آموزش سواد رسانه برای ارکان جامعه از نان شب واجبتر است
علی شکرآبادی کارشناس فضای مجازی در گفتگو با تیتریک:
- از ضرورتهای عصر جهانیشدن، نیاز به آموزش و پرورش در قرن بیست و یکم و تعلیم و تربیتی است که فراگیران را برای رویارویی با چالش های زندگی در حال تغییر و غیرقابل پیش بینی آماده سازد. یکی از مهمترین چالش های عصر جهانی شدن در سطح کلان، نفوذپذیری مرزها و انتشار بی حد و مرز پیام های رسانه ای در جوامع است و در سطح خرد نیز دیگر دیوارهای منازل چارچوب انحصاری و شخصی شهروندان محسوب نمی شوند بلکه فضایی برای نفوذ امواج رسانه ای هستند.
- در شرایط فوق، چگونه می توان زمینه های شناختی و انگیزشی لازم را برای شهروندان ایجاد کرد تا به صورت خود انگیخته نسبت به محتوا و عملکرد رسانه ها واکنش نشان دهند و در مواجهه خود با رسانه ها و محتوای آن از راه تحلیل و تعمیق معنا بخشند.
- رشته آموزش سواد رسانه ای در چهل سال اخیر در دنیا پدید آمده و اهمیت و مفهوم گسترده “سواد” در این سال ها گسترش یافته است و کانادا به عنوان اولین کشوری است که آموزش سواد رسانه ای را به صورت رسمی از سوی نظام آموزش و پرورش آن کشور پذیرفته شده است.
- در حال حاضر سواد رسانه ای به عنوان یک ماده درسی در نظام آموزشی بسیاری از کشورها از جمله: بریتانیا، استرالیا، آفریقای جنوبی، کانادا و ژاپن تدریس می شود و هم زمان در کشورهای نیوزلند، ایتالیا، یونان، اتریش، سوئد، دانمارک و سوئیس در حال توسعه است.
- تجربه ثابت کرده است که مقابله با امواج و کدهای صفر و یک، نه تنها توفیق چندانی حاصل نکرده است بلکه گاه به شکست های جبران ناپذیری انجامیده است. حتی وضع قوانین صرفا محدود کنننده به دلیل دشواری در ضمانت اجرا موفقیت چندانی در پیش رو نداشته و ندارد.
- اندیشمندان حوزه ارتباطات و رسانه ها، از حدود چند دهه پیش همواره دغدغه آسیب رسانی رسانه ها و آسیب پذیری شهروندان در جامعه جهانی را داشته اند و برای کاهش اثرات مخرب آنها ایده ها و پیشنهاداتی را ارائه کرده اند که یکی از این پیشنهادات، تقویت ” سواد رسانه ای” شهروندان در جامعه است.
- از سویی دیگر یکی از ابزارهای مقابله با “قدرت نرم” و “جنگ رسانه ای”؛ آموزش سواد رسانه ای و اولویت دادن به سواد رسانه ای به عنوان مهارتی حیاتی برای شهروندان در قرن 21 است. سواد رسانه ای می تواند پادزهری باشد در مقابل هژمونی رسانه ای و شهروندان را در مواجهه با محتوای پیام های رسانه ای واکسینه نماید.
- همچنین آموزش سواد رسانه ای به عنوان مهارتی جهت مقابله با جنگ رسانه ای است که منجر به افزایش ظرفیت تحلیل شهروندان در مواجهه با رسانه ها می گردد و باعث می شود تا آنها به جای آنکه تسلیم محتوای پیام های رسانه ای شوند و منفعلانه هر آنچه دریافت می کنند بپذیرند، تلاش نمایند تا به عنوان یک مخاطب فعال معنای نهفته در پیام ها را درک و به رمزگشایی و ارزیابی پیام ها بپردازند و برخوردی فعالانه با پیام های رسانه ای داشته باشند.
- اگر شهروندان یک جامعه از سواد رسانه ای کافی برخوردار نباشند، قطعا نخواهند توانست در فضای سنگین رسانه ای جهان امروز، مسایل و وقایع را به درستی تعبیر و تفسیر نمایند.
- همزمان با ورود عصر دیجیتال سیستم های اطلاعاتی و ارتباطی به طور فزاینده ای دچار پیچیدگی و همه جانبه گرایی شده اند. این پیچیدگی ها موجب شده اند تا پیام های تولید شده توسط رسانه ها، مخاطبان خود را در گوشه و کنار جهان دچار نوعی سردرگمی و تردید در انتخاب پیام ها کنند.
- آگاهی یافتن درباره استفاده ها و سوء استفاده ها و سوء استفاده های ممکن، مزایا و مشکلات مربوط به رسانه ها، می تواند به شهروندان در تعیین تاثیر پیام های رسانه ای یاری رساند. با توجه به اینکه در دنیای امروز رسانه ها یکی از اجزای اصلی جوامع بشری هستند. آموزش سواد رسانه ای یکی از ملزومات اساسی برای شهروندان محسوب می گردد. هدف اصلی از آموزش سواد رسانه ای کسب مهارت در مدیریت اطلاعات، شناخت تاثیرات ممکن در استفاده از رسانه ها، و افزایش پتانسیل جهت انجام گفتمان دموکراتیک در جامعه جهانی است.
- چرا که شهروندان برخودار از سواد رسانه ای، در برابر هجوم اطلاعات رسانه ای، آسیب پذیری کمتری دارند زیرا پیام هایی را که به منظور تاثیرگذاری بر آنها طراحی و ارسال شده، در سطوح مختلف مورد شناسایی قرار می دهند و قادر خواهند بود خود مختاری بیشتری در مواجهه با پیام های رسانه ای داشته باشند.
- اکنون مردم به دلیل نداشتن سواد رسانه ای کافی و با هجوم اطلاعات در مواجهه با ویروس کرونا دچار سردرگمی شده اند و این بیماری به قدری مردم را ترسانده است که بیشتر از بیماری از اسم آن می ترسند این جنگ روانی ای است که دشمن در فضای مجازی برنامه ریزی کرده است.
- این بیماری خطرناک نیست شبیه آنفلوانزاست و فقط گروه های که بیماری های زمینه ای مثل قلب، دیابت، چربی، کبد چرب، MS و … در خطر هستند زیرا سیستم ایمنی بدنشان کمی از مردم عادی پایین تر است در صورتی که با رعایت نکات بهداشتی و افزایش سیستم ایمنی بدن می توان این بیماری را مثل آنفلونزا مدیریت و کنترل کرد.
- اکنون به شدت ضرورت دارد تمامی ارکان جامعه دوره های مبتدی سواد رسانه ای را بگذرانند یعنی مثل زمانی که امام خمینی(ره) نهضت سواد آموزی را در کلیه مناطق کشور همگانی کردند اکنون باید نهضت سواد رسانه ای همگانی و فراگیر شود.