فضای مجازی امن و سالم؛ لازمه حضور نسل جدید در بستر اینترنت

از حدود دو دهه قبل بود که به تدریج اینترنت به بخش جدایی ناپذیر زندگی روزمره مردم تبدیل شد و در سال های اخیر به خصوص این ابزار مجازی در دسترس کودکان و نوجوانان قرار گرفت.

در همین سال ها معضلات ناشی از حضور بی ضابطه نسل جدید در فضای مجازی و بستر اینترنت چنان بوده که بسیاری از دولت ها به دنبال ایجاد اینترنت ایمن و سالم برای گروه های سنی مختلف به ویژه کودکان و نوجوانان بوده اند و در کشور ما نیز گاه گاهی از این قبیل مباحث مطرح بوده، هر چند که متاسفانه این امر هنوز منجر به اتخاذ تصمیمی هماهنگ و مناسب در کلان جامعه نشده است.

در حال حاضر بنابر اعلام سازمان ملل متحد، بیش از ۸۰۰ میلیون کودک و نوجوان در سراسر جهان از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند و در این میان، مجموع کودکان و نوجوانانی که در اقصی نقاط این کره خاکی به اینترنت دسترسی دارند، افزون بر یک و نیم میلیارد نفر است.

یک آمار جالب دیگر هم این که روزانه به طور متوسط ۱۷۵ هزار کودک در دنیا برای اولین بار وارد دنیای مجازی می شوند.

متاسفانه در کشور ما به شکل دقیق و طبقه بندی شده آماری از تعداد کودکان و نوجوانان فعال یا به طریقی مرتبط با اینترنت و فضای مجازی وجود ندارد و اگر احیاناً آماری ارایه می شود معمولاً به شکل تقریبی است.

البته شاید از یک منظر، افزایش دسترسی سنین مختلف به اینترنت در نگاه جهانی یک مزیت به شمار آید، اما نباید از تبعات منفی و تهدیدات این عرصه در سایه ضعف نظارت خانواده ها و سپس معلمان و اولیای مدارس غافل شد.

واقعیت مسلمی که وجود دارد این است که در یکی دو دهه اخیر و با توسعه اینترنت در دنیا، سن استفاده از فضای مجازی نیز به طرز قابل توجهی کاهش یافته تا آن جا که هم اکنون می شود گفت که از هر سه کاربر اینترنت در جهان، به طور متوسط یک نفر کودک است؛ کودکانی که زمان قابل توجهی را صرف بازی یا حضور در شبکه‌های اجتماعی می‌کنند و متاسفانه نه فقط در کشور ما بلکه در بسیاری از کشورهای دنیا، بیشتر اوقات بدون نظارت والدین، از اپلیکیشن‌های مختلف تلفن همراه استفاده می‌کنند، هر چند که در همین راستا نرم افزارهایی مخصوص نظارت والدین و محدود کردن میزان فعالیت کودکان در فضای مجازی تولید شده اما با این وجود تبعات نامطلوب حضور غیرکنترل شده این نسل در بستر اینترنت، همچنان مشهود است.

به هر صورت آن چه قابل توجه است این که کنترل کودکان و نوجوانان در فضای مجازی به دلیل نبود آگاهی های لازم در خصوص این فضای نوین، دغدغه مشترک بسیاری از خانواده های ایرانی است و البته توجه به این دغدغه مندی و اشاره تصریحی به آسیب ها و چالش ها به معنای نادیده گرفتن کارکردهای مثبت فضای مجازی نیست اما به هر حال شکی نیست که بهره برداری از ظرفیت های خوب آن، مستلزم اجرای طرح ها و برنامه های هوشمندانه ای است تا این گروه سنی به مسیری شایسته و هدفمند در فضای مجازی سوق پیدا کند.

چندی پیش بود که مرکز ملی فضای مجازی طی پژوهشی علمی به چند چالش عمده فضای مجازی ناظر به استفاده کودکان و نوجوانان پرداخت که از آن جمله می توان به بحث حریم خصوصی، مواجهه با محتواهای نامناسب، ارتباطات خطرناک و آسیب زا در فضای مجازی و نیز وجود بدافزارها و عدم مهارت مطلوب کودکان و نوجوان ها در رویارویی با آن ها اشاره کرد.

همه این ها نشان می دهد که هم خانواده ها و مدارس و هم مسئولان و متولیان امور، چه رسالت سنگین و مهمی در راستای امن سازی فضای مجازی برای حضور نسل جدید در بستر اینترنت و کنترل هوشمندانه در این باره برعهده دارند.

/خبرگزاری حوزه/