تیکتاک، پلتفرمی که دنیای نوجوانها را منفجر کرده است
مجازیست– یادداشتی با عنوان «تیکتاک: پلتفرمی که دنیای نوجوانها را منفجر کرده است» در کانال تلگرامی آرما -واحد رسانه موسسه مصاف نگاشته شده است که در ادامه از نظر می گذرد:
طبق برنامه، باید ساعت دو بعدازظهر، روز همکاری در «کلابهاوس بِوِرلی هیلز» شروع میشد، اما ساعت از دو هم گذشت و عمارت همچنان، مثل صبحهای یکشنبه در خوابگاه، سوتوکور بود. در یکی از چهار اتاق این خانه، نقاشی رنگروغن بزرگی از جرج واشنگتن بر فراز یک مبل رنگورورفتۀ چرمی خودنمایی میکرد.
فهرستی از ایدههایی برای ویدیوهای آیندۀ تیکتاک روی وایتبرد نقش بسته بود: سالن تمرین تیراندازی، نوشیدنی، کارتینگ و بازدید از پارک ملی جاشوا تری. در محوطه، کنار استخر، باغچهای مملو از مجسمههای خدایان یونانی قرار داشت و توپهای همستری به بزرگی پیکر انسان به چشم میخورد.
کاسیوس دین هجدهساله و اهل هاوایی برای دریافت مستمری کروناویروسش به لسآنجلس آمده بود و حالا تماموقت در این خانه به عکاسی مشغول بود. او در آشپزخانه به من گفت روزهای همکاری، که هفتهای یک بار برگزار میشوند، فرصتی هستند تا «افراد کموبیش بانفوذ در رسانههای اجتماعی باهم تولید محتوا کنند». یک ویدیونگار توانسته بود از همین راه به استارباکس راه پیدا کند. کاسیوس چشمغرهای رفت و گفت «دخترها هنوز حتی آرایش هم نکردهاند».
تنها کسی که ظاهراً آماده بود تیلا دان بیستوسهساله، سالمندترین ساکن خانه، بود که با لباسشنای فیروزهای در خانه پرسه میزد. تیلا در دوران کودکیاش نقش بچۀ ربودهشده در سریال «نظم و قانون: واحد ویژۀ قربانیان»۱ را بازی کرده و در یکی از فیلمهای دیزنی هم نقش خرگوشی را صداپیشگی کرده بود. اما این روشهای ورود به صنعت سرگرمی دیگر قدیمی شده است. تیکتاکهای او حالا بیش از نیم میلیارد بار بازدید خوردهاند و اکثرشان دربارۀ این است که لباسشناهای زیادی دارد ولی شنا بلد نیست. تیلا، دین را استخدام کرده بود تا کنار استخر از او عکس بگیرد، عکسهای متنوعی که، در آنها، موهایش را به عقب ریخت و چانهاش را در زوایای مختلف میگرفت. پس از چند دقیقه، گوشی دین را گرفت و با چشمهای باریک به عکسها نگاه کرد. سپس گفت: «همهچیز به اینها بستگی دارد».
گروهی چرخشی از دوازده اینفلوئنسر در کلابهاوس بورلی هیلز زندگی میکنند و سه پرسنل رسانهای تماموقت ریزبهریز حرکاتشان را ثبتوضبط و مستند میکنند. امیر بنیوحنان، کارشناس توسعۀ املاک و مستغلات، اجارۀ آنجا را میدهد و وسایل موردنیاز تولیدکنندگان محتوا را در اختیارشان میگذارد: سهپایه، رینگلایت، موتور پرشی، تشک بادی استخر به شکل فلامینگو و مواردی از این دست. ساکنان هم، درعوض، روزی چندین تیکتاک تولید میکنند. بنیوحنان میگوید «اینجا تقریباً شبیه یک استودیوی هالیوودی است، با این تفاوت که اینجا اینفلوئنسرها داخل استودیو زندگی میکنند». البته تفاوت دیگر هم این است که طول فیلمهایشان نهایتاً یک دقیقه است.
فرهنگ نوجوان قبلاً زیرشاخهای از فرهنگ عامه بود: گرچه برنامهها و فیلمهایی تماشا میکردند که با برنامههای محبوب والدینشان فرق داشت، ولی بههرحال تلویزیون میدیدند و به سینما میرفتند. اما امروزه اگر با نوجوانی صحبت کنید، متوجه میشوید که این گروه انگار کلاً در دنیای سرگرمی متفاوتی زندگی میکنند، دنیایی که در آن هم مصرفکننده و هم تولیدکنندۀ محتوا هستند. از همان سال ۲۰۱۴، جوانان اغلب یوتیوب را میپسندیدند تا سلبریتیهای سنتی هالیوود را.
با ورود به سال ۲۰۱۷، حدود ۷۱ درصد از نوجوان گزارش دادند که روزانه سه ساعت یا بیشتر در گوشیشان ویدیو میبینند. تیکتاک در فصل بهار از رکورد ۲ میلیارد دانلود گذشت و همهگیری ویروس کرونا هم یکهتازی آن را تسریع بخشید: با تعطیلی مدارس و قرنطینهشدن کودکان کنار والدینشان، این برنامک سهم بیشتری از توجه آنها را به خود اختصاص داد.
