
امروز شبکه های اجتماعی سکان دار اقیانوس پرتلاطم اینترنت هستند و مسلما یکی از کارکردهای اساسی بین تلویزیون و اینترنت کاربرد شبکههای اجتماعی است. شبکههایی که مبتنی بر فناوری “وب دو” فعالیت میکنند و با اجتماع گرایی مجازی نقش اساسی در معادلات رسانه ای جهان بازی می کنند.
در وهله اول باید به این نکته اشاره کرد که شبکه های اجتماعی قرار نیست جایگزین رادیو و تلویزیون شوند بلکه قرار است باعث توسعه مخاطب این رسانهها شوند. به عبارتی دیگر اینترنت و شبکههای اجتماعی ساختار و کارکرد رادیو و تلویزیون را تغییر نمیدهند بلکه کانال انتقال و جذب مخاطبان تغییر میکند.
متاسفانه صدا و سیمای جمهوری اسلامی تاکنون هیچ فعالیت مدون و مشخصی در شبکههای اجتماعی داخلی و خارجی نداشته است. این در حالی است که اکثر غریب به اتفاق شبکههای خارجی از جمله بی بی سی، صدای امریکا، رادیو فردا، سی ان ان و فاکس نیوز به طور کاملا حرفهای در شبکههای اجتماعی فعال شده است.
به عنوان مثال هماکنون برنامه پارازیت شبکه صدای امریکا(VOA) صفحهای در فیس بوک دارد. بیش از 88 هزار و 500 نفر از سراسر دنیا عضو صفحه پارازیت در فیس بوک هستند و به طور قارچگونه برتعداد کاربران آن افزوده میشود. این در حالی است که پارازیت در هفته 30 دقیقه بیشتر روی آنتن نیست.
پارازیت در اواسط هر هفته مهیمان آخر هفته برنامه را معرفی میکند و از عضوهای صفحه خود درخواست میکنند تا سوالهایی را به عنوان مجری برنامه پارازیت از میهمان بپرسند و مجری پارازیت درکنار سوالهای خود در هر هفته بیش از 200 سوال دیگر از سوی مخاطبان دریافت میکند. به عبارتی بهتر، یک فکر تبدیل به چند فکر شده و دیدگاههای بسیاری در توسعه بار محتوایی برنامه مطرح میشود.
همچنین صفحهای با عنوان “90 تی وی” در فیس بوک وجود دارد که بیش از شش هزار و 700 کاربر عضو دارد، البته مشخص نیست این صفحه از سوی مسوولان برنامه 90 است یا از سوی علاقهمندن به آن؟! این نکته اساسی در جذب مخاطبان 90 تی وی است.
کاربرد شبکه های اجتماعی برای رادیو و تلویزیون
یکی از واقعیات رادیو و تلویزیون علاوه بر پیشرفت نرم و سخت افزاری، استفاده و آشنایی با کاربردهای شبکههای اجتماعی است. که در ادامه به شش کاربرد اصلی شبکههای اجتماعی برای رادیو و تلویزیون ملی اشاره میشود:
1- اشتراک محتوا: یکی از کارکردهای اصلی شبکههای اجتماعی، اشتراک محتوای داغ (Hot) رسانههای جمعی (رادیو، تلویزیون و مطبوعات) است. کاربران با مشاهده اخبار مهم، گافها و غیره در تلویزیون آنها را در شبکههای اجتماعی برای سایر دوستان و کاربران به اشتراک میگذارند و اینگونه یک محتوا در چندکانال مجزا انتشار مییابد که این امر به توسعه جذب مخاطبان آن رسانه کمک میکند.
2- پایش محتوا: شبکه های اجتماعی بهترین مکان پایش (Monitoring) لحظهای محتوا در اینترنت است، امروز تهیهکنندگان یک برنامه به راحتی میتوانند بازخورد فعالیت خود را در شبکههای اجتماعی مشاهده کنند، شاید یک نکته از سوی یک کاربر باعث دگرگونی شدیدی در ساختار برنامه شود.
3- توسعه فرهنگ ایرانی و اسلامی: فعالیت رادیو و تلویزیون در شبکههای اجتماعی و جذب مخاطبان داخلی و خارجی میتواند به غنای فرهنگ ایرانی و اسلامی کمک شایانی کند، زیرا بزرگترین مزیت این شبکهها، حضور کاربران از سرتاسر دنیاست که با یک استراتژی مدون می تواند آنها را به برنامههای داخلی جذب کرد.
4- افزایش ترافیک سایت: بر طبق آمار الکسا وب سایت صدا و سیما (http://irib.ir/) در حال حاضر 75 سایت پربازدیدکننده در ایران است. (این درحالی است که وب سایت فیس بوک با وجود فیلتربودن رتبه 56 را در این رتبه بندی داراست) باز انتشار محتوا و بازگشت مخاطب به سایت منبع، یکی از کاربردهای اصلی شبکههای اجتماعی است و فعالیت آهسته و پیوسته بخشهای مختلف رادیو و تلویزیون میتواند ترافیک سایت اصلی صدا و سیما را افزایش دهد.
5- اعتماد و پاسخگویی آنلاین: گاهی یک قسمت برنامه نیاز به توضیح دارد و مخاطب تنها با دیدن یا گوشش دادن به آن نمیتوانند موضوع اصلی را درک کند و دچار بیاعتمادی و شک میشود، شبکههای اجتماعی مکانی مناسب برای پاسخگویی شفاف و بدون پرده است که در نهایت منجر به اعتماد مخاطبان میشود.
6- جذب محتوای خبرنگاران شهروندی: وجود خبرنگاران شهروندی یک از کارکردهای اصلیشبکه های اجتماعی است. خبرنگارانی که محتوایی این شبکه ها را تولید میکنند.
با تمام این تفاسیر، آنچه که مسلم است صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران در تجهیز سخت افزاری دست رد به هیچ تکنولوژی داخلی و خارجینمی زند اما به گمان من سوال دو اساسی مطرح است، آیا با روند توسعه انکارناپذیر اینترنت و شبکههای اجتماعی میتوان فقط به توسعه سختافزاری اکتفا کرد؟ آیا صدا و سیما همسو با تلویزیونهای مطرح خارجی، نباید یک استراتژی مدون و بلندمدت جهت فعالیت در اینترنت و شبکه های اجتماعی داشته باشد؟
انتهای پیام/.
جواد افتاده، هفته نامه سروش