انحصار اکران آنلاین به ضرر سینما است
مجازیست-حبیب اسماعیلی، تهیه‌کننده و مدیرعامل رسانه فیلمسازان:
- با توجه به قوت و ضعفهای این سامانه‌ها، نه تنها هیچ مخالفتی با فعالیت شبکه‌های آنلاین نمایشی ندارم که معتقدم ما نمی‌توانیم جلوی تکنولوژی را بگیریم کمااینکه چنین شکل نمایشی از سال‌ها قبل در تمام دنیا باب بوده ولی متاسفانه در ایران افتتاح این شبکه با تعطیلی سینماها و شیوع بیماری کرونا همراه بود که این ضرب‌الاجل باعث شد بدون برنامه‌ریزی از پیش تعیین شده این شبکه‌ها آغاز به کار کنند و همین خود اشکالاتی را به وجود آورد.
- راه‌اندازی چنین فضایی به خودی خود کمک بزرگی به بعضی فیلم‌هاست که یا اصلا فرصت نمایش برای‌شان فراهم نمی‌شد (به فرض باز بودن سینماها) یا اگر در سینماها نمایش داده می‌شدند فروش قابل توجهی نداشتند. ضمن اینکه چنین اکرانی برای آن دست از مخاطبانی که با سینما رفتن رابطه خوبی نداشتند هم بسیار مناسب است.
- در پاسخ به این سوال که آیا عرضه گسترده فیلم‌ها در دو پلتفرم خاص و قدرت‌نمایی دو سامانه نمایشی که بیشتر شکل و شمایل انحصاری به خود می‌گیرد مناسب است،باید بگویم که با اینکه تاکنون به عنوان تهیه‌کننده با این دو پلتفرم کار نکرده‌ام اما از اکثر دوستان فیلمساز شنیده‌ام که از چند جنبه با این دو سامانه به مشکل برخورده‌اند؛ اول اینکه میزان فروش فیلم‌ها از جانب این سامانه‌ها شفاف اعلام نمی‌شود و هیچ ناظری برای راستی‌آزمایی آمارهای این سامانه‌ها وجود ندارد و اصلا معلوم نیست محاسبات آنها چگونه و بر چه مبنایی است؟ و میزان عضویت در آنها چگونه است؟ چرا هیچ نظارتی برای راستی‌آزمایی میزان فروش فیلم‌ها در این سامانه‌ها وجود ندارد؟ نکته اساسی و کلیدی دیگر مساله قاچاق فیلم‌هاست که در فاصله کمی از نمایش آنلاین به صورت گسترده و غیرقانونی به دست مخاطب می‌رسد. وقتی مالی را به شخصی یا سازمانی امانت می‌دهند باید به هر نحوی که شده آن سازمان یا شخص از مال مراقبت و محافظت کند.
- این مساله مثل این است که ما خانه و اموال‌مان را در اختیار شخصی قرار دهیم و بابتش پول هزینه کنیم تا از آنها مراقبت کند اما او بی‌توجهی کرده و تمام اموال و خانه توسط دزد به سرقت برده شود که در این صورت اصلا برای چه بابت نگهداری سرمایه‌مان هزینه کردیم.
- وقتی سیستم آنلاین راه‌اندازی می‌شود باید به امنیت آن توجه شود: همان زمان که پخش فیلم به صورت دی‌وی‌دی یا سی‌دی در اختیار مردم قرار می‌گرفت با اینکه بازار قاچاق فیلم بسیار گرم بود اما سینماگران و مسوولان مربوطه با عاملان قاچاق فیلم‌ها به شدت برخورد کردند اما الان وضعیت کاملا فرق کرده و فیلم‌ها به محض نمایش روی پلتفرم‌ها به صورت عمده در فضای مجازی یا شبکه‌های ماهواره‌ای قاچاق می‌شود و این در درازمدت بسیار آسیب زننده است. سال‌ها قبل وقتی فیلمی در سینماها اکران می‌شد بعضی از صاحبان فیلم‌ها چون فیلم‌شان فروش آنچنانی نمی‌کرد در فاصله کمی محصول‌شان را به شبکه نمایش خانگی عرضه می‌کردند و این شبهه بین مردم به وجود آمده بود که به سینما نروند و فیلم را در شبکه نمایش خانگی ببینند.
- در حال حاضر بحث قاچاق فیلم هم حالتی را به وجود آورده که مخاطب با خود می‌گوید وقتی فیلم‌ها به فاصله کمی از اکران آنلاین قاچاق می‌شود چرا ۲۰ هزار تومان خرج کنیم، صبر کنیم آخر شب فیلم قاچاق شده را از شبکه‌های ماهواره‌ای یا فضای مجازی ببینیم که به نظر من راه بسیار اشتباهی است.
