«احلی من العسل» در شاد
مجازیست–«نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی، نهادی اجتماعی، فرهنگی و سازمان یافته است که به عنوان مهم‌ترین عامل انتقال، بسط و اعتلای فرهنگ در جامعه اسلامی ایران مسؤولیت آماده‌سازی دانش‌آموزان برای تحقق مرتبه‌ا‌ی از حیات طیبه در همه ابعاد را برعهده دارد که تحصیل آن مرتبه برای عموم افراد جامعه لازم یا شایسته باشد.
دستیابی به این مرتبه از آمادگی برای تکوین و تعالی پیوسته هویت دانش‌آموزان (با ترکیب وجوه مشترک انسانی، اسلامی و ایرانی) ضمن ملاحظه به ویژگی‌های فردی و غیر مشترک و نیز در راستای شکل‌گیری و اعتلای مداوم جامعه اسلامی مستلزم آن است که تربیت یافتگان این نظام، شایستگی‌های لازم برای درک و اصلاح مداوم موقعیت خود و دیگران را بر اساس نظام معیار اسلامی کسب کنند».
این جملات، تعریف نظام تعلیم و تربیت رسمی و عمومی در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به کار رفته است؛ در این سند، تعلیم و تربیت، فرایندی تعالی جویانه، تعاملی، تدریجی، یکپارچه و مبتنی بر نظام معیار اسلامی عنوان شده که به منظور هدایت افراد جامعه به سوی آمادگی برای تحقق آگاهانه و اختیاری مراتب حیات طیبه در همه ابعاد، زمینه‌های مناسب تکوین و تعالی پیوسته هویت ایشان را در راستای شکل‌گیری و پیشرفت جامعه اسلامی فراهم می‌آورد.
در این سند و در فصل پنجم آن به ویژگی‌هایی از دانش‌آموزان اشاره شده و آمده است که یکی از اهداف کلان، تربیت نیروی انسانی موحد، مؤمن و معتقد به معاد و آشنا و متعهد به مسؤولیت‌ها و وظایف در برابر خدا، خود، دیگران و طبیعت، حقیقت‌جو و عاقل، عدالت‌خواه و صلح‌جو، ظلم‌ستیز، جهادگر، شجاع و ایثارگر و وطن‌دوست، مهرورز، جمع‌گرا و جهانی‌اندیش، ولایت‌مدار و منتظر و تلاش‌گر در جهت تحقق حکومت عدل جهانی، با اراده و امیدوار، خودباور و دارای عزت نفس، امانتدار، دانا و توانا، پاکدامن و باحیا، انتخابگر و آزادمنش، متخلق به اخلاق اسلامی، خلاق و کارآفرین و مقتصد و ماهر، سالم و بانشاط، قانون‌مدار و نظم پذیر و آماده ورود به زندگی شایسته فردی، خانوادگی و اجتماعی بر اساس نظام معیار اسلامی است.
اهمیت تربیت در نظام تعلیم و تربیت در سند تحول آموزش و پرورش در همین چند جمله هویداست و البته تربیت همواره به تعلیم متصل است و گاهی بر تعلیم هم مقدم عنوان می‌شود. حالا در شرایطی که کرونا بر کشور سایه افکنده است و تعلیم و تربیت را تحت‌الشعاع قرار داده است، باید متناسب با شرایط موجود، اقدام کرد و نگذاشت که تربیت به حاشیه رانده شود.
علیرضا کاظمی، معاون پرورشی و فرهنگی، وزیر آموزش و پرورش در گفتگو درباره وضعیت تربیت در این روزهای کرونایی با فارس:
آموزش و پرورش برای محرم چه برنامه ای دارد؟
مخاطب ما جامعه دانش‌آموزی است. با توجه به شرایط کرونا، برنامه‌هایمان را به فضای مجازی منتقل کردیم و مهم‌ترین برنامه‌مان در ماه محرم، سوگواره احلی من العسل است که در گذشته هم در شهرستان‌ها و مناطق در قالب هیأت‌های دانش‌آموزی برگزار می‌شد و در زمانی هم که مدارس باز بود، در قالب مراسم نوحه خوانی اجرا می‌شد.
