شبكه‌های مجازی پارادايم‌های حاكم را «می‌شكنند»
دكتر بهمن امامي مدرس ارتباطات و دكتراي مديا از مالزي و مدرس دانشگاه آزاداسلامي است كه حوزه تحقیقات وی شامل جهانی سازی، تأثیر مطبوعات، ارتباطات بین المللی، روابط عمومی و تبلیغات، نگرش کلیشه ای و فن آوری های جدید ارتباط است. گفت‌وگوي كوتاه “فرهيختگان” در خصوص تاثير گزاري شبكه هاي مجازي را مي توانيد در زير بخوانيد.
آقاي دكتر! رسانه هاي مجازي و شبكه هاي اجتماي مجازي اين روزها به فضاهاي تاثيرگزاري برجامعه هاي مختلف تبديل شده اند. آيا شما با اين موضوع موافق هستيد و دليل اين امر را چه مي دانيد؟
در عصر ارتباطاتی امروز، داشتن ابزار الکترونیکی، دسترسی به شبکه جهانی اینترنت و سواد رسانه ای در تمامی حوزه‌ها و فعالیت های علمی، اجتماعی، سیاسی، آموزشی، بین‌المللی و تجارت، ضروری و اجتناب ناپذیر هستند. اینکه آیا جامعه امروز ایرانی به این ضرورت پی برده یا خیر، نیاز به یک تحقیق علمی دارد. ولی بر اساس آنچه که من می‌دانم، قشر جوان و تحصیل کرده امروز به خوبی از آنچه که در دنیای مجازی می گذرد آگاه است و بسیاری از آنها از امکانات موجود استفاده می کنند.
همینطور بسیاری از نهادهای خصوصی و ملی به این واقعیت پی برده اند که در دنیای درهم تنیده، پیچیده و دیجیتالی امروز باید خودشان را با آخرین فراورده ها، دانش و ابزار ارتباطاتی مجهز کنند؛ چرا كه رسانه هاي مجازي برخلاف راديو و تلويزيون باخورد مخاطبان خود را دريافت مي كنند به همين دليل شبكه هاي مجازي تاثير گزاري زيادي ايجاد كرده اند.
در ايران نمونه هاي مختلفي از شبكه هاي اجتماعي مجازي وجود دارد اما جوانان و كاربران ايراني بيشتر ترجيح داده اند كه از نمونه هاي خارجي اين شبكه هاي اجتماعي استفاده كنند. شما دليل اين امر را در چه چيزي مي دانيد؟
اجازه دهيد پاسخ اين سوال را با اين مثال به شما بدهم كه خبرگزاري هاي ايراني هيچ گاه نتوانسته اند با نمونه هاي موفق خارجي رقابت كنند و يا هم سطح آنها عمل كنند. بخشي از اين موضوع به امكانات زيرساختي مانند سرعت اينترنت؛ تجهيزات و سواد رسانه اي باز مي كردد. در خصوص شبكه هاي اجتماعي مجازي نيز همين طور است كه شبكه هاي خارجي توانسته اند خدمات بهتر با سرعت و كيفيت بالاتر به كاربران خود ارائه دهند در اين شرايط بديهي است كه كاربران ايراني نيز اينگونه شبكه هاي اجتماعي مجازي را انتخاب كنند.
شبكه هاي اجتماعي مجازي در شرايط خاص جامعه ايران به شدت مورد استقبال قرار گرفته است. با توجه به نگاه منفي به اين مقوله در ايران، آيا شما قائل به تاثيرگذاري و پيوند شبكه هاي اجتماعي مجازي با تجارت الكترونيك هستيد؟
بدون تردید، یکی از مهم ترین ظرفیت های فضای سایبر، توان آن برای فراگیر و مردمی کردن روند ارتباطات است. افزایش چشمگیر و بدون وقفه شبکه‌ها و کاربران اجتماعی مجازی مانند فیس بوک، یوتیوب، می‌‌سپس وغیره، نمونه‌های بارزی ازاین فرایند هستند. ازسوی دیگر، بیشتر دولت ها ترجیح می دهند سطح آگاهی مردم را پایین نگه دارند و افکار عمومی را آنطور که دوست دارند و بر اساس منافع خودشان، هدایت و کانال های ارتباطاتی را کنترل کنند.
در حقيقت پارادايمي كه ايجاد مي شود با پارادايمي كه دولت مي خواهد يكسان باشد اما شبكه هاي مجازي با توجه فراگيري خود پارادايم هاي حاكم را مي شكنند. اما اين نكته را هم بايد اضافه كرد كه توسعه فرهنگي، توسعه اقتصادي و توسعه تكنولوژي به فراگيري و اشتياق كاربران به اين فضاها افزوده است.
آقاي دكتر با توجه به نكته اي كه شما درخصوص توسعه هاي مختلف گفتيد، آيا شبكه هاي مجازي هم مي توانند در گسترش و افزايش اينگونه توسعه ها تاثير گزار باشند؟
در اين موضوع چند ديدگاه وجود دارد، ديدگاه خوشبينانه مانند مك لوهان و راجرز هستند كه توسعه اقتصادي را پايه توسعه رسانه اي مي دانند افراد مكتب كلاسيك ها توسعه فرهنگي را پايه توسعه مي دانند. مكتب فرانكفورتي ها و افرادي مانند جامسكي هستند كه پارادايم هاي رسانه اي را در توسعه موثر مي دانند با اين نگاه من فكر مي كنم اين تاثير گزاري مي تواند دوسويه باشد به ايم معني كه توسعه شبكه هاي مجازي اجتماعي بر روي توسعه هاي تكنولوژيك و فرهنگي و اقتصادي تاثيرگزار است در عين حالي كه خود شبكه هاي مجازي اجتماعي محصول ايجاد اينگونه توسعه ها هستند.
انتهای پیام/.
اسماعیل حق‌پرست؛ فرهیختگان
