۱۰روز پر خبر…
سفر رهبر معظم انقلاب به استان قم، دارای ابعاد رسانه‌ای وسیعی در داخل و خارج از کشور بود. به تبع آن، موج ایجاد شده در پی این سفر در فضای مجازی هم بسیار بیشتر از رسانه‌های رسمی بود و توانست مهم‌ترین محورهای مطرح شده در طول این ده روز را به خود اختصاص دهد. تفاوت بازتاب این سفر در فضای مجازی با بازتاب سفرهای قبلی رهبر در این فضا، در این بود که کاربران علاقه‌مند به انقلاب اسلامی و رهبری، به واسطه جریان فتنه سال88، پیچیدگی‌های حضور در شبکه‌های اجتماعی، وبلاگستان و مجامع مختلف مجازی را تجربه کرده بودند و این بار می‌توانستند به صورت جدی‌تر توانمندی‌های خود را محک بزنند و به منصه اجرا بگذارند.
برخلاف دیگر اتفاقات داخلی که به سبب ایجاد فضای غیرواقعی در رسانه‌های مجازی، تحت تاثیر یک جریان خاص قرار می‌گرفت، این سفر را می‌توان از برنامه‌هایی دانست که رسانه‌های جریان فتنه نتوانستند روی آن مانورهای جدی بدهند. شفافیت جزییات این سفر برای همگان و فعالیت مناسب رسانه‌ای سایت رسمی دفتر حفظ ونشر آثاررهبري (khamenei.ir) به حفظ این فضا بسیار کمک‌کرد. فضا برای فعالیت رسانه‌های «ارزش‌مدار» فراهم‌شد، به طوری که شاید نتوان چنین روزهای منسجمی را در یک سال و نیم اخیر در فضای مجازی ارزشی پیدا کرد.
فعالیت تشکل‌هایی چون «دفتر توسعه وبلاگ دینی» در قم، سرویس دهنده وبلاگ «پارسی بلاگ»، «جبهه وبلاگی غدیر»، فعالان شبکه‌های اجتماعی، سایت‌های «بچه‌های قلم» و «تریبون مستضعفین» در شکل‌گیری این فضای رسانه‌ای بسیار مهم بود. درمقابلِ حالت پیشگیرانه و تهاجمی رسانه‌های مجازی داخلی، رسانه‌های مجازی خارج‌نشین و معاند و فعالان جوامع مجازی مخالف نظام هم عملا جز فرافکنی و دروغگویی نتوانستند به هدف خاصی برسند.
دست پیشگیری برای جلوگیری از پس افتادن!
رسانه‌های ضدانقلاب از ابتدای علنی شدن خبر این سفر، سیاست دست پیشگیری را اتخاذ کردند. برخی سایت‌های حامی فتنه به‌طور کلی این سفر را غیرممکن تلقی کرده و از ابتدا به دروغ‌سازی پیرامون این موضوع پرداختند. به عنوان مثال سایت‌هایی مانند «جرس» و «موج سبز آزادی» مدعي شدند که علما از برنامه رهبر برای سفر به قم استقبال نکرده‌اند و به همین دلیل این سفر لغو شده است.
پس از قطعی شدن سفر و رسوا شدن دروغشان و بدون توجه به دروغ قبلی، مدعی شدند که تمامی مراجع تقلید گفته‌اند که کسی به دیدار رهبر نخواهد آمد.
بعد از آنکه دیدار علما و مراجع و بيشتر استادان حوزه علمیه اوج گرفت، سیاست رسانه‌ای تبدیل به تضعیف محتوای دیدار علما با رهبری شد و مدعی شدند به جز تعارفات معمول، حرف جدی‌اي در این دیدارها رد و بدل نشده است.
انتشار محتوای برخی از جلسات مهم هم باعث نشد عرق شرم بر پیشانی گردانندگان این رسانه‌ها بنشیند و با کمال وقاحت سیاست تخریب چهره افرادی که به دیدار معظم‌له رفته‌اند، اتخاذ شد تا اینکه در روزهای پس از سفر، اين رسانه‌ها به نقل از منابع آگاهشان مدعي شدند که کسانی که به دیدار رهبری رفته‌اند از این دیدار پشیمانند.
