فضای مجازی رسانه اول و زندگی دوم ما نشود
گزارش «وبلاگنیوز» و به نقل از فارس ، وحید یامینپور شامگاه یکشنبه در کافه نقد که به همت فرهنگسرای رسانه شهرداری اصفهان در سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی برگزارشده بود، گفت: قبلها مردم در خانه روبهروی هم مینشستند و باهم صحبت میکردند، اما الآن کنار هم روبروی تلویزیون مینشینند و یا به یک رسانه دیگر مشغول هستند. الآن متوسط صحبت یک زن و شوهر باهم حدود ۱۷ دقیقه است. بقیهاش را باهم یا تلویزیون نگاه میکنند یا خود را با دیگر رسانهها مشغول میکنند.
وی بابیان اینکه این سبک زندگی افزایش طلاق را به دنبال داشته است، خاطرنشان کرد: طلاق به خاطر محتوای تکنولوژی افزایش پیدا نکرده است. افزایش طلاق به خاطر کاهش تفاهم و کم شدن عاطفهها بین زن و شوهر به خاطر وقت گذراندن با تکنولوژی است، بهخصوص برای خانمها که از طریق تکلم به آرامش میرسند.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی عنوان کرد: وقتی بناست راجع به تکنولوژی صحبت کنیم راجع به پیام بحثی نداریم، یعنی فرقی ندارد که از تلویزیون تفسیر آیتالله جوادی آملی باشد یا مسابقه فوتبال؛ ما فارغ از محتوا بحث میکنیم.
یامینپور با اشاره به اینکه سالها است که متفکرین غربی تکنولوژی را فارغ از محتوای آن بررسی میکنند، تصریح کرد: نمونه دیگر این تکنولوژی موبایل است؛ امروز نمیتوانیم زندگی بدون موبایل را تصور کنیم، درحالیکه قبل از اختراع این ابزار اگر کسی میگفت که یک چنین ابزاری شمارا به خود وابسته خواهد کرد و بدون آن زندگی برای شما سخت خواهد بود برایمان باورپذیر نبود.
مجری سابق برنامه دیروز، امروز، فردا در ادامه با اشاره به اینکه نیازها با وسیلهها میآیند، توضیح داد: وسیله میآید و نیاز مقتضی خودش را تولید میکند. وقتی هم آمد دیگر نمیتوان بدون آن زندگی کرد.
یامینپور افزود: بهعنوانمثال میتوان از اینترنتهای پرسرعت خانگی نام برد، درحالیکه شاید چند سال پیش اینترنت پرسرعت اینهمه فراگیر نبود اما الآن در هر خانهای یک مودم WiFi وجود دارد، پس تلفنهای همراه هوشمند این نیاز را ایجاد کردند.
وی در ادامه به شمردن اثرات تکنولوژی و شبکههای اجتماعی بر زندگی انسانها پرداخت و گفت: نکته اول دربارهی اثر رسانهها در زندگی این است که رسانهها جامعه را تودهای کردهاند؛ در حال حاضر حرفهایی که از رسانهها میشنویم خیلی هم مهم نیست.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی ادامه داد: در جامعه سنتی تریبون حرمت دارد. هرکسی نمیتواند مردم را دعوت کند. در جامعه پیش از تجدد درجه افراد بهوسیله علم مشخص میشود. خداوند به آنهایی که اولویت دارند میگوید شما مردم را دعوت کنید و از تریبون استفاده کنید.
یامینپور با ذکر این مطلب که در جامعه رسانهای شده، هر IP حکم یک میکروفون دارد، عنوان کرد: هرکسی میتواند هر حرفی بزند و اتفاقاً انسانهای فرومایهتر بیشتر از این تریبون استفاده میکنند. جامعه در این شرایط پر از حرفهای بیهوده میشود. در جامعه تودهای دینداری بیبها میشود و سیاست ورزی اخلاقی هم ارزش خود را از دست میدهد.
