یک بام و دو هوای شبکه‌های اجتماعی
مجازیست–توییتر این روزها و ساعت‌ها به شدت مشغول مبارزه با «اطلاعات غلط»، «اخبار جعلی»، «ادعاهای بی‌اساس» و اقدامات دیگری از این دست است؛ یا حداقل خودش این‌طور می‌گوید. این شبکه اجتماعی آمریکایی به خاطر هشدارهایی که درباره پیام‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، می‌دهد سرِ زبان‌ها افتاده است. بسیاری این رفتار توییتر را مسئولیت‌پذیرانه می‌دانند و معتقدند این شبکه اجتماعی دارد به وظیفه مدنی و اجتماعی خود عمل می‌کند.
این شبکه اجتماعی کنار بسیاری از توئیت‌های ترامپ هشدارهایی داده مانند این‌که «این توئیت حاوی محتوای گمراه‌کننده است» و همچنین حتی خواننده‌ی توئیت را به منابعی ارجاع داده که از نظر توییتر معتبر هستند و می‌توان «واقعیت‌ها» درباره محتوای توئیت ترامپ را از آن‌جا خواند. توییتر، مانند برخی دیگر از شبکه‌های اجتماعی آمریکایی، مجازات‌هایی نیز برای توئیت‌هایی در نظر گرفته که «تشویق به خشونت» یا «تهدید علیه دیگران» به حساب بیایند.
توییتر پیش از انتخابات ریاست‌جمهوری امسال آمریکا، تمهیدات خاصی هم برای جلوگیری از بروز هرج‌ومرج در این کشور اندیشید؛ حتی اگر قرار بود عامل هرج‌ومرج، رئیس‌جمهور آمریکا باشد. این شبکه اجتماعی از همان ابتدا اعلام کرد اجازه نخواهد داد هیچ‌کدام از نامزدها (بخوانید: دونالد ترامپ) پیش از شمارش آرای کافی، اعلام پیروزی زودهنگام کند. و تأکید کرد تنها در صورتی نتایج شمارش آرا یا نتیجه انتخابات را رسمی تلقی خواهد کرد که یا توسط مقامات ایالتی اعلام شده باشد، و یا توسط دو رسانه از هفت رسانه‌ای تأیید شده باشد که «گروه‌های تصمیم‌گیری مخصوص و مستقل درباره انتخابات» دارد: ای‌بی‌سی، آسوشیتدپرس، سی‌بی‌اس‌نیوز، سی‌ان‌ان، دیسیژن‌دسک اچ‌کیو (DecisionDeskHQ)، فاکس‌نیوز، و ان‌بی‌سی‌نیوز .
همه این‌ها خوب است، اما ماجرا وقتی جالب می‌شود که رفتار توییتر درباره فضای داخلی آمریکا را با رفتار این شبکه اجتماعی درباره اعتراضات سال ۱۳۸۸ در ایران مقایسه کنیم.
هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا، در کتاب خاطرات خود «انتخاب‌های سخت» ، به نکته جالبی درباره سیاست توییتر در قبال اعتراضات مشابه در ایران اشاره می‌کند. وی در بخشی از کتابش (گزارش مشرق را از این‌جا بخوانید (http://bit.ly/2Nf5EN9)) این‌گونه می‌نویسد:
ژوئن همان سال [۲۰۰۹ میلادی، ۱۳۸۸ شمسی]، جوانان ایرانی از وب‌سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی به منظور ارسال پیام‌های خود در جریان اعتراضات پس از انتخابات استفاده کردند. درست در همان زمان بود که صحنه تیراندازی به خانم ۲۶ ساله‌ای به نام «ندا آقاسلطان» توسط نیروهای شبه‌نظامی طرفدار دولت با استفاده از دوربین تلفن‌های همراه ضبط شده و در توییتر و فیس‌بوک منتشر شد.
بدین ترتیب، در کم‌تر از چند ساعت میلیون‌ها نفر از مردم جهان مشاهده کردند که چه‌طور در یکی از خیابان‌های تهران دختر جوانی در خون خود غلتید. به گفته مجله تایم: «در طول تاریخ حیات بشری، هیچ صحنه قتلی با این حجم از بیننده مواجه نبوده است.» همین ویدیو خشم جهانیان نسبت به ظلمی که به معترضان می‌رفت را برانگیخت.
درست پنج روز پیش از این حادثه، مقامات وزارت خارجه [آمریکا] که پیگیر تلاش‌های مخالفانِ دولت ایران در فضای مجازی بودند، متوجه بروز یک مشکل شدند. توییتر قصد داشت به منظور انجام تعمیرات دوره‌ای، برای مدت زمان کوتاهی، خدمات جهانی خود را محدود کند که دقیقاً نیمه‌ی روز در تهران بود.
برای حل این مسئله یکی از اعضای واحد برنامه‌ریزی سیاسی وزارت خارجه به نام «کوهن» که جوانی ۲۷ ساله بود، انتخاب شد. کوهن آوریل همان سال طی سفری به بغداد با «جک دورسی» یکی از بنیانگذاران و مدیران توییتر، ملاقات کرده بود. به همین دلیل، بلافاصله تلاش کرد تا ضمن ارتباط با دورسی به او هشدار دهد که محدود ساختن خدمات توییتر در آن بازه زمانی چه ضربه‌ای به فعالان اجتماعی در ایران وارد می‌کند.
در نتیجه همین گفت‌وگوها، توییتر برنامه تعمیرات خود را تا نیمه‌شب بعد به تعویق انداخت. این شرکت در توضیح علت این کار در یادداشتی که در وبلاگ خود منتشر کرد، نوشت: «به نظر می‌رسد در حال حاضر توییتر نقش ارتباطی مهمی در ایران ایفا می‌کند.
/مشرق/