برگزاری سوگواره احلی من العسل در سامانه «شاد»
اما اکنون همه اینها به فضای مجازی منتقل شده است و در ایام دهه اول محرم، همه برنامه‌های خوبی که در حوزه محرم تولید شده است، در فضای مجازی بارگذاری می‌شود.
در حال حاضر، شرایط خاصی هست؛ هم دانش آموز در مدرسه نداریم و هم اینکه شرایط کروناست و همه برنامه‌ها معطوف به فضای مجازی شده است چرا که تجمع، ممنوعیت دارد.
پس برنامه‌های شما به صورت مجازی است؛ به عبارت دیگر کانال‌های شما سیاهپوش امام حسین(ع) می‌شود؟
بله، محتواهای متناسب دانش‌آموزان در بخش‌های مختلف به تدریج بارگذاری می‌شود. ضمن اینکه ۳۰ هزار پایگاه تابستانی داریم که همه مسیرها را به این موضوع معطوف می‌کنیم.
به پایگاه‌های تابستانی اشاره کردید، استقبال از این پایگاه‌های مجازی چگونه بود؟
شرایط کرونا موجب شد که برنامه‌های تابستانی دانش‌آموزان به صورت حضوری برگزار نشود و پایگاه‌های تابستانی مجازی بود. ببینید آموزش و پرورش صرفاً مدرسه نیست و مدرسه بخشی از فعالیت‌های پرورشی است و در کنار آن، دارالقرآن‌ها و کانون‌های پرورشی فعالیت می‌کنند ضمن اینکه تشکل‌های دانش‌آموزی شامل بسیج دانش‌آموزی، سازمان دانش‌آموزی، اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان و جمعیت جوانان هلال احمر فعالیت دارند.
در هر حال پیش‌بینی ما این است که آمار شرکت‌کنندگان در پایگاه های تابستانی در حد سال گذشته باشد.
یعنی دانش‌آموزان از برنامه‌های اوقات فراغت در فضای مجازی استقبال کردند؟
کرونا، بر زندگی جوامع سایه افکنده است و همه چیز تحت تأثیر قرار گرفته است. دیگر مانند گذشته امکان حضور دانش‌آموز در فعالیت‌های مختلف در ایام اوقات فراغت نیست و به جای آن، فعالیت‌های مجازی پررنگ شده است.
معتقدم امسال ضریب نفوذ برنامه‌های اوقات فراغت آموزش و پرورش به مراتب از سال گذشته گسترده‌تر است
در حال حاضر در کنار ایجاد کانال‌های معاونت پرورشی در شبکه «شاد»، کانال‌های تشکل‌های دانش‌آموزی هم ایجاد شده است؛ تشکل‌های دانش‌آموزی در کنار سایت‌ها و کانال‌های خودشان در «شاد» برنامه‌های گسترده و وسیعی دارند. مثلا سازمان دانش‌آموزان در شبکه «شاد» بیش از ۱۰ هزار شرکت کننده دارد.
البته مدرسه تابستانی با رویکرد مهارتی در حوزه‌های مختلف ابتدایی و متوسطه در ایام تابستان کار کرده است؛ معتقدم امسال ضریب نفوذ برنامه‌های اوقات فراغت آموزش و پرورش به مراتب از سال گذشته گسترده‌تر است.
یک بخش از کار معاونت پرورشی و فرهنگی، برگزاری جشنواره‌های فرهنگی و هنری است. امسال این جشنواره چگونه برگزار شد؟
درست است هر سال جشنواره‌های فرهنگی و هنری را به صورت حضوری برگزار می‌کردیم اما شرایط کرونا موجب شد که جشنواره امسال به صورت مجازی طراحی شود.
