استفاده از وایبر، واتس‌اپ و … به سودتان است؟
به گزارش «وبلاگ‌نیوز» و به نقل از هفته نامه عصر ارتباط، از وقتی پای شبکه‌های مجازی موبایل نظیر لاین و وایبر و واتس‌اپ به ایران بازشده دیگر اپراتورهای مختلف کشور و طرح‌های رنگارنگشان چندان به چشم قشر جوان و نوجوان ایرانی نمی‌آیند.
شبکه‌های مجازی موبایل اگرچه شاید در کاهش هزینه‌های مشترکان تلفن همراه مؤثر بوده‌اند اما اپراتورها را هم با کاهش شدید درآمدها مواجه کرده‌اند.
از سویی دیگر به سبب آنکه این شبکه‌های مجازی در خارج از کشور ایجادشده و ازآنجا هم هدایت می‌شوند امر نظارت بر محتوای پیام‌های مبادله شده به لحاظ امنیتی برای دولت به‌سادگی مقدور نیست.
باید توجه داشت که اگرچه هرازگاهی صداوسیما اعلام می‌کند وایبر توسط صهیونیست‌ها اداره می‌شود یا از فلان شبکه مجازی موبایل استفاده نکنید چون امن نیست و ممکن است اطلاعاتتان به سرقت رود اما به‌هرحال دسترسی به این شبکه‌ها آزاد و قانونی است.
از سوی دیگر اطلاعات موجود نشان می‌دهد این شبکه‌های موبایلی به لحاظ حریم شخصی کاربران خود چندان امن نیستند. باوجودآنکه آمار دقیقی از تعداد کاربران شبکه‌های مجازی موبایل اعلام‌نشده است اما یکی از اعضای کمیته فرهنگی مجلس گفته روزانه ۳۰ میلیون ایرانی از شبکه‌های مجازی استفاده می‌کنند و از این بابت هشدار داده است اما خطرات و فواید احتمالی شبکه‌های اجتماعی موبایلی چیست و برای حل چالش‌های ناشی از این ابزار چه باید کرد؟
فواید شبکه‌های مجازی موبایل
بدون شک فواید شبکه‌های مجازی موبایل بیشتر از همه شامل حال کاربران آن‌ها می‌شود و برای اپراتورها چیزی به‌جز ضرر مالی در پی ندارد. در نگاه نخست امکان تماس صوتی و حتی تصویری رایگان و امکان فرستادن پیام متنی تنها دو کاربرد از مجموعه کاربردهای شبکه‌های موبایلی است که باعث شده هزینه‌های کاربرانی که از این شبکه‌های مجازی استفاده می‌کنند کاهش پیدا کند.
امکان ارسال فایل‌هایی نظیر عکس و حتی فایل‌های ویدئویی علاوه بر آنکه هزینه‌های کاربران را کاهش داده، باعث شده تا افراد با سرعتی باورنکردنی و در هرلحظه باهم در ارتباط باشند، به‌گونه‌ای که گویی کنار یکدیگر نشسته‌اند.
شاید به‌جرئت بتوان گفت کاربران این شبکه‌های موبایلی به مدد این شبکه‌ها چیزی بیش از دهکده جهانی موردنظر مک لوهان را محقق کرده‌اند و توانسته‌اند به مفهوم واقعی کلمه بر زمان و مکان غلبه کنند.
به‌این‌ترتیب شبکه‌های موبایلی به کمک اینترنت سراسر جهان را به هم متصل کرده است و حتی انسان را از نامه‌نگاری و تماس‌های تلفنی خارج از کشور و صرف هزینه‌های زیاد رهانیده است.
شبکه‌های مجازی موبایل و خطرات آن‌ها
شاید فکر کنید که این تنها اپراتورها هستند که با رشد شبکه‌های موبایلی متضرر می‌شوند اما به‌هیچ‌وجه این‌گونه نیست. اگرچه اپراتورها به دلیل کاهش درآمدهایشان بازنده مهم گسترش شبکه‌های موبایلی‌اند اما نباید فراموش کرد که این شبکه‌های موبایلی، کاربران خود را هم به لحاظ حفظ حریم شخصی با مخاطراتی جدی مواجه می‌کنند و حتی خطراتی امنیتی برای دولت‌ها را موجب می‌شوند. در ادامه سعی می‌کنیم برخی از محبوب‌ترین شبکه‌های موبایلی در ایران و خطرات آن‌ها برای کاربران ایرانی را به تفکیک برشماریم.
