نظارت بر پیام‌رسان‌های موبایلی جدی‌تر می‌شود

به گزارش «وبلاگ‌نیوز» خبرگزاری فارس گزارش داد: در سال ۹۳ استفاده از پیام‌رسان‌های موبایلی (OTT ها) و اینترنت همراه رشد قابل‌توجهی بین مشترکان تلفن همراه ایران داشت.

به‌ویژه اینکه ارائه خدمات نسل ۳ توسط دو اپراتور غالب موبایل، استفاده از خدمات اینترنت همراه را تسهیل کرد و تغییر عادت‌های استفاده از داده همراه ازجمله رواج پیام‌رسان‌های موبایلی، فقط در یک مورد رشد هزار برابری مصرف دیتا مشترکان اپراتور اول موبایل در طول یک سال را رقم زد.

امروزه بحث OTT ها یک موضوع جهانی است؛ مرکز تحقیقاتی Strategy Analytics در گزارشی اعلام کرده: به دنبال افزایش رقابت اپراتورهای تلفن همراه برای عرضه خدمات پیام‌رسان با شرکت‌های عرضه‌کننده سرویس‌های اینترنتی رایگان پیامکی ازجمله WhatsApp، Line Messenger و WeChat درآمد اپراتورهای جهانی از سرویس‌ پیام‌های متنی و چندرسانه‌ای تا سال ۲۰۱۷ میلادی ۲۰ درصد کاهش می‌یابد. اگرچه پیامک و پیام OTT دو سرویس متفاوت هستند؛ اما تجربه‌های عینی نشان می‌دهد استقبال کاربران موبایل از این سرویس تأثیر بسزایی بر ترافیک سرویس پیام کوتاه و درآمدزایی اپراتورها در کشورهایی ازجمله اسپانیا، هلند و کره جنوبی داشته است.

اما سوی دیگر احساس خوشایند پیام‌رسان‌های رایگان برای مشترکان، نگرانی بابت توسعه زیرساخت‌های کشوری است؛ زیرا اپراتورها سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی را انجام می‌دهند و شرکت‌هایی مانند OTT ها بدون سرمایه‌گذاری سنگین بر بستر فراهم کرده اپراتورها کسب‌وکارهای بزرگ ایجاد می‌کنند؛ ازاین‌رو دلسردی اپراتورها از سرمایه‌گذاری و مشکل در روند توسعه به‌عنوان یک نگرانی مطرح است.

آغاز کاهش سهم پیامک در مقابل پیام‌رسان‌های رایگان در ایران

درحالی‌که اقبال روزافزون پیام‌رسان‌های موبایلی بین کاربران ایرانی به‌شدت قابل‌لمس و اثرات آن قابل پیش‌بینی بود، نخستین نتیجه رسمی در فروردین‌ماه ۹۴بروز پیدا کرد. درحالی‌که هرساله در ایام نوروز میزان مبادله پیامک‌های نوروزی نسبت به سال گذشته افزایش می‌یافت، برای نخستین بار حجم پیامک‌ها در نوروز ۹۴ با کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته روبه‌رو شد؛ تا پیش‌بینی مؤسسات تحقیقاتی درباره آینده بازار پیامک و OTT‌ها در ایران نیز محقق شود.

به‌این‌ترتیب طی ۱۴ روز اول سال ۹۴ مجموع پیامک‌های مبادله شده توسط ۳اپراتور سیار ۱۸ میلیارد و ۹۶۲ میلیون و ۷۵۰ هزار پیامک بود؛ درحالی‌که سال گذشته این ۳ اپراتور با تعداد مشترکان کمتر ۲۸ میلیارد پیامک مبادله کرده‌ بودند. همچنین آمار پیامک‌های ردوبدل شده در ۱۳ روز تعطیلات نوروز ۹۳، نسبت به  ۱۳ روز تعطیلات نوروز ۹۲ حدود ۶۵ درصد افزایش یافته بود.

طبق اعلام اپراتورها، در نوروز ۹۴، همراه اول ۱۰ میلیارد، ایرانسل ۸٫۵ میلیارد و رایتل ۵۰۰ میلیون پیامک ارسال کرده‌اند.

در تعطیلات نوروز ۹۳ مشترکان همراه اول ۱۱٫۵ میلیارد و مشترکان ایرانسل ۱۶میلیارد  پیامک ارسال کرده بودند. آمار مشترکان رایتل نیز قابل‌توجه نبود.

در این میان کاهش قابل‌توجه آمار پیامک‌های انبوه بر بستر اپراتور دوم تأمل‌برانگیز است.

وزیر ارتباطات با پذیرش این کاهش آمار، اظهار داشت: سهم پیامک‌ها برای ۳ اپراتور نسبت به سال گذشته چندان تفاوتی نداشته است؛ سهم پیامک‌های انبوه تغییر کرده و همچنین سهم قابل‌توجهی از پیام‌ها نیز روی شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی مبادله شده است.

