راهی که «مهدی اخوان» در پیش دارد

به گزارش «وبلاگ نیوز»، انتصاب رئیس سابق مرکز ملی فضای مجازی به سمت قائم مقامی ریاست رسانه ملی در امور فناوری و رسانه‌های نوین توسط محمد سرافراز، یک پیام بسیار روشن دارد. آن‌هم این است که رئیس جدید صداوسیما می‌خواهد معاونت رسانه‌های مجازی و معاونت فنی این سازمان را در یک پازل ببیند و برای آن‌ها برنامه‌ریزی کند.

این اتفاق، از این حیث مبارک است که بخش قابل توجهی از مأموریت‌های دو معاونت مذکور با یکدیگر همپوشانی داشت و در برخی پروژه‌ها هم معاونت رسانه‌های مجازی صداوسیما، فراموش کرده بود که یک ذات «صداوسیمایی» در این میان دارد.

حالا مهدی اخوان بهابادی قرار است «شورای‌عالی رسانه‌های نوین» را تشکیل دهد تا به امور محوله در حکمش رسیدگی کند.

اما به راستی اخوان، جدا از مباحث توسعه فنی صداوسیما، چه اقداماتی را در فضای مجازی باید پیگیری کند؟

۱) غولی به نام IPTV

مهم‌ترین مأموریت لطف‌الله سیاهکلی در معاونت رسانه‌های مجازی صداوسیما، سر و سامان دادن به پروژه تلویزیون تعاملی بود. پروژه‌ای که پیچیدگی‌های فراوانی دارد و بارها با عناوین مختلف قرار بود اجرایی شود، اما یا شکست خورد و یا به موانع فنی برخورد. حالا پس از گذشت چند سال، قرار است این فناوری قدیمی کمی روزآوری شود و احتمالاً عملیاتی شود.

گرچه به نظر می‌رسد استقبال از «ستاپ باکس»های این فناوری به دلیل هزینه بالا خیلی چشمگیر نباشد، اما شاید بتوان با نرم‌افزارهای کاربردی تلفن همراه، این پروژه را پیش ببرد.

۲) معضل حق پخش صوت و تصویر در فضای مجازی

حدود ۱۶ سال است که اینترنت به صورت عمومی وارد ایران شده است، اما بر اساس قانون مصوب سال ۶۲، هنوز صداوسیما حق پخش و انتشار صوت و تصویر را در انحصار خود می‌داند. [بیش‌تر بخوانید] این موضوع مشکلاتی را در حوزه شبکه‌های اشتراک فیلم، تلویزیون‌ها و رادیوهای اینترنتی و اقدامات نوآورانه‌ای چون «نخستین سریال اینترنتی ایران» به وجود آورد که به دلیل وجود خلأ قانونی، هنوز این مشکلات مرتفع نشده است.

به نظر می‌رسد رسانه ملی در این حوزه باید کمی دید واقع‌گرایانه‌تری پیدا کند و جایگاه خود را از منتشر کننده یک محتوای صوتی یا تصویری، به صادر کننده مجوز یا جایگاه رگولاتوری ارتقا دهد. چرا که پروژه‌های معاونت رسانه‌های مجازی سازمان که برای مرتفع کردن این نیاز به وجود آمده بود نیز پاسخگویی نیازهای فضای مجازی نبود.

پروژه‌هایی چون «رسانه تعاملی مهر» که به هزار و یک دلیل، از ابتدا یک پروژه شکست خورده تلقی می‌شد، هیچ‌گاه نمی‌توانند جایگاه انتشاری صرف و انحصاری در فضای مجازی پیدا کنند و نیاز است مجلس شورای اسلامی با همکاری صداوسیما در این زمینه چاره‌اندیشی جدی را انجام دهد. [بیش‌تر بخوانید]

۳) صداوسیما و شبکه‌های اجتماعی

یکی از مأموریت‌هایی که معاونت رسانه‌های مجازی برای خود متصور شده و در سایت رسمی خود هم ذکر کرده، «راه‌اندازی ۲۰ شبکه اجتماعی» و «حمایت از راه‌اندازی و تقویت سایت‌های محتوایی» (مانند نمک‌نیوز، سیاست ما، ایران ۱۴۱۴ و…) بوده است. مأموریتی که به نظر می‌رسد خیلی ارتباطی با ماهیت صداوسیمایی این معاونت ندارد و اصولاً لزومی ندارد یک دستگاه حاکمیتی در این حوزه که بخش خصوصی انگیزه حضور و ورود دارد، ورود پیدا کند.

باید پذیرفت که تمامی پروژه‌های اجرا شده توسط این معاونت در این بخش، عملاً غیر قابل استفاده هستند و نیاز است مأموریت‌های معاونت جدید صداوسیما در این حوزه بازنگری شود تا انگیزه بخش خصوصی در این حوزه کاهش پیدا نکند.

۴) محتواهای ارائه شده توسط رسانه ملی هر روز گم می‌شوند…!

یکی از اقدامات خوب و به‌جای این معاونت، راه‌اندازی سایت «اراده ملی» بود. سایتی که محتواهای ارائه شده در شبکه‌های تلویزیونی را در مدت زمان کوتاهی بخش‌بندی و بارگذاری می‌کرد و اجازه نمی‌داد سیل محتوای ارائه شده در شبکه‌های مختلف رسانه ملی، تنها یک بار پخش شوند.

نیاز است این سری اقدامات تقویت و برای محتواهای صوتی معاونت صدا نیز مشابه‌سازی شود. انجام کارهایی چون برچسب زدن به فیلم‌ها، دسته‌بندی آنان و ساده‌سازی دسترسی به محتواها در موتورهای جست‌وجو، می‌تواند به تقویت این پروژه‌ها کمک کند. پروژه‌هایی که ذاتاً صداوسیما می‌تواند آن‌ها را پیاده کند و تحت توانمندی گروه خاصی نیست.

سرعت تغییرات را بپذیریم

معاونت رسانه‌های مجازی صداوسیما، باید تغییرات دنیای مجازی را بپذیرد و اگر می‌خواهد در این حوزه تأثیرگذار باشد، به‌جای تصدی‌گری، بیش از پیش در پی کنترل، هدایت و فرهنگ‌سازی باشد. اقداماتی که بتوان در این معاونت برای بهبود برنامه‌های فناورانه صداوسیما و کمک به توسعه فضای مجازی در حوزه چندرسانه‌ای برنامه ریزی کرد، کم نیست.