۱- وایبر: شرکت وایبر در ابتدا در سال ۲۰۱۰ میلادی توسط ۴ اسراییلی تأسیس شد. هدف وایبر تولید برنامه‌ای به‌جای برنامه اسکایپ بود تا روی گوشی‌های اپل جایگزین اسکایپ شود. مدیرعامل وایبر یک اسراییلی به نام تلمن مارکو است که فارغ‌التحصیل از دانشگاه تل آویو است و البته چهار سال هم در ارتش اسراییل کارکرده است.
شرکت وایبر به دنبال پیشرفت‌های چشمگیر خود در سال ۲۰۱۴ توسط یک شرکت ژاپنی به نام راکوتن خریداری شد اما همچنان ابهاماتی در خصوص نقش تلمن مارکو در آن وجود دارد که البته خود او نیز در این خصوص هیچ‌گاه به‌صورت شفاف توضیحی نداده است.
در مورد مسائل امنیتی و حفظ حریم شخصی توسط این شرکت باید گفت برخی از منابع رسانه‌ای ازجمله العربیه این مسئله را که وایبر به‌صورت رایگان خدمات خود را ارائه می‌دهد، شک‌برانگیز توصیف کرده‌اند. به‌علاوه ایرادات امنیتی نیز به وایبر وارد است؛ که نگه‌داشتن برخی اطلاعات گوشی‌های کاربران آن نزد شرکت وایبر و همین‌طور نگاه‌داشتن اطلاعات مربوط به شماره تلفن‌ها و مکان‌هایی که کاربران ازآنجا به وایبر متصل می‌شوند ازاین‌دست هستند.
گفته می‌شود نرم‌افزار شرکت وایبر به‌عنوان محبوب‌ترین شبکه مجازی موبایل کشور، در ایران نزدیک به ۱۰ میلیون کاربر دارد که گفته می‌شود این میزان ۱۷ درصد کل سهم مشترکان جهانی شرکت وایبر است. گرچه گاه زمزمه‌هایی از فیلتر شدن یا نشدن این برنامه به گوش می‌رسد اما تاکنون دولت ایران رسماً نگفته است که می‌خواهد آن را فیلتر کند.
۲-لاین: این شرکت ژاپنی از سال ۲۰۱۱ آغاز به کارکرده و نرم‌افزار شبکه مجازی موبایل خود را عرضه کرده است. لاین به دلیل آنکه محتوای خود را علاوه بر ماهیت اصلی آن به‌عنوان یک شبکه مجازی موبایل به شبکه‌ای اجتماعی نیز نزدیک کرده است، توانسته در ایرآن‌که شبکه‌های مجازی با استقبال فراوانی روبرو می‌شوند، کاربران زیادی را به دست آورد.
درآمد لاین بیشتر از طریق فروش بازی‌ها و شکلک‌هایی که به کاربران ژاپنی خود می‌فروشد تأمین می‌شود. در خصوص حفظ حریم شخصی کاربران در لاین نیز ابهامات زیادی مطرح‌شده است؛ ازجمله آنکه گفته می‌شود این نرم‌افزار از تمام عکس‌هایی که کاربران آن درگوشی خود دارند یک تصویر باکیفیت پایین نگه می‌دارد تا اگر عکسی از آلبوم فرد بارگذاری شد بتواند به‌سرعت آن را نمایش دهد؛ همین امر باعث شده تمام عکس‌های کاربران لاین که باهم در ارتباط هستند حتی اگر روی برنامه آپلود نشده باشد، باکمی پیچیدگی فنی برای دیگران قابل‌دسترس و نمایش باشد. به‌این‌ترتیب حفظ حریم شخصی در لاین با مخاطرات فراوانی همراه است و استفاده از این نرم‌افزار با توجه به امنیت پایین آن در این خصوص منطقی به نظر نمی‌رسد.