کاهش ۷ درصدی پیامک‌های نوروزی همراه اول/ پیامک ایرانسلی‌ها نصف شد

مدیرعامل همراه اول درباره تأثیر پیام‌رسان‌ها بر درآمد اپراتورهای موبایل، می‌گوید: کم شدن میزان ارسال پیامک نوروزی در شبکه ما حدود ۶ تا ۷ درصد بود اما اپراتور رقیب تا ۵۰ درصد کاهش در پیامک انبوه داشته است.

وی افزود: وقتی شبکه‌های اجتماعی به‌صورت رایگان و آزادانه سرویس ارائه می‌کنند، طبیعی است که برخی از مشترکان ما به این خدمات روی آورند؛ این امر در اروپا از دو سال قبل شروع شده و آن‌ها نیز سالانه با کاهش ۲۰ درصدی ارسال پیامک روبرو هستند؛ اما در کشورهای دیگر این آزادی عمل برای پیام‌رسان‌های رایگان وجود ندارد تا آنجا که حتی بتوانند پیامک انبوه ارسال کنند.

مدیرعامل ایرانسل نیز می‌گوید: سیاست دولت برای کاهش یا تثبیت تعرفه‌های بخش موبایل از یک‌سو و ظهور OTT ها از سوی دیگر، کاهش فراوان درآمد اپراتور از محل مکالمه یا پیامک را رقم زده است.

وی تأکید کرد: ازاین‌رو باید آرام‌آرام فکری به حال عدم وصول درآمدها و کاهش مدت‌زمان برگشت سرمایه شود.

راهی که پیام‌رسان‌ها در ایران رفتند؛ از مسدودسازی تا اختلال

اما اقبال تدریجی پیام‌رسان‌های موبایل، فراز و نشیب‌هایی متعددی را نیز پشت سر گذاشته است؛ پس از یک دوره مسدودسازی پیام‌رسان رایج وی چت که درنتیجه کاربران راه شبکه‌های دیگر را در پیش گرفتند، در برهه‌ای از زمان نیز دسترسی به این نرم‌افزارها با محدودیت‌های غیرمسئولانه روبه‌رو بود.

درحالی‌که وزیر ارتباطات بارها تأکید می‌کرد: اگرچه استفاده از این شبکه‌ها ازنظر اقتصادی و درآمدی به ضرر وزارت ارتباطات و دولت است، اما دولت بنا ندارد، به دلایل مالی شبکه‌هایی که مردم از آن‌ها استفاده مناسب می‌کنند را فیلتر کند؛ اما در برهه‌ای از زمان، امکان ارتباط اولیه با برخی از این برنامه‌ها ازجمله وایبر، لاین و واتس‌اپ و ثبت‌نام در آن‌ها مسدود بود.

به‌این‌ترتیب درحالی‌که یک اپراتور تلفن همراه امکان استفاده از برخی نرم‌افزارها را برای مشترکان خود فراهم کرده بود، اما اپراتور دیگری به‌صورت سلیقه‌ای از فراهم کردن این امکان خودداری می‌کرد و پیامک حاوی کد فعال‌سازی به‌دست مشترک نمی‌رسید.

درنهایت مشترکان ناچار بودند برای فعال‌سازی برنامه‌ها از روش‌هایی مانند استفاده از وای فای یا تغییر سیم‌کارت استفاده کنند تا پیامک فعال‌سازی به دستشان برسد یا از طریق تماس صوتی کد فعال‌سازی را دریافت کنند. علیرغم وجود شواهد بسیاری که بر وجود این اختلال را صحه می‌گذاشت، اما همواره از سوی وزارت ارتباطات و اپراتورهای تلفن همراه رد شد. هم‌اکنون نیز اختلا‌ل‌های تأیید نشده متفاوتی در دسترسی به برخی پیام‌رسان‌ها وجود دارد.

دولت درصدد مقررات گذاری برای پیام‌رسان‌ها

توسعه پیام‌رسان‌ها همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، خیلی زود توجه قانون‌گذاران را به خود جلب کرد.

همچنان که صادق عباسی معاون رگلاتوری تدوین مقررات حاکم بر خدمات دهندگان OTT (پیام‌رسان‌ها) را به یکی از مقررات مهمی دانست که حتماً باید در سال ۹۴تعیین تکلیف شوند.

همچنین علی‌اصغر عمیدیان معاون وزیر ارتباطات درباره رقابت اپراتورهای موبایل با سرویس‌دهندگان OTT تصریح می‌کند: دولت برای سرمایه‌گذاری اپراتورها و صنعت ارتباطات کشور اهمیت زیادی قائل است.

وی تصریح کرد: باید راهی برای به حداقل رسیدن آسیب‌پذیری OTT ها پیدا شود. باید مقررات گذاری به نحوی باشد که OTT های داخلی نسبت به نمونه‌های خارجی ارجحیت داشته باشند دراین‌باره رگلاتوری از سال گذشته مشاوری انتخاب کرده و مطالعات اقتصادی مربوطه را انجام داده است که درنهایت این پروژه به جمع‌بندی رسیده است.

