مجلس یازدهم در حوزه پیام‌رسان‌ها قانون‌گذاری کند
رضا تقی‌پور، عضو شورای عالی فضای مجازی و وزیر اسبق وزارت ارتباطات در برنامه تلویزیونی «راز»:
با قانون حفاظت از داده‌ها می‌توان تسلط آمریکا بر فضای مجازی را کم کرد
- طرح‌های کلان زیادی وجود دارد که قابلیت مطرح شدن در شورای عالی فضای مجازی دارد اما متأسفانه تاکنون بدان توجه نشده است. از جمله این موارد می‌توان به قانون حفاظت از داده‌ها و حاکمیت آن اشاره کرد. بسیاری از کشورها به این مسئله توجه داشتند و قوانینی را در این زمینه به تصویب رساندند. اروپا در سال‌های اخیر متوجه شد که اگر همه‌چیز را بلامنازع در اختیار آمریکا قرار بدهد که متأسفانه اینگونه هم است، نمی‌تواند استقلال و حریم شخصی خود را حفظ کند. برهمین اساس قانون GDPR را تصویب کرد و می‌بینیم که نتایج خوبی هم گرفتند. از جمله نتایجی که گرفتند این است که حاکمیت بلامنازع آمریکایی‌ها در فضای مجازی که ما اصطلاحاٌ به آن آگفام (آمازون، گوگل، فیسبوک، اپل و مایکروسافت) می‌گوییم را کنترل کنند. به ظاهر این شرکت‌ها، شرکت‌ها خصوصی آمریکایی‌اند اما حاکمیت آمریکا کاملاٌ بر آنان نفوذ دارد و وظایفشان را کنترل می‌کند.
- آیا تاکنون برنامه‌ای برای حفاظت از این اطلاعات وجود داشته است؟ باید بگویم متأسفانه نه. علاوه بر حفاظت، اینها منافع مادی بسیار زیادی برای کشور می‌تواند به همراه داشته باشد. در پژوهشی بررسی شده بود که این چند شرکت بزرگ فناوری اطلاعات می‌توانند از نظر مالی با شرکت‌های بزرگ نفتی رقابت کنند.
ماجرای مصوبه مهمی که تاکنون اجرا نشده است
- چه باید کرد تا یک صفحه مجازی به راحتی توسط آمریکا بسته نشود؟ مصوبه ساماندهی پیام‌رسان‌ها در ۱۳ خرداد ۱۳۹۶ توسط شورای عالی فضای مجازی تصویب شده است و در آن اشاره شده است که پیام‌رسان‌ها چه داخلی و چه خارجی، نباید اطلاعات شخصی افراد را از کشور خارج کنند اما اکنون این مسئله رعایت نمی‌شود و اطلاعات خارج می‌شود.
جریمه یک میلیارد دلاری گوگل و فیسبوک با یک قانون اروپایی
- واقعاً در این فضا خلأ قانون داریم؛ این واقعیتی است که امیدواریم قوانینی در سطح گسترده و به سرعت در مجلس یازدهم به تصویب برسد. دقت داشته باشید که شورای عالی فضای مجازی در زمینه قانون‌گذاری فعالیتی داشته است اما با این وجود، این قانون‌گذاری در زمینه ضمانت اجرایی دارای مشکلاتی است. به نظرم این خلأ را باید مجلس شورای اسلامی پُر کند و قوانینی شبیه به قانون GDPR که عرض کردم به تصویب برسد. البته باید دو آمار کوچک بدهم. در همین دوسالی که این قانون به تصویب رسیده است، گوگل حدود ۴۵۰ میلیون دلار و فیسبوک ۵۰۰ میلیون دلار توسط کشورهای اتحادیه اروپا جریمه شدند. با توجه به این قانون وضعیت فضای مجازی در اروپا سر و شکل بسیار بهتری پیدا کرد. برای مثال همه مردم نمی‌توانند در مورد درست یا غلط بودن اخبار فیک اظهار نظر کنند و باید مرجعی وجود داشته باشد که بتواند این موضوع را حل و فصل کند.
