توسعه شبکه‌های اجتماعی و غفلت از سواد رسانه‌ای

به گزارش «وبلاگ‌نیوز» و به نقل از فارس، این روزها به هرکجا که وارد می‌شوی جمعیت زیادی را می‌بینی که هر یک در گوشه‌ای نشسته و از محیط پیرامون خود غافل شده‌اند. یکی بی‌اختیار لبخند بر لب دارد، یکی ناراحت، دیگری در حالت تعجب است. شاید اگر این حالات انسانی چند سال پیش روی می‌داد به‌راحتی به انسان برچسب شیدایی می‌زدند اما چیزی که اکنون برای همه این افراد یکسان به نظر می‌آید وسیله‌ای است که در دست دارند و آن گوشی‌های هوشمند تلفن همراه است که بزرگ و کوچک نمی‌شناسد و اکنون جزو وسایل ضروری و شخصی افراد و عامل اصلی رفتارهای غیرطبیعی شده است.

این‌یک واقعیت است که در سال‌های اخیر پدیده‌ای جدید در جامعه ما در حال ظهور و بروز است که تقریباً تمام طیف‌ها و گروه‌های اجتماعی را در برگرفته و آن مسئله استفاده از شبکه‌های همچون لاین، واتس‌اپ، وایبر، تلگرام و… است.

بااین‌حال باید دانست وسایل ارتباط‌جمعی در کنار فواید بسیار ازجمله به‌روز کردن اطلاعات، دستیابی به فناوری‌های نوین، استفاده از مطالب علمی و اینکه امکان تبادل اطلاعات را میان اقشار مختلف جامعه فراهم می‌نماید گاهی می‌تواند موجب آسیب‌های اجتماعی بزرگ و زمینه‌ساز مشکلات اجتماعی، رفتاری و روانی جبران‌ناپذیری شود.

طبق آمار اعلام‌شده امروزه در هر ۱۸ دقیقه یک طلاق در جامعه ایرانی صورت می‌گیرد که برخی از کارشناسان یکی از علت‌های اصلی این پدیده شوم را استفاده بیش‌ازحد شبکه‌های اجتماعی و نیز ماهواره‌ای بیان ‌کرده‌اند.

کلان‌شهر قم نیز دارای جمعیت جوان و نوجوان قابل‌ملاحظه‌ای است و استفاده افسارگسیخته از این رسانه‌های نوظهور که هیچ نوع مدیریتی بر محتوای انتقالی در آن‌ها صورت نمی‌گیرد می‌تواند به آسیب‌های اجتماعی در این شهر دامن بزند. مسئله‌ای که برای شهری مذهبی همچون قم دور از باور است.

لازم است بدانیم که میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه در قم به‌طور چشمگیری در حال گسترش است و بر اساس تحقیقات انجام‌شده در این زمینه بیش از ۹۰ درصد افراد تا دقایق پایانی شب قبل از خوابیدن از تلفن همراه خود کناره نمی‌گیرند و مدام در حال استفاده از شبکه‌های مختلف مجازی و همچنین بازی‌های مجازی هستند که همین امر یعنی شتاب به‌سوی غرق شدن در دنیایی مجازی که خود می‌تواند سبب جدایی خانواده‌ها از یکدیگر شود و همین جدایی‌ها و تنهایی افراد و تکیه صرف به شبکه‌های مجازی در طول زمان سبب بیماری‌های روحی و روانی برای افراد می‌گردد.

ناصر عبداللهیان کارمند یکی از ادارات قم است که طبق گفته خودش بخش عمده‌ای از ساعات شبانه‌روزش را در شبکه‌های اجتماعی گذرانده است، وی می‌گوید: من به خاطر اینکه همیشه فکر می‌کردم ورود به دنیای رسانه‌ای و مجازی می‌تواند برایم شخصیتی خاص ایجاد کند و به‌قول‌معروف کلاس دارد غرق در دنیای مجازی شده بودم و از اینکه از اکثر اخبار مطلع بودم بسیار خرسند بودم اما بعد از مدتی این شبکه‌ها آن‌قدر مرا غرق در فضای مجازی کرد که دیگر حتی دلم نمی‌خواست بخوابم و نسبت به کارها و امور زندگی‌ام بی‌توجه شده بودم و همین امر سبب شد که من در مقطعی از زندگی روزانه خود دور بیفتم و همین مسئله نیز به‌تدریج موجب اختلافات و درنهایت سبب جدایی من از همسرم شد.

