استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای کسب هیجان
به گزارش «وبلاگ‌نیوز» و به نقل از فارس، مدتی است در هر جمع و محفلی وارد می شوید دیگر از جمع های و محافل گرم دوستانه و خانوادگی خبری نیست و پدیده ها و ابزارهای نوینی وارد این حریم شده اند که با سرعت هر چه تمام تر به پیش می رود و نتیجه آن دوری اعضای خانواده از یکدیگر و گوشه نشینی جوانان و نوجوانان است.
روزگاری خانواده ها و جوانان فرصت ها را مغتنم می شمردند تا ساعت هایی را در کنار خانواده خود باشند اما امروز بیشترین وقت جوانان در شبکه های اجتماعی می گذرد، شبکه هایی که آغاز آنها به اختیار خود فرد است اما پایان و سرانجام آن را دیگر خود فرد رقم نمی زند.
در گفت و گوی تفصیلی با افسانه نیک راد مشاور و کارشناس امور خانواده به بررسی این موضوع پرداختیم.
علت گرایش جوانان و حتی افراد میانسال به نرم افزارهای نوین ارتباطی چیست؟
اگر از زاویه مثبت به این موضوع نگاه کنیم، کنجکاوی مردم ایران و بعد پیگیری مردم ایران در حد بالایی است و سال های اخیر مشخص شده است که مردم ایران کنجکاو هستند و شرایط، وسایل و ارتباطات جمعی جدید را به شدت استقبال می کنند. این نکته مثبت است و از نگاه کنجکاوانه به این موضوع نگاه می کنند که این وسایل چه هستند؟ و چه کاربردی دارند بنابراین از آنها استقبال می کنند.
تا چه حد این گرایش به دلیل حس کنجکاوی افراد است؟ و با گذشتن از کدام مرز دیگر نمی توان دلیل آن را کنجکاوی دانست؟
اما چرا پیگیری و استقبال افراد بسیار بالاست؟ اگر از دید روانشناسی و جامعه شناسی به این موضوع نگاه کنیم یک مقدار برمی گردد به این موضوع که در ایران مسائل مهیج و جالب کم است و چیز جدیدی که وارد می شود مردم برای ایجاد هیجان پیگیر آن می شوند و از آن استفاده می کنند.
هر چیزی که برای مردم جدید و متفاوت باشد با استقبال مواجه می شود. البته این موضوع نشأت گرفته از این است که مردم دوست دارند مطالبی را پیگیری کنند که به آنها انرژی مثبت بدهد.
افراد بدون اینکه بررسی کنند و بخواهند جست و جو کنند که این نرم افزارها چیست به سراغ آن می روند چون برای آنها هیجان دارد وقتی می بینند جالب است و برای آنها این احساس خوب را ایجاد می کند به همه خبر می دهند و از آن استفاده می کنند.
بنابراین به گفته شما دو حس کنجکاوی و نیاز به هیجان مطالب جالب باعث می شود مردم به این نرم افزارها گرایش داشته باشند، و تا اینجا شاید احساس خطر متوجه افراد نباشد، از چه زمانی خطر استفاده از این نرم افزارها انسان ها را تهدید می کند؟
نیک راد: ایراد اساسی این است که این ارتباطات آغاز می شود بدون اینکه برای آن فرهنگ سازی انجام شود، چراکه که نه با عرف و نه با فرهنگ و مسائل شرعی ما هماهنگ نیست و در ابتدا به دلیل کمبودهایی که داشتیم با استقبال مواجه می شود و در حالی که این اصلا با عرف ما جور نیست بعد مسائل و مشکلات بعدی آن ایجاد می شود.
