دوربین‌مخفی‌های مزخرف اینستاگرامی را نگاه نکنید
مجازیست–تا چند سال پیش برنامه های دوربین مخفی از جمله برنامه های پربیننده تلویزیون بودند که در اعیاد و روزهای خاص برای خنداندن و تغییر روحیه مخاطبان به روی آنتن می رفتند. دوربین مخفی های ایرانی هم همه زیر سر یک نفر بود؛ «امیرحسین قهرایی»!
او در تمام این سالها یک تنه بار دوربین مخفی های ایرانی را در تلویزیون به دوش کشید. اما چند سالی است که تلویزیون دیگر ساخت و تولید چنین برنامه هایی را در دستور کار خود ندارد. از آن سو، این روزها با گسترس فضای مجازی، خیلی ها دوربین به دست شده اند و در پیج های شخصی خود با هر ادبیاتی، هر نوع شوخی را با هرکسی انجام می دهند.
همین موضوع بهانه ای شد تا از «امیرحسین قهرایی» دعوت کنیم تا درباره چارچوب های ساخت یک دوربین مخفی گفت وگو کنیم. اینکه خطوط قرمز کجاست، مردم به چه موضوعاتی می خندند، آبروی افراد در تولید یک دوربین مخفی چقدر اهمیت دارد و همچنین موضوعات دیگر.
چه فاکتورهایی در تولید یک دوربین مخفی مهم است؟ حالا با توجه به مختصات کشور و فرهنگ خودمان. شما الان که می خواهید دوربین مخفی بسازید چه فاکتورهایی را در طراحی یک دوربین مخفی مد نظر دارید؟
اگر بخواهم با آدم های معمولی شوخی کنم موقعیت اجتماع را نگاه می کنم. در دوربین مخفی نباید طرف را خراب کنید. اتفاقا چند مورد از این قبیل هم دارم. برای مثال یک سری یک کیسه پول را می گذاشتم در جایی و وقتی فردی آن را برمی داشت مجبور می شدم صورتش را بپوشانم چون آبرویش می رفت. اما باید کمی رعایت کنید برای مثال نباید بگویید آقا شما صد میلیون تومان برنده شدید و بعد به او بگویید دوربین مخفی بود! که او با مشت توی صورتت می کوبد.
اما یک دوربین مخفی ای هم هست که می آیم و یک آدم عادی و دانشجوی متین در پیاده رو راه می رفت و کتاب هایش زیر بغلش بود. داستان از این قرار بود که من یک پلیس داشتم که دو دزد را دستگیر کرده است وقتی این دانشجوی رهگذر داشت می رسید یکی از دزدها فرار می کرد و پلیس می گفت کجا؟ و اسلحه می کشید به سمت دانشجو و می گفت تو با اسلحه این دزد را نگه دار تا من بروم و دزد دیگر را دستگیر کنم چون خطرناک است و ممکن است چاقو بزند و پلیس و دزد می رفتند. حالا من یک دانشجوی بسیار متین دارم و یک اسلحه به دستش دادم و با یک دزد که روبرویش است.
بعد یواش یواش می بینید که اسلحه که در دستش می آید رو به دزد می گوید ؟؟بتمرگ!؟؟ می زنم توی سرت ها! و یکدفعه می دیدید زمانیکه اسلحه به دستش آمد از این رو به آن رو شد. به همین خاطر است که می گویند اسلحه دست بچه ندهید چون که قدرت که می آید دستت شخصیتت عوض می شود، زورگو می شوی. کما اینکه بعد از اینکه آن دو جوان دزد و پلیس که برگشتند ما از طریق گوشی که در گوششان بود، گفتیم که اسلحه را از دست این جوان متین بقاپ و حالا آن جوان متین را بگذار بیخ دیوار و تا برعکس شد جوان گفت من غلط کردم و دیگر از این کارا نمی کنم.
زیبایی دوربین مخفی به این چیزها است که تو می آیی و شخصیت های پنهان آدم ها را آشکار می کنی که برای خودم هم عجیب است. من همیشه وقتی برای تولید دوربین مخفی می روم می گویم که من دارم می رم مکتب جامعه و دارم می رم که از شماها یاد بگیرم چون منم نمی دونم شما در نهایت چه عکس العملی نشون خواهید داد.