در طول تابستان، تیکتاک با دشمن عجیبی روبهرو شد: رئیسجمهور آمریکا که، با استناد به مسائل مربوط به حریم خصوصی، این برنامک چینی را تهدید به ممنوعیت یا فروش اجباری کرد. بااینحال، نبرد دونالد ترامپ با تیکتاک حاصل چندانی نداشت و نتوانست جلوی سرعت رشدش را بگیرد. در ربع سوم سال ۲۰۲۰، این برنامک حدود ۲۰۰ میلیون بار در سرتاسر دنیا دانلود شد که بیشترین آمار دانلود در میان برنامکها -حتی بیشتر از زوم- است.
مجلات و وبسایتهای عامهپسند نیز، در کنار ستارگان سنتی هالیوود (و چهبسا بهجای آنها)، به پوشش اخبار ستارههای این پلتفرم پرداختند. مورگان ریدل، که در آن زمان مسئول توسعۀ برند کلابهاوس بورلی هیلز بود، در ماه اوت در مصاحبهای که با او داشتم گفت «دیگر آن سلبریتیهای معمولی را نمیبینیم، چون این سلبریتیهای جدید فیلم نمیسازند، روی فرش قرمز راه نمیروند، هیچکاری نمیکنند، فقط با خانوادهشان هستند یا اینجور چیزها. در این خانههای تولیدمحتوا، ما تیم رسانهای کاملی را مستقر کردهایم. پس تعجب نکنید، ولی همهگیری ویروس کرونا برای ما مفید بوده، چون همهمان را یکجا گرد هم آورده و کسی کاری جز تولیدمحتوا ندارد».
ساعت ۳:۳۰ که شد، کمکم سروکلۀ جوانان در خانه پیدا شد و کمتر کسی از میانشان ماسک زده بود. بعضیهاشان از دیگر خانههای تولیدمحتوایی آمده بودند که به خانوادۀ بزرگتر کلابهاوس تعلق داشت: کلابهاوس نکست (برای تولیدکنندگان نوپا)، کلابهاوس افتیبی («برای پسران») و خانهای که خانۀ تولیدمحتوا نیست (خانهای دخترانه برای تولیدکنندگان کمسنوسالتر). دخترها با خودشان همراه آورده بودند، پسرها هم همینطور، حتی خود همراهان هم با خودشان همراهان دیگری آورده بودند.
بچههایی که در آستانۀ شهرت در شبکههای اجتماعی بودند از جورجیا یا کارولینای شمالی آمده بودند تا با تولید محتوا کنار تولیدکنندگان بزرگتر، پروفایلشان را تقویت کنند. دختری ریزنقش با شلوار جین فاپدار و تاپ کوتاه و آرایش بیعیبونقص آنجا بود که مشخص شد همان کوکو کوئین است، یوتیوبر و تیکتاکری که، بر اساس اطلاعات وبسایت فرهنگنامۀ نسل زِد، دومین نوجوان دوازدهسالۀ محبوب در آمریکاست.
جمعیت به سمت پاسیو و چمنهای پیرامون استخر سرازیر شد. دخترها سهپایهها را برداشتند و، پس از تقسیمشدن به گروههای کوچک، مشغول فیلمگرفتن از رقصیدن خودشان شدند. لباسهایشان متناسب با این موقعیت بود: شلوار گرمکن، تاپ کوتاه و کتانی. چند نفر از سنبالاترها مشغول نوشیدن کوکتل در فنجانهای پلاستیکی بودند. همهشان ترندهای رقص محبوب آن هفته را میدانستند و چندین و چند بار اجرایشان میکردند تا به انرژی دلخواهشان برسند و حرکات دستشان را تغییر میدادند تا جنبهای شخصی نیز به آن حرکتها بدهند. فضا سرشار از اشتیاق هدفمندانه بود. داخل ساختمان هم یک شرکت تهیۀ غذا مشغول سروکردن پرسهای نامحدود پوک۲ بود. تیلا هنگام تماشای کوکو که کمرش را قر میداد، آهی کشید و گفت: «کاش من هم دوازدهساله بودم».
تعدادی از پسران در پاسیو دور هم جمع شده بودند و دربارۀ اسناد حقوقی بحث میکردند. یکی از پسرهای هفدهساله گله میکرد که قرارداد اینفلوئنسرها برای یکی از آژانسها «حدود ۸۰ صفحه» است. پسر دیگری خوشحال بود که پیش از تکمیل کاغذبازیهایش با وکیلی هماهنگ کرده است. او توضیح داد: «قضیه اقساط مادامالعمر بود. آدم باید بداند چه چیزی امضا میکند».
بحث خالهزنکی آن روز دربارۀ سوِی هاوس بود، خانۀ تولیدمحتوایی که ساکنانش پسرهای پرهیاهو و فوتوژنیک با سن هفده تا بیستویک سال بودند. بچههای سوِی، با وجود قوانین منع تجمع در لسآنجلس، مهمانیهای بزرگی برگزار میکردند. یک هفته پیشازآن، مدیر سلامت عمومی آنجا دربارۀ «رشد انفجاری» ویروس کرونا میان جوانان هشدار داده بود؛ جوانان هجده تا بیستونهساله بیشترین آمار را میان گروههای سنی مختلف داشتند.
شهردار، اریک گارستی، بهتازگی برق سوِی هاوس را قطع کرده و در بیانیهای گفته بود «با وجود هشدارهای متعدد، این خانه به باشگاهِ شبانهای در میان تپهها تبدیل شده است». مشهورترین عضو این خانه، برایس هال، در واکنش به این کار، هودی جدیدی به خط تولید برند پوشاک خود به نام پارتی انیمال افزود که روی آن چراغی شکسته نقش بسته بود و شعار روی آن «چراغها خاموش» بود.
/آرما -واحد رسانه موسسه مصاف/