قصد شبکه ملی اطلاعات فیلتر کردن نیست
مجازیست-سید ابوالحسن فیروز آبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی در برنامه «نگاه یک» با اشاره به تاریخچه و اهداف تشکیل این شورا در اسفند سال ۱۳۹۰:
- کار اصلی شورای عالی فضای مجازی عملاً در دولت یازدهم آغاز شد و با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری درباره لزوم راه اندازی شبکه ملی اطلاعات، نخستین بحث این شورا، شبکه ملی و اینترنت سالم بوده است.
- بر اساس این شبکه، ارتباطات و نیاز‌های اطلاعاتی ایرانیان در مسیری در داخل کشور باید تامین شود و از مسیر خارج عبور نکند.کسب استقلال در فضای مجازی و غلبه خدمات و محتوای ایرانی بر خدمات و محتوای خارجی از اهداف این شبکه است.
- فضای مجازی، نوپدید و بر فناوری و تحولات بسیار سریع مبتنی است، این فضا روابط اجتماعی و اقتصادی را با سرعت بسیار زیادی متحول کرده است بنابراین بسیاری از کشور‌ها تدبیر کرده اند تا شورا‌هایی در این باره وجود داشته باشد تا بتوانند در مقابل تحولات فضای مجازی، تصمیم گیری کنند.
- این تحولات بسیار عمیق هستند و به تصمیم گیری هوشمندانه با کمک همه دست اندرکاران دولتی، حکومتی و مردم نیاز دارد.
- حکمرانی شبکه اینترنت از ابتدا از آمریکا آغاز شد اما به تدریج کشور‌ها متوجه شدند که باید این موضوع از انحصار شرکت‌های آمریکایی خارج شود و تدابیری اتخاذ کنند از جمله چینی‌ها همه نرم افزار‌ها (اپلیکیشن ها) و موارد بکارگیری وسیع بر روی شبکه اینترنت را شبیه سازی و موارد مشابه آمریکایی را فیلتر کردند.
- اخیراً در اروپا هم با تاخیر حدود ۸ ساله نسبت به ایران، به فکر افتادند که چگونه شبکه مجازی را مدیریت کنند و قوانینی را در این باره وضع کردند و در کنار اینترنت چینی، اینترنت اروپایی در حال شکل گیری است.
- براساس اینترنت ایرانی یا شبکه ملی اطلاعات ایران قرار است همه شبکه‌های مجازی دنیا با رعایت قوانین داخلی کشورمان، در دسترسی مردم قرار گیرد و قصد شبکه ملی اطلاعات ایران در ابتدا فیلتر کردن نیست، اما اگر از قوانین کشورمان تبعیت نکنند و مسائل اجتماعی و امنیتی ما را در نظر نگیرند در آن زمان تدابیری برای پالایش آن پلتفرم‌ها انجام خواهد شد.
- پیش از شیوع کرونا جلسه شورای عالی فضای مجازی هر ماه یک بار برگزار می‌شد، پارسال فقط ۹ جلسه تشکیل شد، اما در سال ۱۳۹۷، یازده جلسه داشتیم و بر اساس آیین نامه ها، حداقل ماهانه یک جلسه باید تشکیل شود، اما مقام معظم رهبری تاکید داشتند این مقدار کم است و جلسات باید بیشتر برگزار شود.
- سران سه قوه، ۷ وزیر و نیرو‌های لشکری، امنیتی و فرهنگی و دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حدود ۸ نفر از نخبگان دانشگاهی در ترکیب شورای عالی فضای مجازی حضور دارند.
- جلسات برگزار شده این شورا تاکنون مفید بوده است، سند معماری شبکه ملی اطلاعات، ساماندهی پیام رسان ها، سند پیشگیری و مقابله با حوادث در فضای مجازی، سند هویت و سند بازی‌ها از جمله مصوبات این شورا در طول این چند سال است که منشاء تحول در فضای مجازی کشور شده است.
- از دوران صنعتی در حال ورود به دوران فضای مجازی هستیم و سرمایه داری صنعتی در حال تبدیل شدن به سرمایه داری اینترنتی است، به ویژه در دوران ترامپ، سرمایه داری اینترنتی به سرمایه داری آمریکایی اینترنتی تبدیل شده است و آمریکایی‌ها به شدت در رابطه با فضای مجازی اعمال حاکمیت می‌کنند و خود را متولی امنیت و فضای مجازی جهان می‌دانند.