این روزها بحث دوربین مخفی در فضای مجازی زیاد شده است شما اینها را دیده اید؟
بله می بینم و فقط می توانم بگویم چرا اینها زیاد شده؟ چون صداوسیما دوربین مخفی تولید نمی کند. من دو سال است طرح عالی دوربین مخفی را به شبکه نسیم دادم و می گویند برو اسپانسر بیاور و کسی بیاور که سرمایه گذاری کند. الان هم که در این اوضاع کسی سرمایه گذاری نمی کند چون همه تجارت ها کساد شده است. در نتیجه نشد و کمبود دوربین مخفی در بین مردم حس شد و بچه ها می روند و می سازند. حتی خود من هم الان در فضای مجازی دوربین مخفی هایم را منتشر می کنم.
از لحاظ کیفی چطور؟ اینها در چارچوب قرار دارند؟
نمی توانیم به اینها ایراد بگیریم چون اولا یکسری جوان هستند که فیلم سازی نخواندند و نمی داند و فکر می کند اگر کمی سر به سر مردم بگذارد، دوربین مخفی می شود که خب البته این صحیح نیست. یک عده ای از این افراد هم از من سوال می پرسند که این کار را بکنیم؟ و من در پاسخ می گویم یک کاری کنید مردم اذیت نشوند و وقتی دوربین مخفی می سازید من را بد نام نکنید.
اما اگر تلویزیون اجازه دهد ما برایشان دوربین مخفی بسازیم و وقتی این جوان ها زیر مدیریت یک شبکه تلویزیونی می آیند، آنوقت دیگر راه را کج نمی روند و می فهمند چطور باید بروند و یکسری موازین را رعایت کنند. به نظرم فقط تقصیر این بچه ها نیست که دوربین مخفی های ساده می سازند تقصیر صداوسیما هست که نمی گذارد آنهایی که دوربین مخفی بلدند برایش بسازند.
برای ساخت دوربین مخفی به مجوز ارشاد و یا صداوسیما نیازی هست؟
بله، ما همیشه وقتی در خیابان هستیم و دوربین در دست داریم، مجوز داریم. بارها هم به این بچه ها گفتم که وقتی مجوز ندارید دوربین تان را می گیرند. گفتم که مجوز فیلمبرداری داشته باشید و بعد با هر کسی شوخی می کنید رضایتش را بگیرید. من یک گاو صندوق دارم که داخل آن کلی نامه هست و محتوای آن نامه ها این است: اینجانب در تاریخ مورد نظر تصویری از من برداشته شد و از پخش شدن این تصویر در رسانه های جمعی موافقم و یعنی اینکه از هر فردی که تصویر گرفتیم، رضایتش را هم داشتیم. حتی کسی هم دارم که اجازه داده اما من پخشش نکردم چون دیدم برای خودش خوب نیست و وجهه خوبی ندارد.
چقدر بهانه دوربین مخفی ها فقط خندیدن می تواند باشد؟ یعنی شما صرف به خاطر خنده یک کاری را بسازید و دست به هر کاری بزنید که مخاطب تان بخندد؟
به تازگی دوربین مخفی ای از یکی از جوان هایی که این روزها زیاد هم کار می کند، دیدم و باید بگویم که کارش مشمئز کننده بود. یک کارهایی می کند که به خودم گفتم وای بر من که بخواهم به طنز تو بخندم! آخه این که طنز نشد پسر خوب.
برو فکر کن و یک دوربین مخفی درست و حسابی بساز. البته کارهای خوب هم دارد اما این یک کار اینطور بود و ۲۵۰ هزار نفر هم آن را دیده بودند. در اینجور مواقع واقعا نمی دانم چه باید بگویم. فقط می خواهم راهنمایی شان کنم.
و انجام هم نمی دهند؟
دیگر پیگیری نمی کنم ببینم چه کسی انجام می دهد یا نه. صفحه شخصی من باز است و هر فردی سوالی می پرسد دلسوزانه راهنمایی اش می کنم.
در وضعیت نابسامانی که در فضای مجازی هست و کنترل نمی شود، فکر می کنید اثرها و خطرات فرهنگی که این ماجرا برای مخاطب دارد، چیست؟
ببینید من از اینها دفاع نمی کنم چون یکسری از اینها هستند که بی ادبی و بی حرمتی را به اوج رساندند. به نظرم خیلی ها بازسازی می گیرند و طرف سوژه ای است که اینها را می شناسد دوما اینکه اگر کسی تصویرش در دوربین مخفی گرفته شد و به او بی حرمتی شد می تواند شکایت کند و اگر شکایت کند هم اینستاگرام صفحه اش را می بندد و هم اینکه دیگر او نمی تواند دوربین مخفی بسازد.
