حاکمیت سایبری و مهار کرونا در چین
فرهاد نظریان کارشناس فضای مجازی طی یادداشتی به موضوع کروناویروس و نقش مهم حاکمیت سایبری در مدیریت این بحران پرداخت.
متن این یادداشت به شرح زیر است:
واقعیت این است که سهولت حضور و جذب مخاطب برای شبکه ها و پیام رسانهای اجتماعی خارجی در ایران به قدری مهیاست که عملا مدخلی شده است برای نفوذ بیگانگان در جامعه و بحران زایی و یا القائات بی پایه و اساس پیرامون هر سوژه ای مثل “کرونا” که ظرفیت بحران آفرینی را در وجود خود دارد.
فقدان اهتمام جدی در مسئولان وزارت ارتباطات در جهت کسب استقلال سایبری در کشور، دیریست که موجبات ایجاد مشکلات عدیده ای در جو روانی جامعه شده و به تبع بر بحران این فضا افزوده و یا اساسا خالق بحران در کشور شده است. به واسطه رها بودن مدیریت فضای مجازی در کشور، تنها از سال گذشته تا کنون هر ۱۵ روز یکبار شاهد یک بحران اساسی در کشور بوده و کنترل آن هزینه های زیادی را بر دوش کشور تحمیل کرده است و در مواقعی نیز بیش از آنکه تمرکز بر حل مشکلات کشور شود، تمرکز روی خنثی سازی جنگ شناختی حاصل از فضای مجازی بیگانه شده است، حال آنکه نسخه شفابخش این فضای بیمار که همان راه اندازی شبکه ملی اطلاعات است را رهبر حکیم انقلاب بارها تاکید کرده و مدون تجویز کرده اند اما شوربختانه این نسخه در پیچ و خم مناسبات سیاست زده دولتها مخصوصا دولت فعلی به فراموشخانه تعمد سپرده شده و آبی از وزارتخانه ارتباطات پیرامون آن گرم نشده است.
موضوعی که مهم است و باید عمیقانه در آن تدبر کرد، بررسی تطبیقی چین با وضعیت موجود ایران است. شرایط چین در حوزه ابتلا و شیوع ویروس کرونا به مراتب شدیدتر و بحرانی تر و بسیار گسترده تر از کشورمان است ولی موضوعی که در کنار همه این شرایط بد به وضوح چشم نواز است، امنیت روانی جامعه و منابع خبری رسمی که تحت کنترل تدابیر سایبری و اطلاع رسانی چین قرار گرفته و در سایه آرامش اجتماعی، بحران را کم کم به سمت مرحله سفید پیش میبرد. واقعیت این است که چین صاحب یک الگوی مهم در حوزه حاکمیت سایبری است و همین موضوع باعث شده تا در برهه های زمانی مختلف بتواند با جو روانی آرام جامعه مواجهه شود و افکار عمومی را در معرض منابع شایعه ساز قرار ندهد.
چین سیاستگذاریهای مهمی در ابعاد داخلی و خارجی حوزه سایبر دارد که می تواند الگوی خوبی برای پیاده سازی در کشورمان باشد. معروفترین جنبه سیاستگذاری چین در موضوع حاکمیت سایبری، طرح «سپر طلایی» است که توسط رسانههای غربی «فایروال بزرگ چین»(great fire wall of china) نامگذاری شده است. این سیستم از فیلتر کردن و نظارت بر تمام دادهها استفاده میکند تا از ورود اطلاعات آنلاینی که آسیبزا فرض میشوند، جلوگیری کند.
پیشنویس قانون جدید امنیت سایبری چین که از جولای ۲۰۱۵ منتشر شده و از ژوئن ۲۰۱۷ به اجرا درآمده است حاوی پروتکلهایی است که میتواند حاکمیت سایبری چین را متحول کند. یکی از بخشهای مهم این قانون، الزام به ذخیره اطلاعات در دیتاسنترهای بومی چینی درباره شرکتهایی است که به توسعه زیرساختهای اطلاعاتی در چین کمک میکنند. یکی دیگر از الزامات این قانون تصمیم دولت برای جلوگیری از فعالیت ارائهدهندگان VPN است. به طوری که اخیرا اپل مجبور شد VPNها را از اپاستور چین حذف کند. برای چین، حاکمیت سایبری بخشی از یک معیار بزرگتر به نام امنیت اطلاعات است که برای حفظ ارزشهای اصیل این کشور اهمیت دارد. چین طی ۱۰ سال گذشته توسعه قابلتوجهی در زیرساختهای ارتباطی خود داشته است؛ در حالی که تنها ۱۰درصد از چینیها ۱۰ سال پیش به اینترنت دسترسی داشتند، اکنون بیش از ۷۰۰ میلیون نفر از مردم با فضای سایبر سروکار دارند؛ بنابراین برای چین وابستگی به فناوریهای غربی به عنوان یک ضعف بزرگ تلقی میشود که ریسک سوءاستفاده احتمالی بازیگران خارجی بویژه آمریکا از این موقعیت را به دنبال دارد.
بنابراین مدیریت این امر و دستیابی به سطح کافی استقلال تکنولوژیکی در حوزه سایبر، به این دلیل برای هر کشوری ضروری است که بتواند استقلال خود را در همه حوزهها حفظ کند. تاسف برانگیز است که امروز وزیر ارتباطات به جای پرداختن به اصل موضوع با فراهم کردن فرعیاتی نطیر اهدای ۱۰۰ گیگ اینترتت و …درصدد به حاشیه کشاندن اصل موضوع میباشد و همیشه در بوته نقد، از مسوولین این وزارتخانه راهبردی نظام جز فرافکنی چیزی شنیده نشده است. برای یکبار هم شده انقلابی در این حوزه رخ دهد و فضای مجازی که باید امروز به عنوان زیرساخت حیاتی کشور تلقی شود که نمیشود را از چنگال لیبرالهایی که اعتقادی به استقلال ندارند و مروج وابستگی هستند، نجات داد. باور کنید که امروز روزیست که باید به داد فضای مجازی رسید…
/دانا/