سیاست‌های اینترنتی، کرونا و مساله سواد رسانه‌ای
دکتر نادر رازقی عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه مازندران در گفت‌وگو با ایسنا:
- دولت‌ها به وسیله سیاست فرهنگی یعنی مجموعه سیاست‌ها، خط مشی‌ها، اقدامات و برنامه‌ها به نحو سازمان یافته‌ای در حوزه فرهنگ مداخله و تلاش می‌کنند تغییر و دگرگونی‌هایی را در حوزه فرهنگ ایجاد کنند.
- مساله کرونا عرصه فرهنگ، عرصه نمایش و بروز مشکلات در نظام اقتصادی و اجتماعی مردم بوده و طبیعی است که با سیاست بسته‌های رایگان حل نمی‌شود، بخش عظیمی از طبقه پایین و فرودست جامعه به دلیل شرایط نامساعد اقتصادی و اجباری که برای تامین هزینه‌های زندگی روزمره خود دارند (بخشی که از حمایت‌های لازم دولت بی‌بهره هستند) با وجود اینکه می‌دانند سلامتی خود را در خطر قرار می‌دهند، مجبورند از قرنطینه خانگی خارج شوند و متاسفانه ناآگاهانه برخی آن‌ها را به بی فرهنگی تفسیر کرده‌اند.
- عطش یافتن ناشناخته‌های پیرامون ویروس کرونا در این مدت بیشتر شده است، در این باره افراد با اطلاعات متعارض و متناقضی از نهادها و شبکه‌های اجتماعی مجازی روبرو شدند که نه تنها آرامش و اطمینان نسبت به تهدید کرونا در قرنطینه به آن‌ها نداده است، بلکه اضطراب عمومی را افزایش داده و احساس ناتوانی و آسیب پذیری بیشتری به جامعه منتقل شده است.
- پس از شکست کرونا چگونه باید با اعتیاد شبکه‌های اجتماعی و آثار آن برخورد کرد؟ با وجود مزیت‌ها و تسهیلاتی که اینترنت برای افراد فراهم می‌کند نگرانی‌های جدیدی نیز در حوزه استفاده از اینترنت و تاثیرات منفی آن شکل گرفته است، به عبارت دیگر همزمانی جهان پست مدرن و شکل گیری جامعه اطلاعاتی در نتیجه فناوری‌های جدید، جوامع را در شرایط متفاوت از گذشته، با پدیده‌های نوظهوری همانند اعتیاد اینترنتی روبرو کرده است.
- اگر چه هیچ تعریف استانداردی از اعتیاد به اینترنت جود ندارد اما میان محققان در خصوص وجود اعتیاد اینترنتی و رشد روز افزون آن و عوارض ناشی از آن اتفاق نظر وجود دارد.
- استفاده افراطی از اینترنت با این که ممکن است در موارد بسیاری از موارد مشکل‌ساز نباشد اما شواهد مطالعاتی که در رابطه با این مسأله صورت پذیرفته نشان می‌دهد استفاده افراطی از اینترنت یک اعتیاد واقعی و نگرانی جدی است که آثار سوء استفاده آن قابل بحث است.
- عدم تحرک جسمی و چاقی به همراه علایمی چون درد کمر، پشت و ماهیچه، از تبعات پیامدهای ناشی از اعتیاد به اینترنت است، این کاربران حتی در صورت کناره گیری از اینترنت، دچار علایم اختلال می‌شوند، اهمیت اعتیاد به اینترنت به علت آسیب‌های فراوان و گسترده‌ای که دارد برای جامعه کمتر از اعتیاد به مواد مخدر نیست، به همین دلیل برای درمان این پدیده کشورها مراکزی را به ترک اعتیاد به اینترنت اختصاص داده‌اند.
- برای مقابله با اعتیاد اینترنتی باید آموزش‌های لازم صورت پذیرد و برای افزایش سواد رسانه ای مردم تلاش کرد و آن‌ها را نسبت به اعتیاد به اینترنت و عوارض سوء آن آگاهی داد.
- استفاده از شبکه‌های اجتماعی هدف نیست بلکه یک ابزاری برای رسیدن به هدف در تمام دنیا تلقی می‌شود، گاهی اوقات توسط جامعه شناسان این موضوع طرح می‌شود که شبکه‌های اجتماعی جدید باز تولید اجتماعی هستند که از قبل وجود دارند اما این ابزارها و تکنولوژی‌های ارتباطی نوین خنثی نیستند و برای همین قدرت‌های رسانه‌ای که در خدمت قدرت‌های سیاسی هستند با اقدامات روانی، اجتماعی و فرهنگی البته سیاستگذاری شده بر باورها، احساسات و نگرش‌ها تاثیر می‌گذارند و آنگونه که خود می‌خواهند جامعه را باز تولید می‌کنند.
- بنابراین باید دید که محتوا و ابزار توسط چه کسانی و چه هدفی تولید می‌شود، چه بسا یک بازی ساده نگرش‌های افراد را به صورت آرام و تدریجی عوض می‌کند.
/ایسنا/