اینها نباید بی حرمتی کنند و تقصیر خود ما است. این آثار مزخرف چرا ساخته می شود؟ چون یک عده طرفدارش هستند و اگر این طرفدارها هستند که نگاه می کنند، تقصیر آنها است و آنها هستند که نباید کار کنند و آنها هستند که سطح انتظارشان را از کسی که می گوید من فلانی هستم و این هم دوربین مخفی شما! بالا ببرند. اگر می بینید دارد مزخرف می گوید نگاه نکنید و آنها را فالو نکنید. اگر هم با شما شوخی بد شد می توانید شکایت کنید.
آیا با هر ادعایی می شود دوربین مخفی ساخت؟ و هر کسی دوربین در دست دارد بیاید و بگوید می خواهم دوربین مخفی بسازم؟ و هر کاری بکند؟
فعلا که دارد چنین اتفاقی رخ می دهد اما هر چیزی هم دوربین مخفی نیست و صرفا تو دوربینت را قایم کنی نمی شود دوربین مخفی! دوربین مخفی ساختن یک اصولی دارد و باید آن را رعایت کنید. سوژه باید دیده شود، مخاطب باید قبلش را ببیند و بعدش را هم ببیند. این بچه هایی که دارند کار می کنند دوربین هایشان را بیست متر آن طرف تر از سوژه می گذارند و یک طوری است که بیننده هیچی از سوژه نمی بیند. در وهله بعدی باید صدایش را ضبط کنید و بشنوید.
اینها روی سلیقه مخاطب اثر نمی گذارد و کار شما را به عنوان فردی که سالها است در این حوزه کار می کند، سخت تر نمی کند و اینطور نمی شود که از شما هم توقع این را داشته باشند که در دوربین مخفی هایتان همین توهین ها را داشته باشید؟
نه ما این کارها را انجام نمی دهیم. صفحه من ۷۶ هزار فالوور واقعی دارد و بعضی کارهایم هم ممکن است ۱۰۰ هزار نفر بازدید بیاورد و اینها افرادی هستند که یا من را پیدا کردند یا اینجور سلیقه را دوست دارند.
آنهایی هم که کارهای سخیف انجام می دهند فالوورهای خودشان را دارند. البته اینها ترویج فرهنگ بد می دهند و صحبت کردن خیلی از این مجری ها نشان می دهد که آدم های باسوادی نیستند. نمی خواهم الان با این حرف ها برای خودم دشمن تراشی کنم و فقط می گویم کمی کارهای بهتر بسازید و مقصر اصلی را صداوسیما می دانم. آنها باید اجازه دهند که محتوای خوب تولید شود و آن وقت است که سطح انتظار مخاطب بالا می رود و دیگر این کارها را نگاه نمی کند.
شما در کارهای خودتان چقدر نمایش داشتید؟
یکی دو بار مجبور شدم این کار را انجام دهم و بعضی وقت ها ممکن بوده جواب ندهد و مجبور شدم اما نه. اصولا با اینکه بازیگر برایم بازی کند راضی نیستم و فقط یکی دو بار مجبور شدم.
اشاره کردید که فیلمبرداری نیاز به مجوز دارد، پس این افراد چطور می توانند به راحتی دوربین مخفی بسازند؟ اینها لازم است مجوز داشته باشند؟
بله شما در خیابان دوربین در دست داشته باشی باید مجوز داشته باشی.البته اینها با گوشی تلفن همراهشان و یا دوربین های گوپرو که اندازه خیلی کوچکی دارد تولید می کنند. عمدتا گوشی را در داخل ماشین قرار می دهند و خنده دارش هم این است که سوژه را صندلی عقب می نشانند و خودشان داخل کادر هستند، به جای اینکه برعکس باشد. این یک اشتباه بزرگ است که کارشان را زشت می کند. گوپرو را از دور هم می شود با ریموت کنترل کرد. اما نکته ای که دارد نزدیک نمی آورد و از دور مه تصاویر را نشان می دهد.
خیلی از اینهایی که در این سطح تولید می شوند بدون مجوز است؟
بله بدون مجوز است و با گوشی.
الان برنامه ای برای ساخت دوربین مخفی دارید؟
برای صفحه شخصی خودم دوربین مخفی می سازم.
در دوره کرونا چطور می شود شوخی کرد؟
خیلی به سختی. خود کرونا باید سوژه باشد. بدی اش این است که صورت حذف می شود. برای مثال من یک شوخی در آزمایشگاه کرده بودم این بود که وقتی ماسک روی صورت آدم ها است شما هیچ عکس العملی از او نمی بینید و صورت حذف می شود و نمی توانی بسازی.
/فارس/