جشنواره امسال نه تنها محدود نشده است بلکه توسعه پیدا کرده است؛ به عنوان مثال دانش‌آموز در خانه‌اش تلاوت می‌کند و داوران در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) نشستند و داوری صورت می‌گیرد.
تمام بخش‌های جشنواره‌های فرهنگی و هنری به صورت مجازی برگزار شده است؟
بله، در جشنواره فرهنگی و هنری اتفاق بزرگی است. دانش‌آموزی از یک روستای کهگیلویه و بویر‌احمد در نوازندگی شرکت کرده است اتفاقا اثرش هم منتخب شده است. در خانه‌اش، نوازندگی می‌کند و ۴ داور، ارزیابی می‌کنند.
مسابقه به صورت زنده است؟
بله
فعالیت‌های پرورشی و فرهنگی را در دوران کرونا چگونه ارزیابی می‌کنید؟
همه فکر می‌کنند که فعالیت‌های پرورشی آموزش و پرورش کمرنگ شده است اما اینگونه نبود. چندین جشنواره بزرگ، مهم و ملی را هم طراحی کردیم که چند نمونه را اشاره می‌کنم. یک نمونه جشنواره حجاب و عفاف بود که به میزبانی استان تهران برگزار می‌شود. یک جشنواره «علمدار» است که به میزبانی استان کرمان برای توسعه و ترویج مکتب شهید سلیمانی طراحی شده است.
جشنواره «سیره علوی» را به مناسبت هفته امامت و ولایت طراحی کردیم که به میزبانی استان اصفهان برگزار شد. در بیانیه گام دوم کارهای خیلی ارزشمندی انجام دادیم و اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان به عنوان دبیرخانه کارهای متعددی انجام داده است.
ببینید کارها را توسعه دادیم چرا که ظرفیت فضای مجازی، هم هزینه‌ها را کم کرده است و هم ظرفیت‌ها را بی نهایت کرده است.
در این مدت چقدر محتوا در فضای مجازی تولید شده است؟
در همین مدت کرونا، ۱۳ هزار تولید محتوا داشتیم و ۸ کانال ملی داریم و صدها کانال استانی و منطقه‌ای ایجاد شد و تقریبا تمام دانش‌آموزان تحت پوشش فعالیت‌های فرهنگی و پرورشی هستند.
چگونه کار را مدیریت کردید؟
یک قرارگاه مجازی تولید محتوای الکترونیکی شکل گرفت و ۱۳ هزار محتوای الکترونیکی تولید کردیم و رویکردمان را به استفاده از بازی‌های رایانه‌ای بردیم و کلیپ‌های کوتاه و انیمیشن‌های خوب تولید شده است.
ان‌شاءالله در شروع سال تحصیلی بتوانیم کمک‌های خوبی را در کنار این کار فرهنگی انجام دهیم.
در شرایط کرونا که بچه‌ها در خانه هستند، نگرانی از بابت فضای پرآسیب مجازی است. برای اینکه تهدیدها را به فرصت تبدیل کنید، چه کردید؟
شکل‌گیری فضای «شاد»، باعث شده است که بخش مهمی از اشتغالات دانش‌آموزان به این فضای امن و متنوع جلب شود و البته بر جذابیت‌های این فضا باید افزوده شود.
آموزش و پرورش سال تحصیلی جدید را با یک «شاد» متفاوت، جذاب و مجهز به ابزارهای مختلف آموزشی آغاز خواهد کرد و این نکته خیلی مهمی است.
یک نکته مهم این است که فضای خوب، امن و جذاب برای بچه‌ها ایجاد کنیم و به نظرم به این سمت و سو حرکت کردیم و البته بخشی هم به ارتقای سواد رسانه و مهارت‌های فضای مجازی باز می‌گردد که تنها وظیفه آموزش و پرورش نیست بلکه وظیفه آحاد جامعه است. به عنوان مثال رسانه‌ها و صدا و سیما باید ورود کنند.