دقیقا مثل ماهواره، ویدئو، اینترنت، موبایل و حالا هم ابزارهای نوین ارتباطی مورد استقبال قرار گرفتند. مردم ارتباطات بین فردی و اجتماعی را دوست دارند و دوست دارند که روز باشند چون احساس می کنند کشور ما مقداری عقب تر از بقیه است اما بعد از این که آن را دریافت کردند متوجه می شوند این موضوع قابل هضم نیست. روانشناسان و جامعه شناسان هم اکنون شاهد هستند که تا چه حد مشکلات فرهنگی و خانوادگی به دلیل استفاده از این نرم افراها به وجود می آید چون هنوز فرهنگ سازی برای آن نشده است و اختلافات، سوء ظن ها و شک ها و تردید ها بنیان خانواده را متزلزل کرده است.
عده ای معتقد هستند محدودیت ها باعث می شود وقتی چنین نرم افزارهایی در اختیار مردم قرار گیرد به صورت افسار گسیخته از آن استفاده کنند و بسیاری از مرزها و حریم ها در استفاده های بیش از حد شکسته می شود.
مسئله از اینجا شروع می شود وسیله ارتباطی وارد کشور ما شده است که با عرف ما هماهنگی ندارد و از طرف دیگر فشار کشورهای غربی و فیلم های ماهواره ای و خانوادگی است چیزهایی را به خورد خانواده های ما می دهند که مخل ارتباطات خانوادگی است.
اولین ضرر و آسیب این نرم افزارها حتما متوجه خانواده ها خواهد بود، چه طور می شود که این نرم افزارها بذر شک و تردید را در میان زوجین ایجاد می کند؟
وقتی پیام های کشورهای غربی و ماهواره ای تکرار می شود قبح آن ریخته می شود و مردم از آن استفاده می کنند. چیزی که ما تاکنون نداشتیم و روابط در حد خانوادگی و دوستان بوده است الان روابط جدیدی غیر از همسر تعریف می شود.
هم اکنون ارتباطات خارج از عرف نه تنها میان دختران و پسران مجرد بلکه در میان متأهلین نیز دیده می شود و در حال معنا پیدا کردن است.
وسایل ارتباطات جمعی از صبح تا شب این موارد را تکرار می کنند و خواه ناخواه همسر به همسر شک می کند این ارتباط را برای خود می پسندد اما برای دیگری نمی خواهد آن ارتباط را پذیرفته شده بداند و احساس می کند من که از وایبر، واتس آپ استفاده می کنم و با دیگران ارتباط برقرار می کنم حتما همسر من نیز می تواند چنین ارتباطی داشته باشد بنابراین شک می کنند و احساس سوء ظن در آنها ایجاد می شود.
رمزگذاری موبایل ها این شک و تردید را بیشتر می کند زوجینی که سال ها زندگی آنها شکل گرفته نفر سوم نمی تواند به راحتی وارد آن فرهنگ اعتمادی آنها شود اما زوج های جوانی که هنوز اعتماد میان آنها بسیار قوی نشده است یا زوجینی که اختلاف دارند خیلی راحت این نرم افزارها راه را برای نفر سوم باز می کند و اعتماد را از بین می برد.
بیشتر چه افرادی به این نرم افزارها مانند وایبر و غیره گرایش پیدا می کنند؟
اگر دقت کنید بررسی های روزمره نشان می دهد افرادی که از لحاظ ارتباطات جمعی دچار مشکل هستند به این ارتباطات پناه می برند و در آن راحت هستند.
این افراد کمبودهایی که در دنیای واقعی دارند را در دنیای مجازی جبران می کنند و افرادی که در گفت و گو و روابط بین فردی حقیقی مشکل دارند چون در چت کردن طرف مقابل را نمی بینند خیلی راحت تر ارتباط برقرار می کنند و از طرق مختلف برای خودشان دوست یابی می کنند.
از سوی دیگر کسانی که ترس های اجتماعی دارند و افرادی که دارای رفتارهای خاص شخصیتی هستند مانند افرادی که برخی انحرافات رفتاری دارند بیشتر به سمت این نرم افزارها گرایش پیدا می کنند.