وی که دچار آسیب‌هایی جدی از سوی این شبکه‌ها شده است ادامه می‌دهد: ای‌کاش ماقبل از اینکه وسیله‌ای را خریداری می‌کردیم روش و فرهنگ استفاده از آن را هم یاد می‌گرفتیم، ای‌کاش می‌دانستیم که استفاده از هر وسیله و اطلاع و آشنایی با هر برنامه‌ای برای انسان شخصیت نمی‌آورد. ای‌کاش بدانیم زندگی‌مان را به‌آسانی به دست نیاورده‌ایم که با ضربه زدن به دکمه ورود به یک برنامه ضربه‌ای به زندگی و وجود خود بزنیم.

بااین‌حال می‌توان اقداماتی در این زمینه برای کاهش آسیب‌ها انجام داد. اقدامات و راهکارهایی که تنها و با هزینه‌هایی بسیار اندک قابل‌اجرا است درصورتی‌که وقوع ناهنجاری‌ها هزینه‌های سنگین مادی و معنوی را بر جامعه تحمیل می‌کند.

 همیشه و در همه حال نقشی که رسانه‌ها در باورپذیری یک عقیده میان افراد جامعه دارند انکارناپذیر است. رسانه‌ها می‌توانند با ساخت و نمایش برنامه‌هایی متنوع روش‌ها و اصول صحیح استفاده از شبکه‌های اجتماعی را برای مردم به‌طور صریح ارائه کنند و آنان را از خطرات شوم و احتمالی استفاده بدون کنترل از این شبکه‌ها مطلع کنند.

مؤلفه دوم که در کنترل استفاده از رسانه‌های اجتماعی بسیار حائز اهمیت است نقش و وظیفه‌ای است که خانواده به‌عنوان اصلی‌ترین نهاد جامعه بر عهده دارد. خانواده‌ها باید دقت نظر بیشتری بر روی استفاده نوجوانان از این شبکه‌ها داشته باشند.

ضروری است تا مراکز آموزشی از همان ابتدا در خصوص مزایا و معایب شبکه‌های اجتماعی و نحوه استفاده صحیح از آن‌ها کلاس‌های توجیهی برگزار کنند چراکه کودکان و نوجوانان ما در عصری قدم به زندگی اجتماعی نهاده‌اند که بخش عمده‌ای از ارتباطات اجتماعی در حوزه‌های مجازی رقم می‌خورد.

در همین زمینه حجت‌الاسلام‌والمسلمین علیرضا پور حیدری کارشناس حوزه علوم ارتباطات در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در قم این خصوص اظهار کرد: امروزه عصری است که برطرف کردن برخی از نیازها منوط به برقراری روابط با اشخاص از طریق تبادل الکترونیکی است و اگر در این زمینه افراد نتوانند به‌طور صحیح و آگاهانه قدم بردارند می‌توانند دچار آسیب‌های خطرناکی شوند چراکه جرائم رایانه‌ای با بسط و گسترش علم نیز گسترش می‌یابد و افرادی هستند که در این میان به سوءاستفاده از وسایل ارتباطی می‌پردازند و می‌توانند با داشتن اطلاعاتی اندک از کاربران شبکه‌های اجتماعی به زندگی این افراد ورود کرده و با اعمالشان دست به تخریب شخصیتی و اجتماعی افراد زنند.

مهم است که تمام اشخاص راه استفاده درست از این فناوری‌ها را در عصر فناوری یاد گیرند و با روش درست از  فوایدی که توسعه برای زندگی و جامعه به ارمغان می‌آورد، استفاده کنند. این تعبیری است که امروز صاحب‌نظران و کارشناسان از آن به‌عنوان توسعه سواد رسانه‌ای نام می‌برند.

امید است در کنار رایج شدن استفاده از رسانه‌های نوظهور اجتماعی سواد کاربری از آن‌ها نیز توسط رسانه‌ها و مراجع تولید پیام و محتوا در کشور مورد ترویج قرار گیرد.

انتهای پیام/.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جایزه همراه اول