- آمریکائی‌ها به خودشان حق می‌دهند به هر جا که تشخیص دهند حمله سایبری کنند و کشور حمله کننده سایبری را هم خودشان تشخیص دهند و در برابر او اقدام سخت انجام دهند و برای این منظور با شرکت‌هایی مثل هوآوری چین برخورد می‌کنند.
- آخرین جلسه این شوار، تیر ماه بوده است در حاشیه جلسه شنبه ستاد ملی کرونا از رئیس جمهور قول گرفتیم که هفته آینده جلسه این شورا برگزار شود.
- کمترین غائبان را در جلسات شورای عالی فضای مجازی داریم و در بسیاری از جلسات، همه اعضا حضور دارند و به ندرت، یک یا ۲ عضو و با اجازه قبلی، غیبت دارند.
- مصوبات شورای عالی فضای مجازی باید ضمانت اجرایی داشته باشد و باید در ساختار کلان کشور در رابطه با شورا‌های عالی فکر اساسی شود و در رابطه با شورای عالی فضای مجازی هم باید تمهیدات بیشتری اندیشیده شود، زیرا از اهمیت زیادی برخوردار است.
- در دولت دوازدهم تجهیزاتی که برای توسعه شبکه ملی اطلاعات در دولت قبلش در دوران وزارت آقای واعظی خریداری شده بود نصب و راه اندازی شد و عملا وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، خود را موظف به اجرای سند تبیین الزامات نمی‌دانست، اما موظف به اجرای شبکه ملی ارتباطات کشور می‌دانست.
- وزارت ارتباطات، شبکه ارتباطی کشور را تا حد بسیار خوبی در کشور توسعه داد و اکنون شبکه ارتباطی به نسبت خوبی در کشورمان دائر است البته نقاط ضعفی هم دارد که در حال برطرف کردن آن هستیم.وضع کشورمان در بخش ارتباطات از بسیاری از کشور‌های منطقه بهتر است.
- اختلاف دیدگاهی که وجود دارد این است که ما در مرکز ملی فضای مجازی و برداشتی که از سند شورای عالی فضای مجازی داشتیم اصرار شدید بر استقلال و خدمات فضای مجازی داخلی بومی است، اما دوستان در آنجا این مسائل را از حطیه وظایف خود خارج می‌دانند در حالی که مجری طرح شبکه ملی اطلاعات هستند.
- به همین علت اصرار داشتیم خدمات پایه از جمله پیامرسان‌ها و موتور جستجو و ایمیل را یا دولت، خودش اجرا کند یا از طریق واگذاری طرح‌های مزبور به بخش‌های خصوصی و عمومی، مسئولیت آن را بپذیرد که قرار شد طرح‌های خدمات پایه شبکه ملی اطلاعات را دولت انجام دهد و دولت باید برای شبکه ملی اطلاعات، تلاش بیشتری کند.
- نظرمان در این شورا به هیچ وجه بر فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی نیست مگر شبکه‌های اجتماعی که سابقه امنیتی نامساعدی داشتند مانند توئیتر که در حوادث سال ۱۳۸۸ مداخله آشکار مبتنی بر اهداف کاخ سفید داشت.
- پیامرسان تلگرام هم قول‌هایی را مبنی بر همکاری داده بود، اما شاهد روزانه ده‌ها شکایت کلاهبرداری، مفسد و حتی عملیات‌های تروریستی در کشور بودیم که از بستر تلگرام استفاده شد و طبیعی بود که با آن برخورد شود.
- مردم به رسانهای کاربرمحور نیاز دارند و این مورد قبول شورای عالی فضای مجازی است.
- در ابتدای بستن پیامرسان تلگرام، پیامرسان‌های داخلی اقداماتی را انجام دادند و در آمادگی سخت افزاری و نرم افزاری برای ارائه خدمات قابل اعتماد به همه مردم ایران مشکلاتی داشتند به همین علت با هماهنگی قوه قضائیه اجازه داده شد پوسته‌هایی، موقت فعال باشند.
- این پوسته‌ها اثرات خوبی داشتند، زیرا هدف ما این بود مردم از فیلتر شکن‌هایی که دستگاه‌های ارتباطی مردم را آسیب پذیر می‌کند نجات یابند و از تلگرامی استفاده کنند که موارد ضد اجتماعی و ضد فرهنگی نداشته باشد که مدتی از این پوسته‌ها استفاده شد، اما آمریکایی‌ها از این مسئله نگران شدند.
- آن‌ها توطئه‌هایی در حوزه‌های ارز و گرانی و اعتصابات سراسری از طریق تلگرام داشتند، اما وجود این پوسته ها، اجرای توطئه‌های آن‌ها را با مشکل مواجه کرد بنابراین نسبت به حذف آن‌ها اقدام کردند.
