جدال شبکه‌های اجتماعی با اخبار جعلی کرونا
شیوع ویروس «کرونا» در چین و انتشار آن در سایر نقاط جهان و از جمله ایران نگرانی‌هایی را ایجاد کرده و البته انتشار سریع اخبار در شبکه‌های اجتماعی مختلف، دامنه مشکلات را گسترش داده است؛ چرا که از همان لحظه آغازین اعلام خبرها درباره ویروس کرونا، اخبار جعلی و اطلاعات غلط درباره شیوع، درمان این بیماری در فضای مجازی منتشر شد.
چند روزی است که شیوع ویروس کرونا در کشور همه‌گیر شده و اخبار متعددی از ابتلا به کرونا، مثبت بودن تست کرونا، بهبود مبتلایان از رسانه‌های متعدد منتشر می‌شود. ویروس کرونا همه را غافلگیر و مدارس، دانشگاه‌ها، اماکن عمومی و مراکز فرهنگی و ورزشی در بیشتر استان‌ها و شهرستان‌های کشور را تعطیل کرده است.
در این فضای بیمارگونه جامعه، بیش از هر چیز در توصیه‌ها و نقل قول‌های کارشناسان و پزشکان به چشم می خورد، یکی از قرنطینه کردن خانگی می‌گوید و دیگری به استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده و دوری از افراد دارای علائم این ویروس تاکید می‌کند؛ اما در این میان از همه مهم‌تر آگاه‌سازی شهروندان است که اینترنت و فضای مجازی با سرعت و گستردگی شمار کاربران آنلاین، بستر بسیار مناسبی برای آگاهی‌بخشی است.
نکته قابل توجه در اخبار منتشر شده در فضای مجازی باز می‌گردد به صحت اخبار انتشار یافته و منبعی که این اخبار به نقل از آنها در حال انتشار است، در میان اخبار متعددی که درباره کرونا و در فضای مجازی منتشر می شود، کم نیستند شایعاتی که لابلای خبرهای درست به خورد مخاطب داده می‌شود.
محمد عظیمی با بیان این‌که وقتی شخصی به عنوان یک فعال وارد عرصه فضای مجازی می‌شود، باید سواد رسانه‌ای خود را افزایش دهد، اظهار داشت: افراد نباید هر نوع مطلب و یا شایعه‌ای را که می‌بیند قبل از بررسی صحت و سقم آن، اقدام به انتشار آن نکنند، این کار جز تشویش جامعه و سودجویی افراد خاص پیامد دیگری نخواهد داشت.
کاربران اخبار را از طریق وزارت بهداشت و خبرگزاری‌های معتبر دنبال کنند
عظیمی استاد دانشگاه و کارشناس سواد رسانه در توصیه به کاربران فضای مجازی گفت:
- کاربران اخبار را از کانال‌ها و گروه‌های بی‌نام و نشان دنبال نکنند، زیرا ممکن است افراد سودجو برای بالا بردن اعضای کانال، منفعت مالی و یا ایجاد ترس در جامعه دست به انتشار اخبار کذب زده باشند، به همین دلیل کاربران باید اخبار کرونا را فقط از طریق وزارت بهداشت و خبرگزاری‌های معتبر دنبال کرده و به شایعات توجه نکنند.
- اینترنت و شبکه‌های اجتماعی سبب شده تا در شرایط عادی هم انتشار شایعه را در سطح وسیعی از جامعه داشته باشیم، اما شرایط خاص نظیر شیوع بیماری‌های مسری کرونا سبب می‌شود تا زمینه گسترش شایعه افزایش یابد و فضا برای شایعه سازی مساعدتر شود.
- در شرایط خاص، نظیر الان که ویروس کرونا در حال شیوع است، دانش کم، عدم آگاهی و آموزش در مقابله مواجهه با ویروس کرونا سبب می شود تا مردم از راه‌های مختلف به دنبال دریافت اخبار و راهکارهای مقابله با این ویروس باشند، استرس و اضطراب از این‌که نکند به ویروس کرونا مبتلا شویم، سبب می‌شود تا به منابع گاهاً غیر موثق و غیر معتبر موجود در شبکه‌های اجتماعی اعتماد کنیم و اخبار مربوط به کرونا یا هر موضوع داغ دیگری را از آن طریق پیگیری کنیم.
