اینترنت شبکه شاد رایگان خواهد شد؟
مجازیست-کرونا همانطور که سبک و سیاق زندگی همه را منقلب کرد، در همان نخستین روزهای حضورش، سایه ترس را بر مدارس و سال تحصیلی دانش‌آموزان انداخت. مدارس از همان اوایل اسفند تعطیل شدند و آموزش حضوری جای خود را به آموزش از پشت صفحه تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی داد.
در گام اول برخی از معلم‌ها از ابتکار خود استفاده کردند و با تکیه بر کانال‌ها و شبکه‌های اجتماعی مسیر آموزش به دانش‌آموزانشان را حفظ کردند. با گذشت زمان مسئولان سیستم آموزشی هم وارد میدان شدند و با حاشیه‌های بسیار شبکه آموزشی دانش‌آموزان به نام «شاد» را در دسترس قرار دادند.
مشکلات شبکه شاد و آموزش مجازی از همان روزهای ابتدایی نمایان شد. از یک سو آموزشوپرورش با معلم‌هایی روبه‌رو بود که برخی از آنها توان فعالیت در فضای مجازی را نداشتند و در تمام دوران فعالیتشان برای این کار آموزش ندیده بودند، از سوی دیگر هم بخشی از مسائل به زیرساخت‌های دسترسی به اینترنت و شبکه شاد مربوط بود؛ چرا که کند‌بودن اینترنت، ناتوانی شبکه شاد برای پذیرش ظرفیت بالایی از کاربران و هزینه بالای اینترنت موجب شد تا بسیاری عطای استفاده از شبکه شاد را به لقایش ببخشند و برای پیگیری یادگیری و آموزش به شبکه‌های اجتماعی دیگر هجرت کنند.
البته در کنار این مسائل نباید فراموش کرد که گروهی از دانش‌آموزان به‌دلیل برخوردار نبودن از تلفن همراه هوشمند یا تبلت و دسترسی نداشتن به اینترنت، به‌طور کلی از آموزش مجازی جا ماندند و نتوانستند خود را با برنامه‌های آنلاین آموزشوپرورش همراه کنند.
حال که سال تحصیلی با اما و اگرهای بسیار به روزهای آغازین نزدیک می‌شود، بسیاری با نگاه به عملکرد آموزش و پرورش در روزهای کرونایی، نگران وضعیت پیش‌رو هستند. آنطور که مرکز اطلاع‌رسانی و روابط عمومی وزارت آموزشوپرورش اطلاع داده است، سال تحصیلی جدید با دسته‌بندی مناطق بر اساس وضعیت سه‌گانه سفید، زرد و قرمز از نظر سلامتی کار خود را شروع می‌کند.
بر اساس بندهایی از این شیوه‌نامه حضور مداوم و فعال مدیر و تمام همکاران در شبکه آموزش دانش‌آموزی شاد به‌عنوان بخشی از محیط کار، شناسایی، ثبت‌نام، آموزش و نگهداشت تمام دانش‌آموزان مدرسه و عضویت آنها در شاد، تعیین روش دسترسی دانش‌آموزان به هر یک از روش‌های آموزشی متناسب با شرایط و اقتضائات هرکدام از آنها، پایش مستمر کیفیت ارتباط به‌عنوان بخشی از دستورالعمل جدید مدارس ذکر شده است.
در این شیوه‌نامه تأکید شده است که اگر وضعیت آن منطقه به‌دلیل کرونا قرمز باشد، فعالیت‌های آموزشی و تربیتی به‌صورت مجازی در سامانه شاد یا با استفاده از سایر روش‌ها متناسب در تمام‌روزهای هفته انجام می‌شود. قرار دادن این دستورالعمل در کنار نگرانی‌ها و البته پیش‌بینی‌ها از اوج‌گیری دوباره کرونا در فصل پاییز و زمستان این نکته را یادآور می‌شود که به‌احتمال بسیار، آموزشوپرورش در سال تحصیلی آینده باید تمام تکیه‌اش را بر فضای مجازی داشته باشد؛ واقعیتی که با توجه به کمبودهای حوزه آموزش مجازی، پیشاپیش به دغدغه جدی خانواده‌ها تبدیل شده است.
معضلی به نام دسترسی
در راستای همین نگرانی‌ها بود که صحبت‌های محسن حاجی‌میرزایی، وزیر آموزشوپرورش در جمع نمایندگان مجلس، آب پاکی را بر دست خانواده‌های نگران ریخت. او در جلسه‌ای که ۲۹مردادماه در مجلس برگزار شده بود، از امکان‌پذیر نبودن پوشش صددرصدی تمام مناطق کشور برای اتصال به شبکه شاد صحبت کرده بود. وزیر آموزشوپرورش در نشست کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس گفته بود که بسیاری از زیرساخت‌ها توسعه پیدا کرده، اما یک‌سوم مناطق کشور به امکانات لازم برای آموزش غیرحضوری و سامانه شاد دسترسی ندارند.
