اپلیکیشنهای آموزشی چگونه در نبود حمایتهای دولتی رشد کردند
مجازیست–نکته قابل توجهی که در تحلیل این گزارش نباید از آن غافل شد این است که نصب اپلیکیشنهای آموزشی از برنامه بازار با سال گذشته مقایسه شده و این جهش در یک سال، قابل توجه است.
در حقیقت تحلیل گزارش کافه بازار سوال دیگری در ذهن ایجاد میکند. آیا این جهش قابل توجه (در نمودار زیر با رنگ آبی پررنگ قابل مشاهده است.) به دلیلی حمایتهای دولتی است؟ کاربران اهمیت اپلیکیشنهای آموزشی را بیشتر درک کردهاند و نیاز جامعه منجر به رشد شده یا باید به دنبال دلایلی دیگر باشیم؟
در حقیقت بر اساس گزارشی که برنامه بازار منتشر کرده عرضه اپلیکیشنهای آموزشی در این پلتفرم رتبه بالایی را به خود اختصاص داده است. نقشآفرینی دولت و روند رگولاتوری در ایجاد این تغییر و تحول اهمیت قابل توجهی دارد. از همین رو این سوال بارها در ذهن مطرح میشود که آیا این موضوع ارتباطی با حمایتهای دولتی از این حوزه دارد و یا مطالبه کاربران موجب شده تولید محتوای آموزشی بیشتر برای استارتاپها جذاب باشد.
از طرفی یکی از مهمترین شاخصها یعنی همهگیری بیماری کرونا را هم نباید در این بررسی از قلم انداخت. کدام مورد باعث این رشد شده است و هنوز چه موانعی بر سر راه رشد بیشتر وجود دارد؟ با توجه به اطلاعات به دست آمده از گزارش منتشر شده توسط برنامه بازار دلایل این جهش را از فعالان استارتاپهای این حوزه باید شنید.
بنیانگذاران اپلیکیشنهای آموزشی در گفتگو با دیجیاتو، اغلب بر این باورند که نه تنها حمایتی از آنها نشده، حتی در مواردی وجود برخی مشکلات روند کاری آنها را کندتر هم کرده است. اما به هر حال اپلیکیشنهای آموزشی با همه مشکلاتی که بر سر راه خود تجربه کردهاند در نهایت و بر اساس گزارش کافه بازار، در فروش محتوای آموزشی جایگاه مطلوبی را به دست آوردهاند.
کرونا و رشد قابل توجه آموزش آنلاین
علی شهدوست، همبنیانگذار «زبان بیاموز» درباره چگونگی اثرات همهگیری کرونا بر استفاده کاربران از اپلیکیشنهای آموزشی:
- بعد از کرونا شاهد رشد قابل توجه استفاده از اپلیکیشنهای آموزشی بودیم. با توجه به همهگیری این ویروس و موضوع قرنطینه، دیگر آموزشگاهی وجود نداشت و افراد برای استفاده از خدمات آموزشی به استفاده از خدمات آنلاین تشویق شدند. ما هم در بخشی از بازار قرار داریم که علاوه بر ابزار آموزشی، ابزار کمک آموزشی هم محسوب میشویم. بنابراین اثرات پاندمی کرونا برای ما در بیاموز هم مشهود بود.
- بعد از همهگیری کرونا متوسط زمانی که کاربران بیاموز به طور روزانه از این اپ استفاده کردند افزایش داشته است. افراد حتی بخشی از آموزش خود را که از مسیر آموزشگاه دریافت کرده بودند به آموزش دیجیتال تبدیل کردند و همین موضوع اثر قابل توجهی بر میزان استفاده از آموزشهای آنلاین داشت.
- ماهیت و مفهوم خدمات آنلاین بر این اساس است که افراد زمانی که سرویسی را آنلاین دریافت می کنند، انتظار دارند هزینه کمتری پرداخت کنند. از سویی دیگر ارائه خدمات آنلاین این امکان را هم برای ارائه دهندگان خدمات ایجاد کرده که سرویس را با هزینههای کمتری ارائه دهند.
- در شرایطی که خارج از ایران افراد برای استفاده از محصولات دیجیتال از ویندوز تا فتوشاپ هزینه پرداخت میکنند، ما در ایران این محصولات را اغلب رایگان استفاده میکنیم.
