راهکار کاهش آسیب های فضای مجازی در خانواده چیست؟
برنامه ” هشتگ گفت و گو ” با موضوع حضور امن کودکان و نوجوانان در فضای مجازی با حضور دکتر مسعود نویدی مقدم ، مدرس دانشگاه، مولف، روانشناس، مشاور خانواده و پژوهشگر فضای مجازی ، محمد قنبری ، مدرس دانشگاه، کارشناس فضای مجازی، پژوهشگر و مولف سواد رسانه ای و دکتر معصومه نصیری ، قائم مقام انجمن سواد رسانه ای ایران روانه آنتن رادیو گفت و گو شد.
- برخورد والدین در خصوص تکنولوژی و فضای مجازی به چه عواملی وابسته است؟
معصومه نصیری : موضع گیری والدین نسبت به این واقعیت به میزان سواد و اطلاعات آنها در خصوص تکنولوژی بستگی دارد. در حوزه آگاه سازی خانواده ها از مختصات این فضا و خطراتی که می تواند بر سر راه خود و فرزندانشان باشد کار جدی صورت نگرفته است.
مشکل اینجاست که نه خود والدین حس کرده اند اتفاق جدیدی رخ داده و به توجه بیشتر نیاز است نه دستگاه های متولی . میزان خسارت ها و تاثیرگذاری این مسائل برای خانواده ها درک نشده است ما نمی خواهیم برای این حوزه به صورت پیوسته سرمایه گذاری کنیم و قصد داریم به صورت یکباره و دفعتا آن را حل کنیم که ممکن نیست.
- حضور نا امن والدین در فضای مجازی تا چه میزان زمینه ساز حضور امن کودکان و نوجوانان است؟
مسعود نویدی مقدم : ابتدا پاسخ به این پرسش الزامی است که مادر و پدری که خودشان بیشتر وقت خود را در فضای مجازی می گذرانند آیا الگوی مناسبی برای فرزند خود هستند؟ کودکی که همواره نظاره گر حضور بی حد والدین خود در فضای مجازی و شاهد خوشحالی آنها هنگام استفاده از این تکنولوژی است ، پس از آن که در سن خاصی قرار گرفت توسط پدر و مادر خود محدود می شود. این اتفاق سبب ایجاد ناکامی در فرد می شود و فاصله بزرگی را میان والدین و فرزندان ایجاد می کند.
باید ببینیم آیا فرزندان ما فنون کنترل در فضای مجازی را آموخته اند ؟ آیا والدین توجه لازم را به رفتارهای فرزندان خود دارند و نسبت به خطرات گوش به زنگ هستند؟ چگونه خانواده ای که از اثرات و آسیب های فضای مجازی بی اطلاع است می تواند فرزندان خود را آگاه کند؟ بنابراین میان والدین و فرزندان فاصله و تعارض ارزشی ایجاد می شود .
- دلیل گرایش دختر و پسر نوجوان به فضای مجازی چیست؟
محمد قنبری : وقتی از کودکان و نوجوانان سوال می کنیم که چرا زمان خود را در فضای مجازی یا با تبلت می گذرانند ، نخستین پاسخی که از آنها دریافت می کنیم این است که با اعضای خانواده از لحاظ کلامی ارتباط خوبی برقرار نمی کنند یعنی با وجود اینکه در کنار هم هستند اما فرسنگ ها از هم دورند. یعنی پدر خانواده به جای هم صحبتی با همسر و فرزند خود ، با دوست خود در یک کشور خارجی چت می کند. به دلیل همین خلا ، بچه ها به استفاده بی رویه از فضای مجازی روی می آورند. در گذشته به دلیل گسترده نبودن رسانه ، ارتباط میان پدر و مادر بیشتر بود و کودکان از آنها نحوه ارتباط را می آموختند.
بر اساس پژوهش های انجام شده دختران بیش از پسران در فضای مجازی به دنبال دوست یابی هستند. نزدیک به ۶۹ درصد از دختران دانش آموز که در فضای مجازی فعال هستند ، ترجیح می دهند دوست خود را به صورت مجازی و از طریق شبکه های اجتماعی انتخاب کنند. همچنین ۴۹ درصد از پسرها تمایل دارند دوستانی که قرار است با آنها اوقات فراغت خود را سپری کنند را از اتاق های چت و شبکه های اجتماعی انتخاب کنند.
- با توجه به خصوصیت فضای مجازی چگونه می توان دید شفاف تری به آن پیدا کرد؟
معصومه نصیری : واقعیت این است که مدل و ذات فضای مجازی ، باخود سردرگمی به همراه دارد . بر اساس پیش بینی ها این فضا قرار است سبک زندگی ما را تغییر دهد . با توجه به ویژگی ذاتی این فضا باید روان شناسان ، جامعه شناسان ، اساتید و اهالی رسانه در این حوزه به صورت جدی وارد شوند. در حال حاضر سواد رسانه ای و توانمند سازی مخاطب در حوزه رسانه حالت ویترینی و شعاری پیدا کرده است و تا از این مرحله عبور نکنیم و نگاه مان به این موضوع استراتژیک نباشد مشکلات برطرف نخواهد شد.
- راهکار شما برای کاهش آسیب های فضای مجازی در خانواده چیست ؟
محمد قنبری : راهکار این است که یک قانون زمان طلایی در خانواده داشته باشیم. بر اساس این اصل ، نیم ساعت یا ۴۵ دقیقه تمام رسانه ها و امواج از جمله مودم ، تلویزیون ، رادیو ، تلفن ثابت و همراه در خانه قطع شود و همه اعضای خانواده کنار هم بنشینند و با یکدیگر گفت و گو کنند و اگر حرفی برای گفتن ندارند یک موضوع سرگرم کننده و جالب را مطرح و در خصوص آن صحبت کنند . این کار سبب می شود روابط عاطفی به هم گره بخورد و محبت و الفت میان اعضای خانواده خطرات و صدمات فضای مجازی را کاهش دهد.
/پایگاه جامع اطلاع‌رسانی رادیو/