آنطور که از صحبت‌های وزیر در این نشست برآورد شد، قرار است صدا‌وسیما جایگزین عدم‌دسترسی به فضای مجازی شود. در واقع برنامه‌ریزی شده است تا آن دانش‌آموزانی که از دسترسی به سامانه شاد و تلویزیون محروم هستند، با توسل به بسته‌های آموزشی، تحصیل خود را ادامه دهند.
در کنار صحبت‌های وزیر آموزشوپرورش نمی‌توان از آماری که از سوی سیدحسن الحسینی، مشاور وزیر آموزشوپرورش و مسئول شبکه آموزشی دانش‌آموزان(شاد) ارائه شده است به راحتی گذشت؛ آماری که به تنهایی بیانگر تمام خلأها و مشکلات پیش‌روی آموزش مجازی دانش‌آموزان است؛«۸۹درصد دانش‌آموزان در شبکه «شاد» ثبت‌نام کرده‌اند اما به این معنا نیست که همه دسترسی کامل به ابزار هوشمند دارند.
حدود ۳میلیون دانش‌آموز ابزار هوشمند ندارند که بخشی از آنها دانش‌آموزان اتباع خارجی هستند؛ ۵۰۷ هزار دانش‌آموز پناهنده داریم که پیش‌بینی می‌کنیم آنها ابزار هوشمند ندارند و از کمیساریای عالی درخواست کرده‌ایم پای کار بیایند».
دسترسی دانش‌آموزان به گوشی یا تبلت هوشمند به چنان مشکلی تبدیل شده است که برای رفع آن پویش تهیه تبلت برای دانش‌آموزان مناطق محروم شکل گرفت و حتی رضوان حکیم‌زاده، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزشوپرورش اواسط مرداد امسال از رایزنی با نماینده بانک‌ها، شرکت‌های پتروشیمی، شرکت‌های بازرگانی، بنیاد برکت، بنیاد مستضعفان، کمیته امداد و سازمان برنامه‌و‌بودجه برای حل معضل تبلت دانش‌آموزان خبر داد تا از این طریق گره دسترسی به شبکه شاد و استفاده از آموزش مجازی حل شود.
شاد ارزان یا رایگان؟
در کنار تمام مشکلات پیش‌روی دانش‌آموزان برای استفاده از فضای آموزشی در دوران کرونا، بسیاری از دانش‌آموزان و البته معلم‌ها از هزینه بالای اینترنت خود گله‌داشتند؛ نکته‌ای که قرار شد با رایگان شدن اینترنت در سامانه شاد حل و فصل شود.
در همین راستا جواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در اردیبهشت‌ماه اعلام کرد که مصرف ترافیک شبکه شاد به‌منظور ارائه خدمات آموزشی آنلاین و برگزاری کلاس‌های مجازی تا پایان فصل امتحانات به شکل رایگان ارائه می‌شود.
هر چند وزیر ارتباطات در روزهای اخیر نیز قول اینترنت رایگان داده بود اما محمود حبیبی، مدیرکل دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت آموزشوپرورش در نخستین روز شهریورماه اعلام کرد:«اینترنت شاد رایگان نیست و آنچه مصوب شد این است که برای استفاده از اینترنت ثابت، آبونمان ماهانه تعیین شود که هنوز هزینه آن مشخص نیست، اما رقم آن بسیار اندک خواهد بود. برای استفاده از شاد از طریق اینترنت ثابت دیگر میزان مصرف تعیین‌کننده نیست و دانش‌آموزان و معلمان هرقدر از شاد استفاده کنند، آبونمان ماهانه را پرداخت می‌کنند»
. بر اساس گفته حبیبی آن دسته از معلم‌ها و دانش‌آموزانی که از اینترنت همراه برای اتصال به شاد بهره‌می‌برند هم باید یک‌سوم هزینه‌ها را پرداخت کنند و البته نباید فراموش کرد که این اینترنت فقط برای استفاده از بستر شاد است و درصورت استفاده از نرم‌افزارهای دیگر نرخ اینترنت به شیوه معمول حساب می‌شود. مروری بر مشکلات و البته راه‌حل‌های آموزشوپرورش در حوزه آموزش فضای مجازی با ابهامات بسیاری همراه است؛ چرا که برخی اتفاقات مانند ظرفیت سامانه شاد برای پذیرش تعداد بالای کاربران جز در میدان عمل قابل‌بررسی نیست.
در واقع باید منتظر ماند و دید که آموزشوپرورش تا چه حد می‌تواند بر مشکلاتی همچون هزینه اینترنت، کارکرد درست سامانه شاد، دسترسی دانش‌آموزان به تلفن هوشمند و تبلت، عملکرد درست معلمان و… فائق آید.
/همشهری/