وی به ذکر یک مثال پرداخت و خاطرنشان کرد: برای مشخص شدن این موضوع میتوانید تفاوت رمان با قصههای سنتی را بسنجید. در قصههای قدیمی همیشه یک قهرمان و ابرمرد وجود دارد. فردی که بسیاری از صفات خوب در او وجود دارد، اما در رمان آدمها یک سطحی هستند. خبری هم از ابرمرد و جوانمردی نیست. مدرنیته تمایل به سطح دارد.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی تصریح کرد: به قول نیچه دوره انسانهای کوتولهای است که افق همتشان بسیار پست است و حتی خیلی از آنها نمیدانند برای چه دارد زندگی میکند. در زندگی این افراد هیچ ملکوتی وجود ندارد.
وی سپس به ذکر اثری دیگر از حضور تکنولوژی در زندگی افراد پرداخت و اظهار داشت: اثر بعدی تکنولوژی در زندگی انسانها، اصالت دادن فرد در تکنولوژی است؛ برخلاف جامعه دینی که افراد خود را فدا میکنند رسانهها بهشدت فردگرایی را رواج میدهند.
یامینپور افزود: ایرانیها افرادی بودهاند که به خاطر دوری از منیت همیشه بهجای لفظ «من» از «ما» استفاده میکردهاند.
این مسئول درباره پارادوکسی که زنان متدین حاضر در شبکههای اجتماعی با آن مواجهاند، گفت: الآن زنان متدین و مذهبی در شبکههای اجتماعی با یک پارادوکس مواجهاند؛ تننمایی یا دوری از آن.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی اظهار داشت: یکی از آخرین آمارهای طلاق نشان میدهد که بااینکه حق طلاق در ایران با مردها است، اما زنها دو برابر مردها طلاق میگیرند.
یامینپور در ادامه اتفاق سومی که تکنولوژی در زندگی باعث آن میشود را تشریح کرد و گفت: اتفاق سوم این است که اگر ساده و سطحی با نرمافزارهای اجتماعی موبایل روبرو شویم در ظاهر میتوانیم بگوییم که این تکنولوژیها اطلاعات مفیدی مثل آیات و روایات، وصیتنامه شهدا و … را به ما میدهد، اما درواقع این اتفاق نمیافتد. تسلسل و حجم بالای پیامها و اطلاعات موجب عدم درک این پیامها میشود.
وی، سرعتبالای پیامها را عامل از دست دادن فرصت هضم دانست و تصریح کرد: انسانها با یک حرف خوب هم میتوانند خوب شوند. وقتی سرعت انتقال پیامها بالا برود ما ضدضربه خواهیم شد. در این دنیا تشرف به معنا صورت نپذیرفته و فرد دریافتی از این معنا نخواهد داشت.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، اثر بعدی تکنولوژی را نیستانگارانه بودن فضای شبکههای اجتماعی دانست و افزود: اثر چهارم نیستانگارانه بودن فضای شبکههای اجتماعی است، یعنی فعل ارزشی، ضد ارزش و بیارزش تمایز خود را از دست میدهند. خودمان را گول نزنیم که اگر در یک گروه فرهنگی پیام مفید گذاشتیم کار فرهنگی کردهایم. کمی که ریز شویم میفهمیم نهتنها کار فرهنگی در میان نیست، بلکه هدف ما فقط سرگرمی بوده است.
یامینپور گفت: پنجمین اثری که رسانهها روی زندگی ما میگذارند این است که تنهایی را زیاد میکنند. تنهایی یک مقوله درونی است، یعنی امکان دارد که یک فرد در یک جمعی احساس تنهایی کند. برخی فکر میکردند با آمدن رسانهها انسانها باهم تعامل میکنند و این حس تنهایی از بین میرود.