- نزدیک به ۷۰ تا ۸۰ درصد نظرات منفی درباره برنامه بیاموز حول محور پرداخت هزینهها است، این پیشفرض ذهنی همچنان در ذهن کاربران ایرانی وجود دارد. هرچند خارج از ایران افراد برای استفاده از این خدمات همیشه هزینه پرداخت کردهاند.
- همین موضوع باعث شده تا کاربران برای دریافت خدمات دیجیتال در مقابل پرداخت پول در ابتدا شوکه شوند. هر چند این موضوع از ۵ سال قبل تا امروز که کاربران شناخت بیشتری نسبت به این روند پیدا کردهاند، گارد اولیه خود را از دست دادهاند و نسبت به پرداخت هزینه آگاهی بیشتری پیدا کردهاند، اما همچنان به حالت ایدهآل نرسیدهایم.
اهمیت توجه به نیاز کاربران در ساخت اپلیکیشنها
- اگر محصول نیازهای مشتری را به شکل ۱۰۰ درصد برآورده کند، محبوبیت کافی را برای او پیدا خواهد کرد و همین موضوع منجر به استفاده کاربران از یک اپلیکیشن خاص میشود. برای مثال در حوزه آموزش زبان از آنجایی که این مهارت نیازمند برقراری ارتباط برای تقویت مهارت است، کاربر نیاز دارد که با فردی دیگر صحبت کند. این موضوع در شکل آنلاین به قدری پیشرفت نکردهاند که تا این بخش را هم مورد توجه قرار دهند.
- توجه به نیازهای کاربر مهمترین بخشی است که نباید به سادگی از آن عبور کرد. اگر این موضوع مورد توجه قرار گیرد کاربران خود به خود به استفاده از اپلیکیشنها به دلیل هزینه کمتر، انعطافپذیری بیشتر و توجه به ارزش زمان علاقهمند میشوند.
در دو سال گذشته به دلیل شیوع کرونا و آغاز آموزشهای رسمی به شکل آنلاین انتظار میرفت دولت که کمتر در این حوزه تجربه داشت از کمک بخش خصوصی یا به بیان دیگر استارتاپهای جوان استفاده کند. آمار قابل تحلیلی در این حوزه در دست نیست. نکته جالب توجه اما این است که برخی استارتاپها خودشان هم علاقهای به همکاری مشترک با دولت ندارند.
- عملکرد بخش دولتی در این حوزه بسیار کند و زمان بر است و استارتاپها فرصت آن را ندارند که برای به دست آوردن بودجه و یا حتی مجوز ارائه محصول بیش از یک سال پشت درهای تصمیمگیریهای دولتی منتظر بمانند. از طرفی ممیزیها و خط قرمزهای چنین همکاریهایی نیز بسیار بالاست. البته این نکته را هم باید توجه کرد که در این مدت، دولت هم گامی جدی در شکلگیری این ارتباط برنداشته است.
- در بخش پشتیبانی بر اساس آماری که به دست آوردهایم به تازگی استفاده از بیاموز صرفا به دلیل مهاجرت تقریبا رشدی ۴۰۰ تا ۵۰۰ درصدی داشته است. این موضوع برای ما هم عجیب بود. اما از آنجایی که مهاجرت ارتباطی جدی با زبانهای خارجی دارد از همین آمار میتوان متوجه موج مهاجرت نیز شد.
وقتی قاچاق محتوا دلیلی برای علاقه به محتوای رایگان میشود
تجربه آموزش الکترونیکی در دوران کرونا
- آموزش الکترونیکی به معنی انتقال فرایند یادگیری به خود یادگیرنده است و کاربران در دوران کرونا متوجه این موضوع شدند که با حذف رفتآمد و زمان هدر رفته و هزینههای قابل توجه امکان یادگیری آنلاین با آرامش بیشتری مخصوصا برای کودکان ممکن شده است. البته در این روند هم مشکلاتی همچون ضبط نشدن روند آموزش وجود دارد که در نهایت باز هم نسبت به آموزش حضوری امتیازهای بسیار بیشتری دارد.
- دولت با وجود اینکه زمان کافی برای پیشبرد این پروژه را نداشت به هیچ عنوان از ظرفیتهای مجود هم استفاده نکرد. دولت تصور میکرد بخش خصوصی باید به طور کاملا رایگان همکاری کند و تجربه و کارکرد خود را در اختیار قرار دهد. در نهایت خود به شکلی انحصاری دانشآموزان را ناچار به استفاده از اپلیکیشن شاد کرد.