- اگر فیلم‌ها به شبکه‌های پخش آنلاین فروخته شود دیگر سرنوشت آنها برای سینماگران به مساله‌ای حاد تبدیل نمی‌شود، پیشنهاد می‌کنم که جدی گرفتن بحث پیش فروش فیلم‌ها در سامانه‌های وی‌اودی بسیار کمک‌کننده است، درست مثل سابق که شبکه نمایش خانگی فیلم را از صاحبان آثار می‌خرید و این باعث می‌شد هم برای فیلم تبلیغ کند، هم از آن محافظت کند و هم به بهترین نحو به مخاطب عرضه کند و یک چنین محافظتی باعث می‌شد، نزدیک به یک میلیون نسخه فیلم‌ها در شبکه نمایش خانگی به فروش برسد.
- میلیارد‌ها تومان هزینه راه‌اندازی این سامانه‌ها شده آیا نباید صاحبان این سرویس‌ها رسم امانتداری صاحبان فیلم را به جا بیاورند
- اگرچه سینما رفتن برای بعضی خانواده‌ها تفریح و سرگرمی است ولی پس‌فردا روزی که سینماها باز شود؛ سینماهای آنلاین راه خود را می‌تواند ادامه دهد به شرطی که رسم امانتداری در این درگاه‌ها محفوظ بماند.
- خودتان ملاحظه کنید که در این شرایط هیچ فیلم پرفروشی رغبت نمایش در سینمای آنلاین را نداشته به این نکته اشاره می‌کند که قطعا قبل از توسعه چنین شبکه‌ای باید جلوی خسارت وارده به سرمایه‌گذاران گرفته شود.
- با انحصار در هر زمینه‌ای مخالفم از مطبوعات گرفته تا سینماداری و پخش فیلم و… انحصار فساد به وجود می‌آورد اصلا در دنیا کمپین‌هایی وجود دارد برای مقابله با انحصار تا با این پدیده شوم برخورد کنند.
- تا وقتی سالن‌های سینماها باز بود، بحث‌های زیادی راجع به انحصار و چگونگی نمایش فیلم‌ها مطرح بود حالا که از مشکلات این حوزه خبری نیست، بحث انحصار به شبکه نمایش خانگی کشیده شده: به عقیده من همه این موضوع از آنجایی ناشی می‌شود که ما کشوری هستیم با آدم‌های طمعکار که به حد وسط قانع نیستیم. همه چیز را برای خودمان می‌خواهیم. بارها و بارها از بعضی‌ها شنیده‌ام که می‌گفتند، سینمای ایران نیاز به پخش‌کننده‌های متعدد ندارد و فقط دو پخش‌کننده برای فیلم‌ها کافی است خب چنین نظری از یک نگاه عقب افتاده و دگم ناشی می‌شود وگرنه وقتی رقابت سالم باشد هر کسی به اندازه توانایی و استعداد خود کار می‌کند و نباید جلوی توانایی آدم‌ها را گرفت.
- اینکه پله‌ها و پل‌ها را خراب کنیم تا دیگران نتوانند کار کنند به نظر من روش خودخواهانه‌ای است و من بروز این نگاه‌های انحصارگرایانه را به گردن دولت می‌اندازم که جلوی آدم‌های انحصارطلب را نمی‌گیرد و با آنها برخورد لازم نمی‌کند وگرنه در چنین شرایطی چرا نباید چندین پلتفرم همزمان با هم توان رقابت داشته باشند و انحصار و قدرت تنها برای دو پلتفرم نماوا و فیلیمو وجود داشته باشد.
- اگر فرصت کار به یک اندازه برای همه باشد این هم سلامت کار را تضمین می‌کند و هم رونق بیشتری به کسب‌وکار می‌دهد و هم باعث رقابت در کار می‌شود.
- سرمایه‌گذارهایی که در این شرایط سرمایه خود را وسط می‌گذارند و فیلم‌ها را در سینما آنلاین اکران می‌کنند نباید مظلوم واقع شوند و باید از آنها حمایت شود ولی اگر وضعیت به سمتی برود که از یک سو قاچاق فیلم و از سوی دیگر انحصار در این شبکه‌ها بیداد کند دیگر تهیه‌کننده‌ها و سرمایه‌گذارها رغبت نمی‌کنند فیلم‌شان در این سامانه و به این شکل به حراج گذاشته شود و با خود فکر می‌کند اگر روی ملک یا خرید طلا سرمایه‌گذاری می‌کردند بیشتر به نفع‌شان بود و بازگشت مالی بیشتری هم برای‌شان داشت تا اینکه روی فیلمی هزینه کنند که در فاصله دو ساعت تمام سرمایه به حراج می‌رود.
- بیاییم با ایجاد فضای سالم در کار مملکت را به سمت دلالی و روزمرّگی سوق ندهیم و کاری نکنیم همه چیز با ملاک پول ارزیابی شود بلکه دیدگاه هنرمندانه هم در کشور باید وجود داشته باشد.
/نمایش خانگی/