وی بابیان اینکه تکنولوژی موجب هستهای شدن خانوادهها است، تبیین کرد: در جامعه مدرن خانوادهها هستهای شدهاند. افراد هم هستهای شدهاند و فقط در کنار هم نشستهاند، اما کاری به کار هم ندارند؛ تلخی تنهایی با شبکههای اجتماعی بسیار چشیده میشود. انسان علاقه به انس دارد، اما با شبکههای اجتماعی نهتنها اتحاد به وجود نمیآید، تنهایی بیشتر میشود، درحالیکه در اسلام اینقدر به صلهرحم توصیهشده است.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی عنوان کرد: متفکرین میگفتند که با آمدن این تکنولوژی به سمت دموکراسی بیشتر حرکت میکنیم، درحالیکه الآن در مقالاتشان نسبت به این موضوع تردید دارند، چراکه شبکههای اجتماعی باعث شده است که مثلاً نئونازیها دوباره رشد کنند.
یامینپور بابیان اینکه شبکههای اجتماعی هویت جامعه را تکهتکه میکنند، بیان داشت: چون خردهفرهنگها و فرقهها امکان بلندبلند گفتن عقایدشان را دارند و تمایزها مشخص میشود، درنتیجه منازعهها اتفاق میافتد، درحالیکه این خردهفرهنگها سالها در کنار هم زندگی کردهاند.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی، انسانهای دنیای جدید را کنترلپذیرتر دانست و گفت: نکته آخر اینکه انسانها، در این دنیا تبدیل به دادهشده و کنترلپذیرتر میشوند. انسان بهمانند زندانی میشود که به خاطر شدت نور بیرون سلول خود را نمیبیند، اما زندانبان داخل سلول او را کاملاً زیر نظر دارد، بدینوسیله هرکس که به اینترنت متصل باشد تبدیل به دادهشده و کاملاً تحت کنترل است.
یامینپور در پایان و قبل از پرسش و پاسخ عنوان داشت: چون خوشبینی نسبت به این فضا زیاد بود من سنگینی کفه نقد را زیاد کردم.
وی در پاسخ به سؤال یکی از حضار درباره نحوه برخورد با این شبکهها گفت: نه گریزی هست و نه گزیری، این فرآیند به معنای این نیست که توبه نکنیم، وظیفه شما بالا بردن سواد رسانهای است، ما باید این مواجهه را مدیریت کنیم. توصیه من به پدران، مادران، مربیان و کسانی که باتربیت سروکار دارند این است که فضای مجازی رسانه اول وزندگی دوم بچهها نشود. بچهها را به سمت کتاب سوق دهید. این مراقبت میخواهد، انسان اراده و اختیار دارد و این اراده در اختیار تکنولوژی نیست.
یامینپور در پاسخ به سؤال دیگری درباره اینکه نحوه نگاه به شبکههای اجتماعی باید سلبی باشد یا ایجابی، اظهار داشت: معرفت به این رسانهها بعد از حضورشان اتفاق میافتد. مثلاً ما ابتدا فکر میکردیم تلویزیون مثل یخچال است، اما بعد از حضور آن در جامعه آثار آن را فهمیدیم. شما تصور نکنید که آمریکا خودش هم میداند که در شبکههای اجتماعی چه خبر است، بین خود آمریکاییها هم اتفاقنظر نیست. معرفت تکنولوژی بعد از تکنولوژی میآید.
رئیس پژوهشکده فرهنگ و هنر اسلامی در پاسخ به این سؤال که با توجه به صحبتهای رهبر معظم انقلاب پیرامون ساخت شبکه ملی اطلاعات یا ایمیل کشورهای مسلمان، مشکل ما با این رسانهها ذاتی است یا ماهیتی، تصریح کرد: موضعی که حضرت آقا دارند یک موضع فعال است. بنده معتقدم تکنولوژی جان دارد و اگر در ذات اینها مشکلی نبود رهبر معظم انقلاب چنین پیشنهادی نمیدادند.
انتهای پیام/.