اپیدمی اطلاعاتی در شبکه های اجتماعی
شیوع بیماری COVID-19 همراه با اطلاعات بسیار زیاد درست، دقیق، نادقیق و حتی غلط همراه بوده است.
بیماریهای همه‌گیر قبلی مانند زیکا، سارس و مِرس هم با اینکه با وحشت و اضطراب عمومی همراه بودند ولی حجم بسیار بالا و سرعت انتقال این مجموعه‌ی در هم از اطلاعات این‌بار به حدی بوده که سازمان سلامت جهانی آن رو «همهمه اطلاعاتی» نامگذاری کرده و این سازمان را بر آن داشته که اقدام به همکاریهای موثری با پلتفرم های شبکه‌های اجتماعی مثل فیسبوک، توییتر، تیک‌تاک و گوگل نماید تا اطلاعات صحیح را در اختیار جوامع هدف قرار بدهد.
از جمله مثلا اطلاعیه‌های سازمان بهداشت جهانی را در رأس نتایج جستجوی گوگل در مورد ویروس کرونا قرار بدهد، یا تبلیغات هدفمند در فیسبوک پخش کند. این سازمان حتی اقدام به همکاری با اینفلوئنسرهای آسیایی کرده تا اطلاعات درست منتشر بشود. خود پلتفرم های شبکه‌های اجتماعی هم در فیلتر کردن اطلاعات غلط و پست های حاوی مطالب نادرست و گمراه‌کننده پیشقدم شده‌اند و مکانیزمهای راستی آزمایی خودشون رو فعال کرده‌اند.
علیرغم همه این اقدامات، اطلاعات غلط و اخبار نادرست به شدت در این شبکه‌های اجتماعی سرازیر شده و باعث دامن زدن به رفتارها و اظهارات نژادپرستانه علیه آسیایی ها شده است. علاوه بر این بدرفتاریهای جمعی، سوء استفاده‌های فردی نیز در این شبکه‌ها رواج پیدا کرده، از جمله تمارض نوجوانان به بیماری برای جلب مخاطبان بیشتر. محله‌های شرقی‌نشین در کشورهای مختلف شاهد دوری گزینی افراد جامعه و رکود کسب و کار شده‌اند.
با این حال این شبکه‌های اجتماعی بازیگر نقشی مثبت در اطلاع‌رسانی صحیح در مورد این بیماری هم بوده‌اند. به اشتراک گذاری سریع گزارشها و تصاویر مخابره شده از چین توسط روزنامه‌نگاران و شهروند خبرنگاران در شبکه‌های اجتماعی باعث انتشار تصویری دقیق تر از آنچه درون چین میگذرد شده‌اند. این فشار اطلاعات به نوبه خود باعث فشار افکار عمومی و رسانه‌ها بر دولت چین شدند که شفافیت بیشتری از خود نشان بدهد. دولت چین اگرچه در ابتدا سعی در محدود کردن جریان اطلاعات داشت و سعی در پنهان‌سازی عمق و شدت شیوع این بیماری داشت ولی در نهایت مجبور به تعدیل رفتار خود شد. از جمله مرگ یکی از پزشکان چینی که مشغول درمان بیماران مبتلا به این ویروس بود خشم عمومی را باعث شد و فشار مضاعفی را بر دولت چین برای شفاف سازی بیشتر وارد کرد.
اطلاعات تولید شده در شبکه‌های اجتماعی برای بررسی های بعدی و شناسایی شیوع مشابه هم نقش بسزایی خواهند داشت. از جمله می شود به مقاله‌ای اشاره کرد که به شناسایی مناطق با شدت بالای ابتلا از طریق رصد تعداد و محل توییت های پست شده در دوران شیوع می‌پردازد. چنین روشهایی به خصوص در جوامعی که در محدودیتهای اطلاعاتی اعمال شده توسط دولتها و حکومتها قرار دارند مفید بوده و می تواند باعث تسریع در واکنش سازمانهای جهانی نسبت به شیوع بیماریهای مشابه بشه و از گسترش جهانی آنها جلوگیری کند.
علاوه بر همه آنچه گفته شد، شبکه‌های اجتماعی محلی بوده‌اند برای سوگواری، همدردی و ابراز عواطف جمعی در طول این شیوع. از جمله می توان به تصاویر و ویدیوهای منتشره در شبکه‌های اجتماعی چینی از افراد گرفتار آمده در قرنطینه‌های دولتی اشاره کرد که تصاویری انسانی از آنچه بر این افراد گذشته بود و بیانگر نگرانیها، ترسها و ناامیدیهای این افراد بوده است. چنین داستانهایی که قبلا از چشم مطبوعات جهانی پنهان می ماند حالا تبدیل به یکی از منابع اصلی خبررسانی در درون و بیرون چین شده است.
گزارش: کارن هاو و تانیا باسو
ترجمه: صفوی نایینی و مهدی ابراهیمی
مجله: MIT Technology Review
/شارا/