- این اقدام تهاجمی آن‌ها بی سابقه بود، زیرا وارد ۳۰ میلیون دستگاه تلفن همراه کاربر ایرانی شدند و این نرم افزار‌ها (اپلیکیشن ها) را پاک کردند و این حادثه زنگ خطری بود که بسیاری از کشور‌ها را هوشیار کرد که نمی‌تواند نسبت به پلتفرم‌ها و سیستم عامل‌های آمریکایی بی توجه باشند.
- ۹۹ درصد سیستم عامل‌هایی که در خدمات موبایل در جهان استفاده می‌شود به دو شرکت آمریکایی ”گوگل“ و ”اپل“ تعلق دارد و این زنگ خطری است و آمریکایی‌ها با چینی‌ها در این زمینه درگیر هستند.
- افشای ۴۲ میلیون اطلاعات کاربری ایرانی، ربطی به این پوسته‌های تلگرامی نداشته است بلکه باگی در نرم افزار تلگرام وجود دارد و یکی از شرکت‌های کوچک خصوصی در داخل کشور از طریق خزش و استفاده از این باگ، این اطلاعات را جمع آوری کرد و بدون هرگونه حفاظتی، این اطلاعات را در یک بانک اطلاعاتی در یکی از دیتاسنتر‌های کشور ذخیر کرده بود که مورد تعرض قرار گرفت.
- در این بانکی که مورد تعرض قرار گرفت محتوای مکالمات و پیام‌ها وجود ندارد و فقط نام و شماره تلفن کاربر وجود دارد و اصل جمع آوری اطلاعات توسط آن شرکت، خلاف نبوده است، اما نحوه حفاظت آن مشکل داشته است.
- با مذاکراتی که با شرکت‌های همراه اول و ایرانسل شروع کرده ایم امیدواریم به زودی این دو اپراتور، یک پیام رسان فراگیر ملی را عرضه کنند.
- مصوبات شورای عالی فضای مجازی بر اساس شبه اجماع انجام می‌شود و نگاه دولت برای فراهم کردن یک پیام رسان نبوده است بلکه حمایت از بخش خصوصی در صورت ورود به این بخش را داشته است که این کافی نیست.
- سرمایه گذاران، حاضر به سرمایه گذاری در بخش پیام رسان‌ها نشدند، چون جنبه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی پیام رسان‌ها از جنبه اقتصادی آن پر رنگ‌تر بود.
- در حال حاضر از نظر اقتصادی و فنی، کشور در شرایطی است که شبکه‌های اجتماعی و پیام رسانهای بزرگ و با کیفیت در آن عرضه شود، ولی انگیزه اقتصادی محکمی در این رابطه وجود ندارد که نیاز به حمایت دولت دارد.
- یک شنبه یک مرکز ابری در وزارت ارتباطات با ظرفیت هزار سرور راه اندازی خواهد شد و در حال حاضر در بخش پیام رسان ها؛ دولتی‌ها و شبه دولتی‌ها فعال‌تر هستند.
- مردم نگران امنیتشان در پیام رسانهای داخلی نباشند و باوجود اخبار جعلی که در فضای مجازی منتشر می‌شود حتی یک مورد از نقض حریم خصوصی افراد هم گزارش نشده است.
- در حال حاضر حدود ۲۰ میلیون کاربر ایرانی در پیام رسانهای داخلی مشغول فعالیت هستند، ولی به علت این که همه نیاز‌های آن‌ها برطرف نمی‌شود همزمان در پیام رسانهای خارجی هم فعال هستند.
- با تمهیداتی که آمریکایی‌ها در دنیا پیاده سازی کردند امکان اشراف مبسوط الید دولت‌ها را از بین برده اند و با هدف این کار انجام شده است و گمنامی را در اینترنت پیاده سازی کردند یعنی کاربرانِ اینترنت در دنیا احراز هویت نمی‌شوند.
- بنا به توصیه دولت آمریکا، سکو‌های (پلتفرم های) آمریکایی که یکی از آن‌ها پیام رسان‌ها هستند برای همکاری کردن در برخورد با جرایم مقاومت می‌کنند.
- در فضای حقیقی کنوانسیون‌هایی در نحوه رسیدگی به جرایم وجود دارد که در فضای مجازی کنوانسیونی به علت مقاومت آمریکایی‌ها شکل نگرفته است.
- در موضوع اشراف بر فضای مجازی دو نکته امنیت و ایمنی وجود دارد، بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی، مسئولیت امنیت و سلامت هر دستگاه بر عهده بالاترین مقام آن دستگاه است.
