نمایش آنلاین «خروج» درک درست شرایط است/ پیامدهای نگران‌کننده اکران اینترنتی
فیلم سینمایی «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا (یکشنبه ۲۴ فروردین) اکران خود را به صورت اینترنتی در سامانه‌های نماوا و فیلیمو آغاز کرد.
در همین ارتباط، اکبر نبوی منتقد سینما، مستندساز، مجری و تهیه‌کننده برنامه‌های تلویزیونی با اشاره به این که «کرونا» فصل جدیدی برای زندگی انسان امروز در ایران و جهان رقم زده است گفت:
- شیوع این ویروس و پیامدهای مخرب و محدودکننده آن بسیاری از شئونات اجتماعی و زیست فردی و جمعی ما را تحت‌الشعاع قرار داده است. طبیعی است که سینما نیز چه به عنوان هنر و چه به عنوان بخشی مهم در صنعت سرگرمی از این پدیده تأثیر بگیرد.
- در شرایط فعلی فیلم‌های زیادی آماده اکران هستند؛ از سوی دیگر به واسطه اوضاع نامطلوبی که شیوع ویروس کرونا ایجاد کرده است امکان حضور فیزیکی مردم در سالن‌های سینما وجود ندارد. از سوی دیگر مشخص نیست این وضعیت تا چه زمانی ادامه پیدا خواهد کرد. به هرحال مردم هم به محصولات جدید تصویری نیاز دارند.
- در چنین شرایطی، آغاز اکران فیلم سینمایی «خروج» در فضای مجازی تصمیم بسیار شجاعانه‌ای بود. به نظر من، هم سازمان هنری رسانه‌ای «اوج» و هم ابراهیم حاتمی‌کیا با یک عقلانیت منطقی و با درک درست اوضاع زمانه این تصمصم را گرفتند.
- از این زاویه و در شرایطی که در آن هستیم حتماً این تصمیم را تأیید می‌کنم و آن را اقدام خوبی می‌دانم اما طبیعی است که ادامه این روند و این که اکران آنلاین به یک رویه تبدیل شود را نمی‌پسندم.
- اگر اقدام سازمان اوج و حاتمی‌کیا موفقیت‌آمیز باشد این احتمال وجود دارد که در آینده فیلم‌های زیادی از اکران در سالن سینما صرف نظر کرده و مستقیماً وارد بسترهای اینترنتی نمایش فیلم شوند. گسترش این رویه در کنار اتفاقات مثبت، پیامدهای منفی و نگران‌کننده‌ای را نیز به همراه خواهد داشت. علاوه بر این که بسیاری از مشاغل مرتبط با سینما تحت تأثیر قرار می‌گیرد، سطح سلیقه و سواد بصری مردم را نیز در بلندمدت تنزل خواهد داد.
تماشای فیلم سینمایی در قاب تلویزیون عناصر زیبایی‌شناسی فیلم را تضعیف می‌کند
- تماشای فیلم سینمایی در قاب تلویزیون یا قاب‌های کوچک‌تر از آن، بسیاری از عناصر زیبایی‌شناسی فیلم را تضعیف خواهد کرد. عناصری که به قاب‌بندی، نورپردازی، صدا، جلوه‌های ویژه بصری و… ارتباط داشته و فقط در پرده عریض سینما است که مخاطب با تمام وجود آنها را حس می‌کند. برای من همیشه سواد بصری مردم اهمیت داشته است. لذا، معتقدم که هیچ شکلی از اکران مجازی فیلم نمی‌تواند جای پرده سینما را بگیرد.
- قبول دارم که در آینده‌ای که احتمالاً چندان هم دور نخواهد بود، پیشرفت فناوری به جایی می‌رسد که شاید مردم بتوانند در خانه‌هایشان هم با همان استانداردهای سالن سینما فیلم ببینند، امّا فعلاً سازکارهای سخت‌افزاری این شکل از فیلم‌دیدن نه تنها در ایران که در بسیاری از کشورهای اروپایی و خود آمریکا هم برای همگان فراهم نیست.
- ما نباید شرایطی را فراهم کنیم که سواد بصری مردم تضعیف شود. از طرف دیگر خودِ «سینما رفتن» یک آداب و ترتیباتی دارد که آن را شبیه به یک آیین می‌کند. این که شما به تنهایی یا با خانواده از خانه بیرون می‌روید، از خیابان‌ها عبور می کنید، در سالن انتظار سینما پوستر فیلم‌ها را تماشا می‌کنید، روی صندلی و در محیطی تاریک همراه جمع زیادی از مخاطبان به یک نقطه خیره می‌شوید و داستانی را که به تصویر کشیده شده دنبال می‌کنید، گاهی از اتفاقات فیلم هیجان‌زده شده و همراه تماشاگران واکنش نشان می‌دهید باعث ایجاد یک نوع زیست جمعی می‌شود. این زیست جمعی به هیچ‌وجه با تماشای خانگی فیلم حتی به صورت خانوادگی امکان‌پذیر نیست.
- اصولاً هم آموزه‌های دینی و هم فرهنگ و ادبیات ما، حضور در جمع و فعالیت‌های جمعی را یک اقدام پسندیده معرفی می‌کند. البته قاعدتاً منظور اجتماعاتی است که در آنجا رفتارهای نابهنجار و مفسده‌آمیز صورت نگیرد. سینمارفتن و فیلم‌دیدن در کنار یک جمع، یک آیین اجتماعی است. شما در خانه از جمع‌گسسته هستید. احساس گسست از جمع اگر تداوم پیدا کرده و تشدید شود پیامدهای روانی نامطلوبی برای فرد و جامعه خواهد داشت.
تداوم اکران آنلاین در شرایط عادی به صلاح سینما نیست
- بنابراین، این شکل از اکران را برای شرایط اضطراری فعلی تصمیم بسیار مناسبی می‌دانم اما تداوم آن در شرایط عادی را از این حیث که ما را از زیست جمعی محروم کرده و سلیقه بصری مخاطبان را تضعیف می‌کند نمی‌پسندم. اکران همزمان در سینما و فضای مجازی را هم مفید نمی‌دانم چون اساساً این تقسیم بندی را که مخاطبان عمومی معمولاً از اکران آنلاین استقبال می‌کنند و فیلم‌بین‌های حرفه‌ای چون نگاه تخصصی دارند بیشتر به تماشای فیلم در پرده بزرگ علاقه دارند را هم قبول ندارم. عموم مردم هم باید سعی‌کنند که فیلم را در قالب اصلی آن یعنی پرده سینما ببینند تا از ظرایف و زیبایی های بصری فیلم بهره ببرند.
- البته بازهم تأکید می‌کنم که اکران «خروج» در شرایط فعلی کار بسیار ارزنده‌ای است. این نگرانی که به آن اشاره کردم ناظر به زمانی است که ان‌شاءالله شرایط عادی شود و بخواهیم اکران مجازی را به موازات اکران در سالن‌های سینما مطرح کنیم. اصلاً شاید در آینده اکران موازی اجتناب ناپذیر باشد، اما لازم است که منافع و زیان‌های این روند را در کنار هم سنجید.
- اصل بر این است که فیلم را در سینماها و روی پرده ببنیم و درنهایت اکران اینترنتی را به‌عنوان یک ابزار فرعی و تکمیل‌کننده در نظر بگیریم.
علاقهمندان به تماشای فیلم سینمایی خروج، میتوانند برای تماشای این فیلم به پلتفرم های نماوا و فیلیمو مراجعه کنند.
/فارس/