آموزش و پرورش سال تحصیلی جدید را با یک «شاد» متفاوت، جذاب و مجهز به ابزارهای مختلف آموزشی آغاز خواهد کرد
نکته بعد طبیعتا بحث زیرساخت‌هاست و حتما باید یک سری اقدامات ایمن‌ساز از طرف دستگاه‌هایی که فضای مجازی را مدیریت می‌کنند، اندیشید تا فضا سالم و امن شود و نباید به راحتی اجازه دهیم که دانش‌آموزان در معرض آسیب‌های اجتماعی که از طریق فضای مجازی وارد می‌شود، قرار بگیرند.
دشمن تمام سعی و تلاش را می‌کند که این آسیب‌ها را وارد کند. هم باید آموزش دهیم هم باید آگاهی دهیم و هم اینکه باید به هرحال با طرف مقابل مقابله کنیم تا این تیرهایی که در فضای مجازی به سمت دانش‌آموزان شلیک می‌شود، کمتر به آنها برخورد کند و اگر برخورد می‌کند، کمتر آسیب بزند.
اینها مهم است یعنی تابع یک متغییر و مؤلفه نیست بلکه بخش‌های متفاوت و مؤلفه‌های مختلف، اثربخش هستند تا اینکه بچه‌ها آسیب کمتر ببینند و یا آسیب نبینند. به هر حال این دغدغه آموزش و پرورش است و تلاش می‌کند که مهارت‌های بچه‌ها را توسعه دهد.
به هرحال زمانی آوردن گوشی در مدرسه ممنوع بود و اکنون گوشی‌ها کلاس شده است و ما خودمان دنبال این هستیم که گوشی تهیه کنیم و به بچه‌ها بدهیم و باید فضا را امن کنیم و مهارت‌ها را بالا ببریم و طبیعتا به کسانی بر می‌گردد که تنظیم‌گری و به قول معروف رگولاتوری فضای مجازی را در دست دارند؛ بخشی به پیام‌رسان‌ها و بخش هم آموزش و پرورش، بخشی رسانه و خانواده‌ها نقش دارند.
نقش خانواده‌ها در چه سطحی و چگونه است؟
معتقدیم که خانواده‌ها نقش تعیین کننده‌ای در سلامت بچه‌ها در فضای مجازی دارند؛ بلاخره هدایت و نظارت پدر و مادر می‌تواند کمک کند و خوشبختانه این فرهنگ در بین اولیای دانش‌آموزان در حال جا افتادن است که به دانش‌آموزان کمک کنند که هم برای تقویت مسائل آموزشی و هم تربیت استی و خود این باعث ارتقای سواد رسانه و فضای مجازی والدین شده است.
یکی از کارهای دیگر، رزمایش کمک‌های مؤمنانه بوده است؛ در این خصوص چه کردید و چه اقداماتی انجام شده است؟
اولین رزمایش کمک مؤمنانه را در شرایطی که آموزش و پرورش تعطیل بود با محوریت بسیج دانش‌آموزی برگزار کردیم که ۳۰ میلیارد تومان جمع‌آوری و توزیع شد.
دومین مرحله را در اسلامشهر تحت عنوان همکلاسی مهربان رونمایی کردیم. یکی از وظایف ما توسعه و ترویج فرهنگ احسان و نیکوکاری و توسعه و ترویج ولایت‌پذیری است و در راستای فرامین مقام معظم رهبری رزمایش کمک‌های مؤمنانه انجام شد.
در همکلاسی مهربان، در کنار ترویج احسان و نیکوکاری، تحقق شعار سال که جهش تولید و حمایت از کالای ایرانی است، مدنظر بوده و خرید لوازم‌التحریر دانش‌آموزان از تولیدات ایرانی را دنبال کردیم.
/فارس/
