سواد فضای مجازی، نیاز امروز

کنش و واکنش آگاهانه، هدفمند و نتیجه‌بخش در سرزمین مجازی یکسری ملزومات نیاز دارد تا از این محیط پیشرفته و سیال، بهترین استفاده را ببریم.

آنچه امروز ضرورت داشتن سواد فضای مجازی را برای ما الزامی می‌کند آن است که اگر آگاهی و دانش تعامل با این محیط افسار گسیخته را نداشته باشیم، استفاده‌ ما از فضای مجازی نادرست و ناآگاهانه می‌شود و نتیجه این استفاده نادرست و ناآگاهانه از یک محیط اثرگذار و جریان‌ساز سبب خواهد شد از ابعاد مختلف، هم خود فرد و هم جامعه دستخوش آسیب شود. از این نظر هر شخص حقیقی، نهاد و هر جامعه‌ای همگام با برنامه‌ریزی در حوزه‌های مختلف، باید مقوله‌ سواد فضای مجازی را مورد توجه و اهمیت قرار دهد تا سیستم کنش و واکنشی استاندارد در فضای مجازی شکل گیرد. بدیهی است غافل شدن از این اصل اساسی و مهمِ هم‌راستایی با پیشرفت و فناوری، پیامدهای ناگواری در پی خواهد داشت و فرد و جامعه را دچار بحران‌های اساسی اجتماعی، تربیتی، آموزشی، امنیتی، فرهنگی و… خواهد کرد. بنابراین هر اندازه که دیدگاه و نگرش ما به فضای مجازی و اولویت‌های تعاملی در این محیط پیشرفت کند و مبنایی سوادمحور داشته باشد، به‌طور سالم‌تر و اثربخش‌تر از خدمات و امکانات فضای مجازی بهره خواهیم برد و از آسیب‌های خطرناک آن مصون خواهیم ماند.

فناوری‌های مختلف سبب تحولات اساسی در بنیاد و شیوه خدمات، ارتباطات و امکانات می‌شوند، بنابراین دریافت آگاهی و دانش برای هم راستا شدن با پیشرفت جهانی موضوعی ضروری است. اندوخته‌های فکری و مجموعه‌ علومی که پیرامون مطالب در حوزه‌های مختلف داریم باید متناسب با روند تحول، پیشرفت کنند تا ما نیز بتوانیم ضمن استفاده از فضای مجازی، همسو و همسطح با آن متحول شویم و از مزایای سرزمین هوشمند کمال بهره را ببریم.

بستر مجازی حاصل چرخش و دگرگونی در فناوری است. محیطی که ملزوماتی دارد، ما نیازمند یادگیری اصولی آن هستیم تا از امکانات و استعدادهای مفید آن بهره‌مند باشیم و از آسیب‌ها و مضرات آن در امان؛ لذا سواد فضای وحشیِ مجازی هم ضرورت است که باید به دنبال آموختن آن باشیم و هم یک برگ برنده است که در صورت داشتن سواد مجازی می‌توانیم از این امتیاز و امکانات بهره‌مند شویم.

دنیای مجازی باور و اعتقاد تازه‌ای نیست، بلکه یک مجال، صنعت، خصوصیت و بهره‌مندی جدیدی است که در راستای تحولات و رشد دانش انسانی بنا شده، بنابراین به جای پذیرش محض و بدون علم این فناوری، آن را محصول دنیای جدید بدانیم که نیازمند آموختن آن هستیم تا از مصرف کننده‌ محض به استفاده کننده به بهترین شکل از فضای مجازی تبدیل شویم. به جای آنکه در فضای مجازی درگیر پدافندهای هزارتوی کنشگران باشیم و نیروی نامرئی آن بر نگرش و رفتار ما غالب شود، باید این ابزار را آگاهانه و همسو با استانداردهای موجود به خدمت بگیریم تا هم فناوری به شیوه‌ای سالم و سازنده شکل گیرد و هم شیوه استفاده و زندگی با فضای مجازی ما ساختار هوشمندتری داشته باشد.

چیزی که ارتباط با فضای ناهماهنگ مجازی را تعاملی رو به پیشرفت، موفق، سالم و اثربخش خواهد کرد، داشتن سواد فضای مجازی است. سوادی که قدرت، شعور و دانشمان را تربیت کرده و از ما کاربری پیشرفته می‌سازد که می‌داند فضای مجازی چیست، کجاست و چگونه باید از آن استفاده کرد.

اشخاص و جوامعی که به اهمیت سواد فضای مجازی آگاه باشند و برابر با استانداردهای فضای مجازی عمل کنند، می‌توانند زندگی زیبایی را در سرزمین مجازی تجربه کنند، دقیقاً منطبق با آنچه هدف سواد فضای مجازی است.

محمد پاداش، کارشناس فضای مجازی

/قدس آنلاین/