همراه اول: دولت متضرر اصلی فعالیت‌ بی‌ضابطه‌ OTT‌ها/ ایرانسل: نگران لو رفتن اطلاعات مشترکانمان هستیم

مدیرعامل همراه اول دراین‌باره معتقد است: باید عدالتی در بازار اپراتورها و OTT ها برقرار و فضایی ایجاد شود که به نفع اپراتورها و OTT ها باشد. صدوقی می‌گوید: بسته به سیاست وزارت ارتباطات، برای رگلاتوری این امکان‌ وجود دارد که اپراتورها نرخ دیتاهای متفاوتی را برای محصولات تولید داخل یا محصولات خارجی (در حوزه OTT ها) اعمال کنند.

وی ادامه داد: در صورت ضرر اپراتورها از محل فعالیت بی‌ضابطه OTT ها، وزارت ارتباطات بیش از اپراتورها ضرر می‌کنند. در قانون بودجه ۹۴، رگلاتوری‌ باید ۵ هزار میلیارد تومان به خزانه واریز کند و این رقم از محل درآمد اپراتورها است؛ بنابراین اگر درآمد اپراتورها کاهش یابد تأمین این درآمد نیز دچار مشکل خواهد شد.

وی اضافه کرد: دولت مطمئناً به کاهش درآمد خود عکس‌العمل نشان می‌دهد و دراین‌باره تصمیماتی می‌گیرد که ما از آن‌ها بی‌خبریم.

علیرضا قلمبر دزفولی مدیرعامل ایرانسل نیز در رابطه با این موضوع تأکید می‌کند: وزارت ارتباطات و رگلاتوری باید درباره نحوه فعالیت و قوانین حاکم بر OTT ها تصمیم‌گیری کنند و راهکاری برای فعالیت آن‌ها در نظر بگیرند. برخی از این اپلیکیشن ها در کشور ما به‌صورت آزاد فعالیت دارند که در برخی از کشورها مسدود یا محدود هستند. البته کاهش ارسال پیامک تنها پیامد OTT ها نیست و بیشترین نگرانی ما، لو رفتن اطلاعات شخصی و محرمانه مشترکانمان است؛ زیرا سرورهای اکثر این برنامه‌ها که در ایران فعالیت دارند و کاربران در آن فعال‌اند، خارج از کشور است.

تغییر رویه پیام‌رسان‌ها در نیمه دوم سال

اظهارات دولتی معاون وزیر ارتباطات و برنامه‌های سازمان تنظیم مقررات،‌ نشان می‌دهد موضوع پیام‌رسان‌ها علاوه بر اپراتورها برای دولت نیز قابل‌توجه است. پیشنهاد مدیرعامل همراه اول درباره امکان اعمال نرخ متفاوت دیتا برای پیام‌رسان‌های رایگان داخلی و خارجی شاید یکی از چند راه‌حلی باشد که هنوز نهایی نشده‌اند.

پیگیری‌های خبرنگار فارس درباره مراحل پیشرفت فاز مطالعاتی دراین‌باره نیز حاکی از به نتیجه رسیدن این موضوع شاید در نیمه دوم سال ۹۴ است. از سوی دیگر احتمال کاهش درآمد وزارت ارتباطات که در سال ۹۴ موظف به تأمین ۵ هزار میلیارد تومان برای خزانه کشور است، احتمال توجه به این موضوع را افزایش می‌دهد. همچنان که تنگنای درآمدی دولت توانست در مدت کوتاهی موضوع چندین ساله سیم‌کارت‌های بی‌هویت را حل کند؛ زیرا این اواخر قاچاق مکالمه به درآمدهای رسمی دولت خدشه وارد کرده بود. به گفته معاون رگلاتوری، یکی از نتایج جهانی به‌دست‌آمده در این رابطه، لزوم مقررات گذاری برای OTT ها از سوی دیگر و تسهیل قوانین اپراتورها از سوی دیگر است.

همچنین مؤسسات بزرگ تحقیقاتی که پژوهش‌هایی را در سطح دنیا انجام داده‌اند، بر همکاری اپراتورها و پیام‌رسان‌ها تأکید دارند و اعلام کرده‌اند: یکی از گزینه‌های مناسب پیشروی اپراتورها، همکاری با بازیگران بزرگ OTT به‌جای نادیده گرفتن آن‌ها است. راه دیگر نیز تولید برنامه‌های ارسال پیام توسط خود اپراتورها است که این راه‌کار پیش‌ازاین در دستور کار دو اپراتور اول و دوم ایران قرار گرفته بود.

سابقه این راه‌کار، در برنامه Tu Me وجود دارد. شرکت تلفونیکا در سال ۲۰۱۲برنامه Tu Me را راه‌اندازی کرد و به‌صورت رایگان به مشترکان تلفونیکا و حتی مشترکان تلفن همراه سایر شبکه‌ها و خارج از بازارهای تلفونیکا ارائه شد و موفق بود.

آنچه قطعی است تغییر حتمی رویه فعلی پیام‌رسان‌ها است؛ زیرا رویه فعلی مسیر خام ورود یک فناوری به کشور است که باگذشت زمان پخته‌تر و دست‌‌خوش تغییر خواهد شد.

انتهای پیام/.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جایزه همراه اول