البته جالب اینجاست که تمامی حرف‌ها و ادعاها، شنیده‌هایی بود که به نقل از منابع آگاه و بسیار موثق(!) این رسانه‌ها تحت عنوان «خبر» منتشر می‌شد. گرچه احتمال می‌رود منابع آگاه این رسانه‌ها چیزی جز تخیل و ساخته‌های ذهن مشوش‌شان نباشد.
محور محتواهای منتشر شده در بعضي شبکه‌های اجتماعی هم چیزی جدا از حرف‌های زده شده در سایت‌های خبری جریان فتنه نبود. انگاربعضي وبلاگ‌نویسان گنگ بودن سیاست‌های رسانه‌ای را از ارباب‌های رسانه‌ای خودشان به ارث برده باشند و توانایی تعریف فضا را در این موضوع نداشته باشند.
این استیصال و سکوت در حدی بود که حتی برخی خبرهای طنز و به‌اصطلاح فعالان مجازی خبرهاي «بالاترینی» در این روزها به عنوان یک خبر جدی در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌چرخید و دیده می‌شد.
تنها تحرك پياده‌نظام شبكه‌هاي اجتماعي ضدنظام مانور روي ادعاي غيرقمي بودن استقبال‌كنندگان بود، كاري كه تبديل به يك ماجراي تكراري شده و در تمام برنامه‌هاي اين چنيني مطرح مي‌شود؛ مثلا در راهپيمايي تاريخي نهم دي،همين فعالان مدعي شدند كه بيشتر راهپيمايي‌كنندگان از شهر قم آمده بودند.
القای دیگر شبهه‌هایی مانند نامناسب بودن کیفیت مراسم استقبال و مخالفت با استقبال از رهبر باکرامت انسانی براساس سیره علوی، با انتشار پاسخ حجت‌الاسلام و المسلمین پناهیان پاسخ مناسبی دریافت کرد. با این حال با توجه به نیاز جریان فتنه به یک شانتاژ رسانه‌ای، این موضوع کماکان توسط پیاده نظام‌های این جریان در فضای مجازی پیگیری‌می‌شد.
سفری که کاربران اینترنتی گزارش کردند
فعالیت کاربران اینترنتی حامی نظام از روزهاي قبل از سفر آغاز شد. از راه‌اندازی چند سایت برای پوشش اخبار سفر رهبر به قم گرفته تا ساخت حساب‌های کاربری در شبکه‌های اطلاع‌رسانی‌اي چون توییتر، نشان داد که موازنه‌های رسانه‌ای در این سفر قرار است کمی متفاوت‌باشد.
طرح «شما گزارش کنید» پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ ونشر آثاررهبري (khamenei.ir) به منظور دریافت عکس‌ها، فیلم‌ها و نوشته‌های مردم قم از ده روز اقامت رهبر در شهر قم، از کارهایی بود که توانست توجه بسیاری از رسانه‌های خارجی را جلب کند و به کاربران شبکه‌های مجازی انگیزه بیشتری بدهد.
استقبال از این طرح در حدی بود که چندین سری از عکس‌های ارسالی مردم قم و چندين حاشيه نيز از ديدارهاي اقشار مختلف مردم بارهبري در پایگاه اطلاع‌رسانی فوق منتشر شد.
از طرف دیگر وبلاگ‌نویسان قمی با همکاری نزدیک به هشت تشکل فعال مجازی، با راه‌اندازی وبلاگ «صدای پای باران» به نشانی baran.parsiblog.com، به رصد و جمع‌آوری نوشته‌های وبلاگ‌نویسان درباره این سفر در سه زمينه تصاویر، گزارش و دل‌نوشته پرداخت و توانست مقدار قابل توجهی از محتوای منتشر شده در این فضا را پوشش دهد.
