سهم موضوعات زنان در وبلاگ ها
رسانه وبلاگ- امروزه فناوري ارتباطات و اطلاعات، از مقولههاي بسيار مهمي است كه توجه بيشتر كشورهاي جهان را بهخود جلب كردهاست. گرچه زمان زيادي از تولد اولين كامپيوترها نميگذرد، ولي در همين مدت كم آنها توانستهاند وارد قلمروي همه رشتههاي علمي شوند و يكي از وسايل ضروري زندگي به حساب آيند. واقعيت اين است كه استفاده از كامپيوتر و بهخصوص اينترنت با سرعت غيرقابل تصوري در حال رشد است.
طبق آمارها تا ابتداي ماه مارس سال 2008، ايران 23ميليون نفر كاربر اينترنت داشته و به لحاظ بيشترين استفاده كاربران اينترنت در جهان رتبه هفدهم را كسب كردهاست كه اين نشاندهنده استفاده قابل توجه ايرانيان از جهان مجازي است.
علل مختلفي باعث اقبال اينترنت در كشورمان شدهاست؛ ويژگيهايي چون تركيب و بافت جمعيتي خصوصاً از لحاظ سنّي. همچنين بروز شرايط خاص اجتماعي، سياسي و فرهنگي سبب گسترش وبلاگنويسي شده است، بهگونهاي كه ايران به يكي از ركورددارهاي وبلاگنويسي در سطح جهان تبديل شدهاست و اين را ميتوان با مشاهده آمار وبلاگهاي به روز شده (از جهت قرار گرفتن مطلب در آنها) در بلاگسرويسها مشاهده كرد.
از سوي ديگر، توجه به بحث زنان در ايران رو به گسترش است و اين موضوع را ميتوان از بالا رفتن تعداد مقالات و كتابها و برگزاري همايشها و سمينارهاي مختلف با موضوعات مرتبط با زنان دريافت و تاثير آن را مشاهده كرد. در اين ميان، سؤالي به ذهن ميرسد؛ «آيا موضوعات و مطالبات زنان در دنياي مجازي نيز مانند دنياي واقعي يكي از دغدغههاي اصلي نويسندگان وبلاگها هست يا خير؟» اما پاسخ به اين سؤال به اين سادگيها صورت نميگيرد چرا كه بلاگسرويسها آمار تعداد وبلاگهاي به روز شده را ارائه نميدهند و از اينرو نميتوان جامعه آماري دقيق و در مرحله بعد نمونهاي مناسب از آن انتخاب كرد.
ولي پارسيبلاگ كه در بين سرويسهاي ارائهدهنده بلاگ رايگان، جزو اولين بلاگسرويسهاي پربيننده در ايران محسوب ميشود، شرايطي را فراهم كرده است كه ميتوان به راحتي جامعه آماري را انتخاب و از بين آنان به گزينش و بررسي نمونهها پرداخت.
چرا كه در بخش مديريت محتوايي پارسيبلاگ، تمام پستهايي كه از طريق نويسنده يا نويسندگان وبلاگ كه بهاصطلاح مدير وبلاگ خوانده ميشوند، وجود دارند و وظيفه مديران محتوايي بررسي پستها طبق قوانين مشخص و مدون است كه درصورت تخلف از قوانين اين تخلفات هم به مدير وبلاگ و هم به مديريت سايت گزارش ميشود تا درصورت عدمرفع آن اقدامات جديتري صورت گيرد، لذا با هماهنگي مدير سايت و با استفاده از اختيارات مديريت محتوايي، از بين پستهاي هنوز بررسي نشده(13000) طبق فرمول كوكران، 376 پست از زمان شروع تحقيق ثبت و بهعنوان نمونه مورد ارزيابي قرار گرفت اما در اين ميان، دو مسئله بهعنوان محدوديت انتخاب وجود داشت:
1- بعضي افراد چند پست را بهطور متناوب تكرار كرده بودند و به اين ترتيب فقط مورد اول ضبط شد.
2- بعضي مديران پستهاي متفاوت اما پشت سر هم را تكرار كرده بودند، در اين صورت ممكن بود 5 پست فقط براي يك وبلاگ و يك مدير باشد و با توجه به اهداف تحقيق تنها 2 پست اول از هر مدير بهعنوان نمونه لحاظ شد. بهعلت تنوع پستها، موضوعات در ساختارهاي مشخصي دستهبندي شدند و در آنها مطالبي كه بهطور مستقيم يا غيرمستقيم به زنان مربوط ميشد، مورد نظر قرار گرفت.
– جمله: جملاتي كه هدف اصلي در بيان آن طرح موضوعات زنان است.
– خبر: بيان اخباري كه در رابطه با فعاليتهاي مربوط به زنان است.
– دلنوشته: يادداشتهايي كه از زندگي و نوع روابط ميان نويسنده و ديگران نوشته شده و به گونهاي زن در آن اثرگذار است.
– شعر: اشعاري كه محور اصلي آن موضوعات مربوط به زنان است.
– طنز: بيان و نقد مسائل و مشكلات، ارائه نظرات و پيشنهادها با محوريت موضوعات زنان، اما به زبان طنز و با ساختاري نه چندان جدي.
– مشكلات: بيان كننده مشكلاتي كه در زندگي دختران و زنان ايراني وجود دارد.
– مقاله: براساس چارچوب عمومي مقاله (مقدمه، بدنه اصلي مقاله و نتيجهگيري به همراه منابع و مآخذ) و يا حداقل بدنه اصلي و منابع و مآخذ، با محوريت موضوعات زنان.