شبکه ملی اطلاعات استقلال در فضای مجازی را به ما می‌دهد
- اگر به صورت کلی بخواهیم در مورد زیرساخت‌های ارتباطی صحبت کنیم باید بگویم که وضعیت خوبی داریم اما شبکه ملی اطلاعات دنبال مفهوم دیگری است. قانون شبکه ملی اطلاعات در سال ۱۳۸۹ در مجلس و در قانون پنجم به تصویب رسید و مقرر شد که این شبکه باید طراحی شود. در همان زمان کار طراحی آغاز شد و یک گروه ۴۰ نفره این کار را در دست گرفتند. اولین مسئله مهم برایمان موضوع استقلال در این فضا بود. به عقیده ما از آنجا که می‌خواهیم سرمایه‌های زیادی را در این فضا وارد کنیم نباید وابسته باشیم. این عدم استقلال باعث می‌شود که یک شرکت هر زمان که دلش خواست با یک کلیک بتواند حسابی را ببندد یا چیزی را از روی گوشی ما پاک کند.
- باید بگویم که تا قبل از این هیچ سندی نداشتیم که استقلال ما را در فضای مجازی تضمین کند بنابراین نظرمان این بود که شبکه ملی اطلاعات را به گونه‌ای طراحی کنیم که وابستگی به اینترنت نداشته باشد. از زمانی که این حرف را زدیم بلافاصله واکنش نشان دادند و خانم هیلاری کلینتون گفت که از این گنبد آهنی ایرانیان عبور خواهیم کرد. دقت داشته باشید وقتی از مستقل بودن حرف می‌زنیم معنایش قطع رابطه با دنیا نیست. دقت داشته باشید که به دلیل رعایت حریم خصوصی و مسائل اقتصادی باید استقلال یافتگی را داشته باشیم و اگر این کار را نکنیم ثروت‌های زیادی را از دست می‌دهیم. علاوه بر این می‌بینیم کشورهایی که این مسیر را دنبال کردند مانند کره‌جنوبی به نتایج خوبی رسیدند.
با اینترنت ملی، هزینه خرید بسته اینترنتی یک شانزدهم می‌شود
- موضوع دوم این است که ما برای خرید پهنای اینترنت به خارجی‌ها پول می‌پردازیم؛ این مسئله علاوه بر وابستگی، هزینه زیادی را به ما تحمیل می‌کند که به صورت دلاری و قابل توجه است. این موضوع در حالی است که بیش از ۸۵ درصد اطلاعات در داخل تولید می‌شود و در داخل نیز مصرف می‌شود. بنابراین لازم است که برای دسترسی به این اطلاعات نیازی به پهنای اینترنت نداریم و پولی که پرداخت می‌کنیم هزینه‌ای اضافی است. در دولت دهم موضوع داخلی کردن اینترنت به ادارات دولتی الزام و تا حد زیادی نیز اجرا شد. در حقیقت برآورد ما این بود که هزینه پهنای باند تا یک شانزدهم می‌تواند کاهش پیدا کند و این مسئله می‌تواند روی پولی که مردم برای خرید بسته‌های اینترنتی می‌پردازند تاثیر بگذارد. موضوع سوم امنیت و حفاظت از حریم خصوصی ایرانیان بود. باید بگویم کشوری مثل رژیم صهیونیستی اطلاعاتی که ما پولش را می‌دهیم و به سرورهای خارجی می‌رود را جمع‌آوری کرده و با استفاده از آن کسب درآمد می‌کند و آن را می‌فروشد.
فضای مجازی در روزهای کرونایی چه کمکی به ما می‌کند؟
- معتقدم با استفاده از ظرفیتی که در فضای مجازی وجود دارد می‌توانیم بسیاری از مشکلات و چالش‌ها را حل کنیم. برای مثال اگر با استفاده از ظرفیت فضای مجازی بسیاری از فعالیت‌ها را اینترنتی انجام بدهیم، مشکل ترافیک و جابه‌جایی‌ها تا حد زیادی برطرف می‌شود. یک روزی بود که مردم برای قبض آب و برق باید به داخل بانک می‌رفتند، صف می‌ایستادند و پرداختش می‌کردند اما با پرداخت اینترنتی این مشکل حل شد. حال این موضوع را در دیگر فعالیت‌ها درنظر بگیرید. علاوه بر این باید به زیرساخت‌های نرم‌افزاری موجود دقت کنیم. از زمانی که بیماری کرونا ایجاد شده است ما ۴۰ جلسه مجازی با دوستان خود در شورای عالی فضای مجازی برای حل مشکلات داشته‌ایم. به نظر می‌رسد که در زمینه آموزش در فضای مجازی مشکلاتی وجود دارد. مثلاٌ نرم‌افزار خوب برگزاری کلاس در فضای مجازی نداریم. این مسائل باید قبلاٌ فکر می‌شد. دقت داشته باشید که در سامانه‌های سلامتی، آموزش، تجارت الکترونیک و … می‌توانیم از ظرفیت فضای مجازی استفاده کنیم.
/تسنیم/
