مسئول اجرای شبکه ملی اطلاعات اپوزیسیون این برنامه است!
مجازیست–برنامه «هشتگ گفتگو» با موضوع فضای مجازی بی در و پیکر تهدید جامعه ایران با حضورحجت الاسلام دکتر سید مهدی رفیعی راد، استاد دانشگاه و پژوهشگر گام دوم انقلاب و دکتر معصومه نصیری، مدرس دانشگاه و پژوهشگرسواد رسانه‌ای روان آنتن شد.
آیا ولنگاری فضای مجازی حاصل نوع حکمرانی بر این حوزه است؟
مهدی رفیعی راد: دولت‌ها به دلیل پیشرفت جوامع مدنی تغییر پیدا کرده‌اند و مانند گذشته تنها بر حفظ قلمرو سرزمینی خود متمرکز نیستند به معنای دیگر دولت‌های امروز تعدد حکمرانی دارند. حکمرانی به معنای اعمال اجبار برای رسیدن به اهداف عالی حکومت است و اگر دولت در بخش و حوزه‌ای فعالیت می‌کند باید آن خدمت در عالی ترین سطح حکمرانی باشد.
حکمرانی در دونوع اسلامی (توحیدی) و غیر اسلامی (غیرتوحیدی) وجود دارد. نوع اول بر اساس آن چیزی است که خداوند بر پیامبراکرم نازل کرده است . حکمرانی در فضای مجازی از نوع تخصصی است چون فراگیراست، با منافع ملی درارتباط است و بر زندگی مردم تاثیر دارد. از سوی دیگر «مسلمان مسئول» نخستین کلید واژه در اندیشه اسلامی است و کشور اسلامی از توده مسلمانان مسئول تشکیل می‌شود، بنابراین از نظر اسلامی و توحیدی، حکمرانی در فضای مجازی باید با جدیت دنبال شود. در واقع ولنگاری فضای مجازی که رهبری دائما به آن اشاره می‌کنند و دغدغه دارند، در درجه نخست حاصل ترک فعل مسئولان است.
حکمرانی فضای مجازی به چه روش‌هایی صورت می‌گیرد؟
– معصومه نصیری: یکی از شون قدرت سایبری اشراف همه جانبه است و دلیل ول بودن فضای مجازی این است که اشراف به آن وجود ندارد . بسیاری از کشورها برای اشراف بیشتر، حکمرانی در این حوزه را به سه مدل تعریف کرده‌اند. نخست حکمرانی بر فضای مجازی است که به سیاست‌هایی می‌پردازد که به فعالیت‌ها‌ی این حوزه توجه می‌کند . متاسفانه مسئول اجرای شبکه ملی اطلاعات و حکمرانی و ساماندهی فضای مجازی کشور، اپوزیسیون این برنامه است و به صورت غیررسمی بر خلاف آن عمل می‌کند، مطمئنا چنین فردی نمی‌تواند این برنامه را راه اندازی کند.
نوع دیگر، حکمرانی در فضای مجازی است. در این حوزه باید حاکمیت سرزمینی خود را در فضای مجازی باز تعریف کنیم. موضوع مهندسی افکار عمومی که رهبری به آن اشاره کرده‌اند به دلیل عدم حفاظت از مرزهای روانی مردم جامعه و اشغال شدن محیط فکری آنها به وسیله فضای مجازی است که در این راستا باید موضوع شبکه ملی اطلاعات، دامنه ملی و امنیت سایبری مورد توجه قرار بگیرند.
نوع سوم، حکمرانی از طریق فضای مجازی است یعنی حکومت‌ها وظیفه دارند از طریق فضای مجازی اعمال مدیریت کنند.
آیا برای ساماندهی ولنگاری فضای مجازی، باید آن را مسدود کرد؟
مهدی رفیعی راد: این که مقام معظم رهبری از ول بودن فضای مجازی گله مند هستند، منظورشان این نیست که این فضا را به صورت کامل مسدود کنیم. بر اساس اصول عالی قانون جمهوری اسلامی، تفتیش عقاید و تجسس ممنوع است، بنابراین زمانی که از بی در و پیکر بودن این فضا صحبت می‌کنیم روی صحبتمان به دولت و مسئولان این حوزه است که آن را رها کرده‌اند و انگار فرمان آن را به دست ندارند و شبکه ملی اطلاعات که از سال ۹۲میلیاردها تومان بودجه برای راه اندازی آن دریافت کرده‌اند، همچنان بلاتکلیف است و هیچ گامی برای پیشرفت آن و ساماندهی فضای مجازی برداشته نمی‌شود.
از نظر شما مدیریت فضای مجازی باید بر عهده چه نهاد و دستگاهی باشد؟
معصومه نصیری: فضای مجازی، فضای مهندسان حوزه کامپیوتر و الکترونیک نیست، در واقع این محیط کاملا با فرهنگ مردم جامعه در ارتباط است و باید مجموعه‌ای از افراد که نگاه فرهنگی دارند، این فضا را مدیریت کنند، یعنی مدیریت این فضا حتی نباید در اختیار وزارت ارتباطات باشد. وظیفه این دستگاه این است که زیرساخت‌های مورد نیاز اینترنت را در نقاط مختلف کشور فراهم کند و تشخیص این که اکوسیستم فضای مجازی چگونه مدیریت شود باید بر عهده مجموعه‌ای از افراد دارای شناخت اجتماعی، روان شناسی جامعه، جامعه شناسی و فرهنگی باشد.
/رادیو گفت‌وگو/