- در بخش‌های سلامت و ایمنی فضای مجازی کشور؛ ساختار‌هایی تشکیل شده است مثل کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه که ۹ دستگاه در آن عضویت دارند و همچنین ساختار‌های پلیس فتا، مدیریت راهبردی افتا و سازمان پدافند غیرعامل در حوزه امنیت فعال هستند و در رابطه با رسانه‌های رسمی هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول هست، ولی بعضاً این قابلیت به علت مقاومت پلتفرم‌های آمریکایی همکاری نمی‌کنند.
- اروپایی‌ها در جریانات ناآرامی‌های اجتماعی در فرانسه نقش پلتفرم‌های آمریکایی را مؤثر دیدند و در رابطه با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا این پلتفرم‌ها نقش خود را ایفا کردند.
- در حال حاضر به دنبال تصویب کنوانسیون در بخش جرایم هستیم و تا این لحظه کشور‌های غیرمتعهد جذب شده اند و ایران از فعالان این حوزه است و رهبری این کار بر عهده ایران، روسیه و چین می‌باشد.
- یک سری از جرایم وجود دارد که در فضای حقیقی، شبیه آن وجود دارد، ولی در فضای مجازی شاهد جرایمی هستیم که مربوط به همین فضاست که این جرایم در حوزه پلتفرم‌ها انجام می‌شود و حریم خصوصی و کسب و کار فرامرزی را در بر می‌گیرد که در این رابطه قوانین ما رسیدگی کافی را ندارند.
- یکی از کار‌های سنگین که مرکز ملی فضای مجازی در شرایط کرونا انجام داد؛ مقابله با اخبار دروغ در این بخش بود.
- بسیاری از جرایم اینترنتی توسط ضابطان قضایی قابل شناسایی است و منشأ داخلی جرایم قابل شناسایی هستند، ولی در بعضی از موارد قانون، ساکت و یا فرآیند رسیدگی قانونی بسیار طولانی است.
- در بخش اخبار جعلی (فیک نیوز)، قانونی در رابطه با بازنشر از رسانه‌های غیررسمی نداریم.
- تا قبل از فضای مجازی، رسانه‌ها همه رسمی بودند، ولی با توسعه فضای مجازی، رسانه‌های غیررسمی که کاربرمحور هستند اقدام به اخبار دروغ در موضوع اختلافات قومی، اشکالات اجتماعی، سوء ظن و اختلافات عقیدتی و فرهنگی می‌کنند.اگر ما جایگزین خوبی در بخش پیام رسان‌ها داشته باشیم اینستاگرام هم همکاری بهتری با ما خواهد داشت.
- براساس مطالعات، کلاس‌های مجازی در پیام رسانهای غیررسمی برگزار می‌شد که در مرحله اول بنا را بر استفاده از پیام رسانهای داخلی گذاشتیم و این پلتفرم را طوری طراحی کردیم که تنها مختص کار آموزش باشد و در این زمینه بخش خصوصی باید فعال باشد و محصولات خود را با ضوابط وزارت آموزش و پرورش عرضه کند.
- در سامانه شاد فقط محیط دانش آموزی است و در نسخه جدید امکان ارتباط دانش آموزان یک مدرسه با هم را مهیا کردیم و دائم در حال بازنگری هستیم و برای رفع دغدغه والدین، اپراتور‌ها ملزم به ارائه سیم کارت شاد شده اند.
- درحال حاضر با شرایط سخت تحریم که توسط آمریکایی‌ها بر کشور تحمیل شده است نگران اقدام دیوانه وار آمریکایی‌ها مبنی بر بستن پلتفرم‌های در حال استفاده در کشور هستیم لذا باید در شبکه ملی یک سیستم عامل، درگاه ورودی فضای مجازی، پلتفرم‌های سلامت، آموزش، رسانه، اطلاع رسانی و دولت الکترونیک بومی داشته باشیم.
- در حال حاضر بانک‌های کشور از پلتفرم بومی استفاده می‌کنند، ولی مابقی حوزه‌ها هنوز کامل نشده اند و در بخش آموزش هم گام‌های موثری برداشته ایم.از مردم و مسئولان انتظار داریم که از پلتفرم‌های ایرانی حمایت کنند و همچنین به مسئولان توصیه کرد که در کنار استفاده از پلتفرم خارجی از پلتفرم ایرانی هم استفاده کنند. در حال حاضر این شبکه حدود ۲۵ درصد پیشرفت داشته است.
/پارسینه/