- دولت قصد دارد وظیفه خود را به شکل رایگان و آن هم توسط استارتاپها پیش ببرد و این روند تا جایی است که نه تنها حمایت مالی انجام نمیشود و برای همکاری دوجانبه هزینه نمیشود، بلکه حتی حاضر به پخش هیچ تبلیغاتی برای استارتاپهای آموزشی در صدا و سیما با هزینه کم یا رایگان هم نیست. عدم شناخت محتوای استاندارد و اطمینان به بخش خصوصی این موضوع را دامن زده و اقتصاد محتوا به طور جدی دچار بحران است.
به هر روی انتظار نمیرود زمانی که دولت حاضر به پرداخت هزینه برای دریافت محتوای با کیفیت نیست، جامعه، آن هم با شرایط سخت معیشتی و اقتصادی اهمیت پرداخت هزینه برای خرید محتوا را آنچنان که باید جدی بگیرد. این موضوع اما در حالی است که بعد از موج جدید مهاجرت، تعداد قابل توجهی از کاربران اپلیکیشنهای آموزشی فارسیزبانان خارج نشینی هستند که دسترسی به آموزشهای فارسی هم ندارند.
- به هر حال بخشی از بازار ما به خارج از کشور کوچ کرده است. هیچ راه ارتباطی برای معرفی اپلیکیشنها نیز وجود ندارد، مگر تبلیغ در شبکههای ماهوارهای. دولت هم نه تنها کمکی به توسعه اقتصاد الیکیشنهای آموزشی نکرده، بلکه همواره حتی با این موضوع هم مخالفت جدی میکند.
خانه نشینی و استفاده از آموزش آنلاین
- کرونا و ماندن افراد در خانه منجر به آن شد که بیشتر از آموزشهای آنلاین استفاده کنند.
- کرونا منجر به افزایش اعتماد به شیوههای جدید آموزشی شده و مردم در حال حاضر اعتماد بیشتری به آموزشهای آنلاین دارند.
- این موضوع بر اساس نوع آموزش امکان پرداخت هزینه توسط کاربران را کمرنگ یا پررنگ خواهد کرد، این که آموزش یک سویه باشد یا کاربر امکان ارتباط با کارشناس را در روند آموزش داشته باشد، اثرگذاری قابل توجهی بر این موضوع دارد. از سوی دیگر این تصور که کاربران با استفاده از آموزشهای رایگان شبکههای اجتماعی، امکان رفع این نیاز را دارند نیز خیلی محتمل نیست.
- تغییر برنامهها، عدم انسجام و انضباط و عواملی از این دست چنین پلتفرمهایی را برای دریافت محتوای آموزشی کمتر قابل اعتماد کرده است. این در حالی است که در اپلیکیشن و سایت میتوان کاربران بیشتر از این فضا استفاده کنند.
- دولت از ظرفیتهای بخش خصوصی، آن طور که باید استفاده نکرده و دولت با راهاندازی اپلیکیشنهایی مثل شاد تصمیم گرفت خود به تنهایی این روند آموزش را پیگیری و اجرا کند. به نظر نمیرسد که دولت علاقهای هم به برقراری چنین ارتباطی داشته باشد.
- لرنیت هیچ تبلیغاتی در حوزه مهاجرت ندارد و به طور قطع تعدادی از کاربران صرفا به دلیل مهاجرت از اپلیکیشنهای آموزش زبان استفاده میکنند. اخیرا بیشتر شاهد این موضوع هستیم که کاربران پیش از استفاده از لرنیت درباره مهاجرت و اثر یادگیری آن بر مهاجرت هم پرسشهایی مطرح میکنند، اما در نهایت اطلاعات روشنی درباره تعداد این کاربران در دست نداریم.
بر اساس گزارش برنامه بازار، که بخشهای گوناگونی از علاقهمندی و نیاز کاربران به اپلیکیشنهای آموزشی را نشان میدهد؛ از لحاظ میزان عرضه و تقاضا اپلیکیشنهای آموزشی بیشترین عرضه را داشتهاند و این در حالی است که بیشترین تقاضای خرید برای اپلیکیشنهای خرید بوده است. با توجه به توضیحاتی که فعالان این عرصه درباره روند کاری خود دادهاند، به نظر میرسد همچنان با وجود اهمیت آموزش آنلاین، خرید این اپلیکیشنها برای کاربران آنطور که انتظار میرود جدی نشده است.
/دیجیاتو/