– نقد و بررسي: به نقد و بررسي مسائل و مشكلات زنان پرداخته شدهاست و تفاوت آن با مشكلات در اين است كه در اينجا علاوه بر بيان مشكلات، به ارائه نظر و در برخي موارد راهكار رفع مشكل نيز پرداخته شده است.
يافتههاي پژوهش
در مجموع ميتوان اينگونه بيان كرد كه از بين 376 نمونه، 33 مورد (77.8 درصد) بهطور مستقيم به بحث زنان پرداختهاند.
– جمله: 6.06 درصد (2 مورد) مربوط به اين موضوع بود كه نويسندگان مرد و زن بودند و به بيان وابستگي مردان به زنان در قالب جملات عاطفي پرداخته بودند.
– خبر: 6.06 درصد (2 مورد) در رابطه به اين موضوع كار كرده بودند، كه يك نفر مرد و يكي هم هويت خود را مشخص نساخته بود، اما خبري كه بيان كرده بودند در مورد ميزان مهريه همسر شاه مخلوع ايران(فرح) بدون هيچ نقد و بررسياي، تنها تصوير سند ازدواج را در پست خود قرار داده بود و در يادداشتهاي بازديدكنندگان در قسمت نظرات، به نقد ميزان مهريه وي پرداخته بودند و خبر دوم در رابطه با ايرانيان موفقي كه در سرتاسر دنيا زندگي ميكنند بود كه در بين آنها اسامي زنان نيز به چشم ميخورد. اينگونه ميتوان تحليل كرد كه بحث اخبار و اطلاعات زنان در دنياي وبلاگنويسي مطرح نيست.
– دلنوشته: 12.12 درصد (4 مورد) كه مرد و زن به ميزان برابر به آن پرداخته بود و در همه موارد زنان را محور اثر بر زندگي خود و ديگران معرفي كردهبودند. ميتوان اينگونه استدلال كرد كه بحث محور بودن زنان در اركان خانواده و اثرگذاري ايشان بر ديگران را وبلاگنويسان قبول داشته و به آن توجه دارند.
– شعر: 15.15 درصد (5 مورد) كل موضوعات به كار رفته در پستها را تشكيل داده بود و در اين شعرها كه دو مرد و سه نفر هويت نامشخص كار كرده بودند، وفاداري زنان در عشق و ستودن ايشان در محبت به خانواده بيان شده بود.
– طنز: 15.15 درصد (5 مورد) كه 3 مرد و يك زن و يك هويت نامشخص به آن پرداخته بودند، دو مورد در ارتباط با تغيير شرايط اجتماعي به نفع زنان و يك مورد هم به تمسخر فعاليتهاي فمينيستها (جنبشهاي حمايت از زنان در غرب) و يك نمونه هم به بيان مهارت زنان در خانهداري پرداخته بود. در اين پستها به بيان ديگر ديدگاه افراطي نسبت به فعاليتهاي زنان وجود دارد و به نوعي آنها را محكوم كرده، به تمسخر ميگيرد و باور به نقشهاي سنتي زنان (خانهداري) وجود دارد.
– مشكلات: 12.12 درصد (4 مورد) كه همه زن بودند به بيان مشكلات اقتصادي(يك مورد)، اجتماعي(دو مورد) و حقوقي(يك مورد) زنان پرداخته بودند.
– مقاله: 24.24 درصد (8 مورد) كه 5 مورد مرد و 3 مورد هويت نامشخص بودند در 3 مورد در حيطه مباحث مذهبي(رفع شبهه در رابطه با حقوق زنان) كار كرده بودند و دو مورد هم در رابطه با«آموزش سؤالات جلسه خواستگاري و برقراري رابطه عاشقانه و صحيح زناشويي»، مقاله نوشته بودند. اين حجم از موضوعات كه با نگاه علمي به بحثهاي مختلف پرداخته بودند در مقايسه با ساير موارد بسيار چشمگير بوده و سطح مقالات به كار رفته در پستها نيز عمومي(عدماستفاده از لغات سخت و دشوار) و قابلقبول است.
– نقد و بررسي: 9.09 درصد (3 مورد) به اين مسئله پرداختهاند كه هر 3 نفر مرد بودند و اين ميتواند نشان از اهميت كم زنان به موضوع نقد و بررسي موضوعات مربوط به جنس خودشان در دنياي مجازي باشد.
لازم به يادآوري است كه نتايج تحقيق هيچگاه حكم قطعي در انجام امور نبوده و هميشه اين احتمال وجود دارد كه در بين ديگر نمونههايي كه در جامعه آماري بودند و در نمونه لحاظ نشدند اين نتايج رد شود.با توجه به بكر بودن و ناشناخته ماندن اين نوع موضوعات در بين كاربران پارسيبلاگ و با توجه به صبغه سوگيريهايي كه در استفاده از امكانات جديد وجود دارد كه ابتكار عمل را گرفته و مسئولين در نهايت مجبور به دفاع ميشوند كه اين خود نيز باعث از دستدادن ابتكار عمل ميشود و اين امكان را بهوجود ميآورد كه صدمات جبرانناپذيري بر بدنه افكار و اعتقادات و از سوي ديگر معرفي چهره حقيقي ايران و اسلام در دنياي مجازي به بار آيد، پيشنهاد ميشود كه براي پرداختن به موضوعات زنان در اين فضا برنامهريزي دقيق و منظمي صورت گيرد تا انواع وبلاگها به موضوعات مختلف زنان بپردازند و از طرف ديگر با آشنا ساختن صاحبنظران، پژوهشگران و علاقهمندان به مباحث زنان و ارائه خدمات و حمايتهاي لازم در اين زمينه، امكان فعاليت اينگونه افراد در اينترنت گسترش يابد.
انتهای پیام/.
زهرا باقری
روزنامه همشهری