«جبهه وبلاگی غدیر» به نشانی jwg.parsiblog.com هم با راه‌اندازی یک حرکت وبلاگی، از وبلاگ‌نویسان خواست تا تحت عنوان حرکت «نگارش وصف یار»، دل‌نوشته‌های خود را از سفر رهبر به مدیران این جبهه ارسال کنند تا نوشته‌های برگزیده به صورت یک کتاب منتشر شوند.
کاربران شبکه‌های اجتماعی هم به صورت آن‌لاین به انتشار اخبار و گزارش‌های این سفر در شبکه‌های اجتماعی نظیر گوگل ریدر، فیس‌بوک، فرندفید و امثال آن پرداختند و ریزخبرهای رسمی و غیررسمی این سفر هم در حساب مخصوصی در سایت «توییتر» منتشر شد.
انتشار فیلم، صوت و عکس سخنرانی‌های رهبر پس از هر دیدار در یک صفحه اختصاصی در شبکه اجتماعی «فیس بوک» هم با استقبال خوب کاربران این شبکه مواجه شد. گرچه در روزهای میانی این سفر، این صفحه از سوی مدیران این شبکه مسدود و مجددا بازگشایی شد اما با گذشت چند روز پس از اتمام سفر، این صفحه مجددا توسط مدیران فیس‌بوک به دلایل نامعلومی مسدود شد.
انتشار رادیو اینترنتی به صورت يك ساعت تولید در هر روز و تکرار به صورت آن‌لاین به صورت 24 ساعته و برگزاری جشنواره وبلاگ‌نویسی و چند موج دیگر وبلاگی، از دیگر فعالیت‌هایی بود که توانست جریان جدی‌اي در فضای مجازی به منظور پوشش همه‌جانبه سفر رهبری ایجاد‌کند.
همین موضوع باعث شد تا شبکه تلویزیونی بی‌بی‌سی فارسی در دومین روز سفر رهبر در برنامه «نوبت شما» به این موضوع اذعان کند که پوشش رسانه‌ای سفر رهبری در فضای مجازی تاکنون بی‌سابقه بوده است و این پوشش غالبا توسط نیروهای مردمی صورت می‌گیرد.
مجری بی‌بی‌سی فارسی با اشاره به طرح سایت دفتر حفظ ونشر آثاررهبري (khamenei.ir) درباره دریافت عکس‌ها و گزارش‌های مردمی، اذعان کرد که کاربران اینترنتی ایران توانسته‌اند شیوه‌های استفاده از ابزار رسانه‌های مجازی را یاد بگیرند و از آن به صورت جدی و در جهت تامین اهداف جمهوری اسلامی استفاده کنند.
این یک واقعیت است!
حضور جدی کاربران اینترنتی علاقه‌مند به نظام در سفر اخیر رهبری در فضای مجازی، باعث شد این حقیقت یک بار دیگر به تمامی کسانی که هنوز احساس می‌کنند جریان فتنه در فضای مجازی می‌تواند ادامه حیات داشته باشد، گوشزد شود که فضای مجازی لزوما نشان‌دهنده تمام واقعیت نیست.
پوشش جدی این سفر در رسانه‌های آن‌لاین، نشان داد که قرار نیست موازنه‌های رسانه‌ای همیشه به نفع یک جریان باشد و با آشنا شدن جمع اندکی از کسانی که در سال گذشته و در بحبوحه فتنه سال گذشته دسترسی و آشنایی مشخصی به الزامات اینترنت و فضای مجازی نداشتند، می‌توان کفه‌های ترازوی رسانه‌ای را به راحتی جابه‌جا کرد.
چه‌بسا اگر بخشی از این فضا در سال گذشته در فضای مجازی حاکم بود، بسیاری از کسانی که تصمیم‌گیری خود را بر اساس هجمه‌های رسانه‌ای می‌گیرند، می‌توانستند نظرات خود را بر مبنای واقعیت اصلاح کنند.
انتهای پیام/.
حسن میثمی، همشهری آیه