شبکه‌های اجتماعی به ترویج اطلاعات تأیید شده بپردازند
- افزایش سواد رسانه‌ای، ارتقا سطح دانش مواجهه با حوادث غیرمترقبه، آموزش نحوه مواجهه با مسائل در زمان بحران، اطلاع‌رسانی به موقع و به هنگام صدا و سیما و رسانه‌های مکتوب و خبرگزاری‌ها، ارائه آموزش‌های مختلف در زمان شیوع بیماری مسری و نظارت بر نحوه عملکرد شبکه‌های اجتماعی، تدوین قوانین سخت گیرانه برای برخورد با منتشرکنندگان شایعه از جمله راهکارهایی است که می تواند به کاهش شایعات کمک کند.
در حالی که نیاز فوری برای مقابله با ادعا‌های دروغین در خصوص ویروس کرونا وجود دارد، مقابله با اطلاعات نادرست درباره بهداشت عمومی فقط با گسترش اطلاعات جدید متوقف نمی‌شود. از این رو شبکه‌های اجتماعی باید به ترویج اطلاعات تایید شده بپردازند تا مردم به حقایق دسترسی داشته باشند. در شرایط اضطراری بهداشت عمومی فعلی، اطلاعات نادرست می‌تواند مانع از کنترل و مهار بیماری و ایجاد عواقب تهدیدآمیز در زندگی افراد شود؛ با این حال، همه مردم سراسر جهان سزاوار دسترسی به اطلاعات دقیق در مورد چگونگی محافظت از خود و خانواده‌های خود در برابر ویروس کرونا هستند.
پلیس فتا با شایعه‌پراکنان در فضای مجازی برخورد می‌کند
پلیس فتا نیز با صدور اطلاعیه‌ای اعلام کرد، بر اساس ماده ۱۸ قانون جرائم رایانه‌ای با شایعه‌پراکنان در فضای مجازی برخورد خواهد کرد. بنابراین توصیه می‌شود، افراد از گمانه‌زنی‌های غیر تخصصی در خصوص بیماری کرونا خودداری کنند و به شایعات و اخبار جعلی و غیر واقعی توجه نکنند.
* خودداری از هرگونه اظهار نظر غیرتخصصی در خصوص نحوه انتشار کرونا ویروس، میزان انتشار بیماری، تجویز داروهای خاص.
* عدم انتشار اخبار جعلی و غیر واقعی(منابع اخبار منتشر شده را در نظر بگیرید)
* توجه به اطلاعیه‌ها و ابلاغیه‌های صادر شده توسط وزارت بهداشت و سایر ارگان‌های مسؤول در این زمینه.
افراد به جای باز نشر اخبار منفی به انعکاس اخبار واقعی بپردازند
علیرضا صادقی، استاد جامعه شناسی با بیان این‌که کاربران فضای مجازی نباید به باز نشر اخباری که از صحت و سقم آنها مطمئن نیستند، اقدام کنند، گفت:
- افراد به جای باز نشر اخبار منفی و ضد و نقیض به انعکاس اخبار واقعی بپردازند و با این کار فضای روانی جامعه را به آرامش دعوت کنند.
- مسؤولان به اطلاع‌رسانی به هنگام اقدام کنند و اخبار مربوط به ویروس کرونا و اقدامات انجام شده برای مقابله و پیشگیری از بیماری را در اختیار شهروندان قرار دهند، کاربران فضای مجازی به جای دامن زدن به بازار داغ شایعات مربوط به کرونا و ایجاد تنش و اضطراب در جامعه به انتشار اخبار واقعی بپردازند و آرامش را به ارمغان آورند چرا که در فضای آرام این امکان را به مسؤولان و تصمیم سازان می‌دهیم تا بتوانند اوضاع را بهتر مدیریت کنند و از طرفی جو سنگین و پراسترس را از جامعه دور می‌کنیم.
/فارس/