هم اکنون شاهد هستیم که این نرم افزارها باعث انتقال سریع اطلاعاتی می شود که بعضا شاهد هستیم شایعات سهم بیشتری از این اطلاعات را به خود اختصاص داده است، دلیل گسترش شایعات در این نرم افزارها چیست؟
هر جا که جمعی دور هم جمع می شوند نقل و انتقالات گفتاری خیلی زود منتشر می شود و نقل به نقل شدن باعث می شود هر کس به تعبیر خودش آن را منتقل کند و هر چه این موضوع مهیج تر شود و از عواطف و احساسات و ترس ها استفاده شود مورد استقبال قرار می گیرد.
تعداد که زیاد می شود تبدیل به شایعه و خبرپراکنی می شود و متأسفانه به یک سرگرمی تبدیل شده است و گویی افراد نشسته اند و آن را سازماندهی می کنند.
نقطه شروع انتشار شایعه چیست؟
نقطه شروع آن از یک هیجان است بعد همان طور که نقل به نقل می شود تبدیل به یک شایعه می شود که ممکن است برای جامعه مشکل ساز شود، گروه ها نیز در انتشار این خبرها و شایعات بسیار مؤثر است از سوی دیگر عدم نظارت بر روی این نرم افزارها نیز دلیل آزادی در انتشار شایعات شده است و راحت آن را انتقال می دهند.
در شرایط کنونی که سایه این نرم افزارها بر روی روابط خانوادگی احساس می شود و فرهنگ سازی خوبی نیز در این مورد انجام نشده است، افراد و خانواده ها چگونه می توانند خود را از آسیب های آنها مصون نگاه دارند؟
اول باید با این فرهنگ آشنا شویم و خواسته خود را مشخص کنیم که چه استفاده ای قرار است از وایبر داشته باشیم، هم اکنون گروه های مفید هم در این فضا فعالیت می کنند که مسیر و نوع حرکت و استفاده خود را مشخص کرده اند.
بعد سطح آگاهی را باید بالا ببریم، باید مسئولان آموزش دهند که استفاده صحیح این نرم افزارها چگونه است و سطح اطلاعات و آگاهی افراد را بالا ببرند و برنامه ریزی کنند. از سویی خطرات آنها را نیز مطرح کنند به عنوان مثال شماره شما در اختیار صدها نفر قرار می گیرد تا چه حد به این افراد اعتماد دارید، اعتماد به نفس و سطح آگاهی را باید بالا ببریم بعد از آگاهی دادن، افراد می توانند انتخاب کنند که آیا از این نرم افزارها استفاده کنند یا خیر؟
استفاده از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مانند وایبر، چه تغییرات خلقی را برای نوجوانان ایجاد می کند؟
متأسفانه باید این موضوع را بپذیریم که هم اکنون بخشی از قشر نوجوان جامعه ما درگیر اعتیاد اینترنتی شده اند، چون بسیار این نرم افزارها قابل دسترس هستند و هیچ محدودیتی نیز ندارد بنابراین ساعت خواب و غذای آنها بر هم خورده است و متأسفانه ارتباطات خانوادگی آنها مختل می شود و باعث افزایش خشم و پرخاشگری بین نوجوانان شده است.
شک و تردید و بدبینی در میان افراد متأهل نتیجه استفاده از این نرم افزارها است و در میان مجردها نیز نسبت به آینده تردید ایجاد می شود و دیگر نمی توانند به راحتی برای آینده خود تصمیم بگیرند و از سوی دیگر بیشتر نیازهای عاطفی خود را در این فضاها برطرف می کنند و بنابراین افزایش سن ازدواج نیز از آسیب های این نرم افزارها است.
در شرایط کنونی مردم باید چه کار کنند؟
مردم نباید تنها هیجان و جالب بودن این نرم افزارها را در نظر بگیرند بلکه باید به دنبال آسیب ها نیز باشند.
بهتر است اول مهارت های استفاده از آنها را یاد بگیریم و برنامه های آموزشی در قالب انیمیشن و فیلم ساخته شود، مردم بعد از آگاهی می توانند راه صحیح را خودشان انتخاب کنند.
انتهای پیام/.
