خودهای متفاوت افراد در اینستاگرام
مجازیست-دکتر سیدمحمد کاظمی قهفرخی، عضو هیئت علمی گروه مطالعات فرهنگی مرکز مطالعات اجتماعی و تمدنی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ:
- از سال ۹۶ پروژه‌ای در بخش سبک زندگی دفتر تبلیغات با موضوع گونه‌شناسی کنشگری طلاب در شبکه‌های اجتماعی تدوین شد که بنده عهده دار این کار شدم. این پروژه گام‌های بعدی هم دارد که بعضی از آنها انجام شده ولی در این جلسه بیان نمی‌شود.
- سؤال اصلی این پروژه را هویت حقیقی طلاب در اینستاگرام است و چارچوب ما نظریۀ گافمن است؛ البته این نظریه را بازفراوری کرده‌ایم و به روز شد که مؤلفه‌های محیط، خود و حضار را به آن اضافه کردیم؛ ولی چارچوب و روش اصلی همان نظریۀ گافمن است.
- در اینستاگرام خودهای متفاوتی ساخته شده است؛ هرکسی در اینستاگرام توانایی این را دارد که خودش را تغییر دهد و به چیزی که می‌خواهد بدل کند.
- کسانی که در این فضا کار می‌کنند، به سان بازیگرانی هستند که در پشت دوربین یک حالتی دارند و جلوی دوربین طبق سلایق مخاطبین عوض و بدل می‌شوند.
- روش نمونه‌گیری پژوهش بنده به شکل مدل گلولۀ برفی است و حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ پیج، مورد بررسی قرار گرفت و با فعالان آنان مصاحبۀ حضوری صورت گرفت؛ در نتیجه ما به ۴۰ گونۀ کنشگری رسیدیم که امروز به بیان ۱۰ عدد از آنان اکتفا می‌کنیم.
- گونه اول نهادی و بنیان‌گرا است و خاستگاه این گروه مرجعیت پیش از انقلاب است و در صدد تخریب جمهوری اسلامی از طریق دین و سنت هستند.
- گونۀ دیگر بازاندیشان و تجدد طلبان هستند که سعی دارند دینی را به مردم عرضه کنند که جواب‌گوی پاسخ‌های آنان بوده و به‌روز باشد.
- گونه های دیگر مبلغان فانتزی که روشی هموفیلی دارند، امدادگران اجتماعی که دنبال مباحث اقتصادی مردم و مستضعفین هستند، امدادگران فرهنگی که اعتقاد دارند باید فرهنگ مردم افزایش پیدا کند، طیف رمانتیک که با پخش کردن تصویری از زندگی شخصی‌اش می‌خواهد حقیقت طلبگیاش را به مردم برساند، عقلانی و عرفی که دنبال ارتباط با فرهنگ پایین شهری است.
- دو گونۀ دیگر گفتمانی و عدالتخواه هستند که بنده این موارد را جمع‌آوری کردم ولی هیچ کدام را تأیید نمی‌کنم بلکه درصدد نقد طیف‌های مختلف هستم که در آینده بیان خواهم کرد.
/رسا/