۳- واتس‌اپ: واتس‌اپ به خاطر امکان فرستادن سریع فایل‌هایی با حجم بالا بخصوص فایل‌های ویدئویی، محبوبیت زیادی یافته است. بر اساس اعلام این شرکت، این نرم‌افزار توانسته در سال ۲۰۱۳ به آمار خیره‌کننده ۴۵۰ میلیون مخاطب فعال دست پیدا کند. در سال ۲۰۱۴ کمپانی فیس‌بوک این نرم‌افزار موبایلی را باقیمت باورنکردنی ۱۹ میلیارد دلار خریداری کرده است که خود گویای ارزش اطلاعاتی و جایگاه واتس‌اپ در جهان است.
شبکه‌های موبایلی ایرانی
شاید یکی از راه‌هایی که می‌تواند هم جلوی کاهش درآمدهای اپراتورها را بگیرد و هم از مخاطرات امنیتی و حفظ حریم شخصی کاربران تا حدودی بکاهد ورود اپراتورها به عرصه شبکه‌های مجازی موبایل باشد. به‌این‌ترتیب هم اپراتورها می‌توانند از طریق تبلیغات، فروش و برچسب‌های موبایلی و دیگر منابع درآمد کسب کنند، هم نگرانی‌های امنیتی برطرف شود.
اپراتورها در صورت ورود به عرصه شبکه‌های موبایلی همچنین می‌توانند با بالا بردن امنیت خود و حفظ حریم شخصی کاربران باعث گرایش آن‌ها به شبکه‌های مجازی موبایل در کشور شوند. در حال حاضر چند نمونه مستقل ایرانی برای شبکه‌های مجازی موبایل راه‌اندازی شده است که البته تاکنون نسبت به نمونه‌های خارجی توفیق چندانی نیافته‌اند.
وضعیت بلاتکلیف فیلترینگ شبکه‌های موبایلی
هرازگاهی مسئولان فیلترینگ در کشور، صحبت‌هایی از فیلتر شدن شبکه‌های مجازی موبایل می‌کنند اما از آن‌سو وزارت ارتباطات تاکنون مانع فیلترینگ شبکه‌های مجازی موبایل شده است. شاید جدی‌ترین اظهارنظر مسئولان در خصوص فیلترینگ به حدود یک سال پیش برگردد؛ وقتی‌که پس از فیلتر شدن وی چت، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رایانه‌ای فیلتر شدن نرم‌افزارهای خارجی مشابه وی چت را هم از مواردی دانسته بود که در دستور کار کمیته تعیین مصادیق قرار دارند.
تا امروز اما وزارت ارتباطات مانع فیلتر شدن شبکه‌های مجازی موبایل خارجی شده است. اگرچه باید اذعان داشت تاکنون چندین بار و ازجمله در هفته‌های اخیر کاربران وایبر در ایران با کندی سرعت و اختلال‌های گسترده مواجه شده و برخی دیگر نیز نتوانسته‌اند از طریق این نرم‌افزار تماس تلفنی برقرار کنند.
البته مسئولان امر می‌گویند کندی و اختلالات وایبر از طرف آن‌ها نبوده و به آن‌ها هم مربوط نیست. به‌هرروی آن‌گونه که از اظهارنظرهای مسئولان برمی‌آید، به نظر نمی‌رسد به این زودی‌ها دولت و مسئولان متولی فیلترینگ به یک جمع‌بندی کلی برای فیلتر کردن یا نکردن شبکه‌های مجازی موبایل در ایران برسند و آینده این عرصه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد اما آنچه مسلم است، فرهنگ‌سازی، ارائه خدمات مناسب جایگزین و ارائه بسته‌های تشویقی ارزان از سوی اپراتورها می‌تواند مانع تداوم زیان‌ها و جذب کاربران به شبکه‌های خارجی شود.
انتهای پیام/.
