نشست «بومی‌سازی ادبیات نظری سواد رسانه‌ای» برگزار شد
مجازیست–در اولین نشست از نشست های پنچگانه سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی که با راهبری علمی دکتر محمدهادی همایون و دکتر رفیع الدین اسماعیلی برگزار شد، سیدعلی رضوی دهکردی و محمدحسین شاه‌آبادی در تشریح مقاله «تربیت رسانه‌ای مسجدمحور» که جهت ارائه انتخاب شده بود، گفتند: مقاله حاضر درصدد است نشان دهد سواد رسانه‌ای با تعریف و سرفصل های موجود نمی‌تواند نیازهای جامعه اسلامی ایران را تامین کند و از این رو لازم است تغییر و تحول های جدیدی در این علم پدید آید. در واقع در ایران اسلامی آنچه موضوعیت و رجحان دارد «تربیت» است و نه «سواد» و این آغاز افتراق با وضعیت سواد رسانه ای در جهان امروز است.
نتایج نشان می‌دهد تربیت رسانه ای در مسجد در پنج حوزه فرستنده، گیرنده، محتوا، ابزار و محیط قابل اجراست و حداقل در سه عرصه «تربیت فضای تولید رسانه‌ای»، «تربیت فضای مخاطب رسانه‌ای» و «تربیت فضای تولیدکنندگان رسانه‌ای» می تواند نقش‌آفرینی کند.
مسجد به عنوان محور تمدن اسلامی به طور قطع دارای کارکرد تربیتی است و شاید بتوان ادعا کرد که مهم‌ترین نهاد تربیتی در اسلام مسجد است اما کارکرد تربیتی مسجد به برنامه های سنتی محدود نمی شود و می تواند در عرصه رسانه و قابلیت های تربیتی نقش آفرینی کنند.
در ادامه این نشست تخصصی مقاله «معرفت یابی بنیان‌های نظری سواد رسانه‌ای بومی در ایران» توسط داوود آقارفیعی ارائه شد.
- هدف این مقاله امکان‌سنجی و چیستی تولید ادبیات بومی در زمینه سواد رسانه‌ای بر اساس تولید علوم انسانی اسلامی است و در این مقاله سه سوأل مطرح شده است:
- ۱- تولید سواد رسانه‌ای بومی از منظر هستی‌شناسی و فلسفه علم دارای چه جایگاهی است؟ پژوهش، پاسخ موقتی برای به این سوأل در نظر گرفته است و آن را به عنوان فرضیه اول در نظر می‌گیرد که رویکرد بومی در تولید ادبیات نظری سواد رسانه‌ای دارای ماهیتی رئال است و از نظر هستی‌شناسی علمی، قابلیت آفرینش دارد.
- در پاسخ به این سوأل بنیادین، سطح رویکرد رئال و یا ایده‌آل سواد رسانه‌ای بومی مورد تحلیل و سنجش قرار گرفته است. اصل به‌دست آمده این پژوهش در این باره گفته است: بر طبق نگاه عقلانی، از منظر هستی‌شناسی و یا وجودشناسی، تولید علم در حیطه ادبیات بومی سواد رسانه‌ای امری ثابت شده است. بنابراین برای تفکری مانند تفکر اسلامی که در فلسفه خویش قائل به دیدگاه رئالیستی است، رئالیسم علمی آن نیز ثابت می‌شود.
- ۲- شناخت‌شناسی تولید ادبیات بومی سواد رسانه‌ای به مفهوم عام مسئله از چه خاستگاهی ریشه می‌گیرد؟ پژوهش برای این سوأل نیز پاسخ موقتی در نظر گرفته است که این پاسخ می گوید ریشه‌های معرفتی و بنیان‌های فکری جوامع در مجموع، مسیر نوع سواد رسانه‌ای بومی در جوامع مختلف را تعیین می‌کند و می‌تواند نقطه عزیمتی برای تولید ادبیات بومی برای سواد رسانه‌ای باشد.
- در پاسخ به این سوأل، سیر تفکر در دو بخش اصلی غربی و اسلامی مورد تدقیق نظری واقع شده است. اصل به دست آمده مقاله در این زمینه نیز تاکید دارد بهره‌مندی از بدیهیات فلسفه اسلامی به‌ویژه در استفاده از قاعده فطریات، می‌تواند گره‌گشای بنیان‌های شناخت‌شناسی برای تولید ادبیات نظری بومی در زمینه سواد رسانه‌ای باشد.
- ۳- معرفت‌شناسی تولید ادبیات بومی سواد رسانه‌ای در ایران چه ساختارهای نظریه‌ای را باید مراعات و طی کند تا به سرمنزل مقصود برسد؟ پژوهش، پاسخ موقت و یا فرضیه ذیل را برای این سوأل در نظر گرفته است که مطرح می کند به‌نظر می‌رسد با عنایت به غلبه تفکر اسلامی و منشاء معرفتی دینی در ایران، بتوان از رویکردهای انسان‌شناسانه اسلامی در دو شعبه پارادایم اجتهادی دانش دینی (پاد) و هستی شناسی معرفت اسلامی، بهره برد.
- اصل به دست آمده در این زمینه نیز حاکی از آن است که استفاده از رویکردهای تولید علم بومی در حیطه سواد رسانه‌ای با استفاده از نظریه‌ها و رویکردهایی مانند پارادایم اجتهادی دانش دینی میسر است. این پارادایم مبتنی بر گزاره پسینی علم و معرفت مانند بدیهیات قرار دارد. اما استفاده از این پارادیم باید از منظری تهذیب‌گرایانه باشد و اصل متدولوژی‌های تجربی غربی را با توسل به دیدگاه‌های سلبی، به طور کلی نفی نکند.
- راهبران علمی این نشست تخصصی بعد از ارائه مقالات بر ضرورت های بومی سازی سواد رسانه ای تاکید کردند و گفتند این موضوع به علت پیچیدگی های خاصی که دارد کمتر در سایر همایش ها به آن پرداخته شده است و مقالاتی که در این زمینه برای سومین همایش ملی سواد رسانه ای و اطلاعاتی ارسال شده را باید غنیمتی ارزشمند دانست که امیدواریم مقدمه ای باشد برای سایر همایش های تخصصی آتی.
/گزارش کمیته رسانه و تبلیغات سومین همایش سواد رسانه ای و اطلاعاتی/
