بلند شدن دیوار بی‌اعتمادی با فیلتر تلگرام

  • جعفر محمدی، عضو کمیته راهبری مرکز نوآوری ict دانشگاه صنعتی شریف در روزنامه ایران نوشت:

موضوع پیام‌رسان تلگرام امروزه به یک مسأله اساسی و داغ در کشور تبدیل شده است. تقریباً کسی در کشور نیست که به اهمیت عدم خروج داده‌ها از کشور، لزوم رفع انحصار از تلگرام و ضرورت رشد پیام‌رسان‌های داخلی آگاه نباشد ولی تنها بیان چندین و چند باره موضوع، بدون بیان راهکار و شیوه برآورده‌سازی نیازمندی‌ها و الزامات آن و تنها تکیه بر تهدید مسدودسازی تلگرام، نه تنها کشور را به پاسخ مناسبی هدایت نمی‌کند؛ بلکه تنها باعث به هم ریختگی و آشفتگی آرامش روانی جامعه می‌شود.

در حالی که به اعتقاد بسیاری مهم‌ترین دلیل عدم رشد پیام‌رسان‌های داخلی، بی‌اعتمادی و اطمینان از حفظ حریم خصوصی کاربران است؛ با هر کنشی از این دست، دیوار بی‌اعتمادی موجود بلندتر می‌شود. ضمن اینکه طرح موضوع تلگرام در تعداد دفعات و حجم رسانه‌ای بالا، بدون اینکه هیچ تغییری در وضعیت موضوع به وجود آید، به دلایل مختلفی مطلقاً به صلاح کشور نیست.
با اعمال تغییرات کوچک در سامانه‌های پیچیده، اثرات بزرگی ممکن است به وقوع بپیوندد. شناخت علمی این اثرات نیز کار آسانی نیست. با در نظر گرفتن این حقیقت، طرح موضوع پیام‌رسان به شیوه‌های متنوع در رسانه‌ها، ممکن است راهکاری برای اخذ بازخورد جامعه در خصوص میزان اثربخشی راهکارهای موجود قبل از اجرای آنها باشد. اگر این هدف در طرح رسانه‌ای موضوع دنبال می‌شود، باید گوشزد کرد که با توجه به جمیع شرایط کشور، آرامش روانی جامعه دستخوش مسائل بسیار متنوعی بوده و طرح مکرر این مسأله باعث کاهش هر چه بیشتر آرامش روانی جامعه شده و حتی ممکن است منجر به شکنندگی این آرامش شود.
اگر هم طرح موضوع در رسانه‌ها با هدف تحمیل کردن نظر شخصی یا گروهی به جامعه انجام می‌شود، یا نظری ناکارآمد در حال تحمیل به جامعه است که اقدامی ناصواب است؛ یا اینکه راه‌حل بهینه‌ای برای این مسأله پیچیده حاصل شده است، که در این صورت بهتر است این راه‌حل با جامعه یا حداقل با نخبگان آن در میان گذاشته شود. لازم به تأکید است که اظهارنظرها یا ارائه راهکارهایی که حاوی توضیحات اقناع کننده، حداقل برای نخبگان جامعه نباشد، ساده‌انگارانه بوده و اجرایی نخواهند بود. به همین دلیل لازم است که در ارائه هر راهکاری، صراحتاً پاسخی برای مهم‌ترین دغدغه‌های جامعه نیز در این خصوص داده شود.
برای شناخت بیشتر دغدغه‌های ذکر شده، لازم است توجه داشته باشیم که در حال حاضر مسأله اصلی مردم ارتباط نیست، بلکه ارتباط بدون کنترل است. مسأله مردم نگرانی از نگهداری داده‌ها در کشور نیست، بلکه شرایط و شیوه دسترسی به این اطلاعات است. و حتی مسأله مردم شیوه دسترسی به این اطلاعات هم نیست، بلکه کاهش خط‌ قرمزهای موجود و تضمین جلوگیری از دسترسی‌های غیرمجاز به این داده‌هاست. لذا، در هر اظهار نظر رسانه‌ای که احتمال گسترده بودن واکنش‌ها به آن می‌رود، منطقی است که مسئولان مربوطه اعلام کنند که چه شرایطی برای رفع این دغدغه‌های مردم به وجود آمده است که جامعه ظرفیت پذیرش راهکار طرح شده را داشته باشد.
البته به نظر می‌رسد که هنوز در سطح مسئولان این اجماع حاصل نشده است که وضعیت موجود ناشی از دغدغه اشاره شده باشد یا ممکن است در سطح مسئولان هنوز امیدی به موفقیت راه‌حل‌های دستوری و بخشنامه‌ای در این فضا وجود داشته باشد، چرا که اگر در این خصوص اجماع به وجود آید، طرح و اجرای راه‌حل‌های کارآمد در زمان مؤثر بسیار محتمل است. اجماعی که به‌دلیل ذات فضای مجازی و سرعت بالای تهدیدات اقتصادی که از فضای پیام‌رسان‌های خارجی برمی‌خیزد، در زمانی بسیار کوتاه از اوجب واجبات است.
فراموش نکنیم که تجربه‌های کشور در چند سال اخیر نشان داده است که راه‌حل‌های موفق ایجابی هستند، نه سلبی. گسترش فضای سلبی، فضا را برای ایجاد راهکارهای ایجابی محدود می‌کند و در نهایت که اثرات گذرای حاصل از اقدامات انقباضی کم‌رنگ شوند، فقط حسرت یک فرصت از دست رفته بزرگ دیگر برای ما باقی می‌ماند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.

جایزه همراه اول