زمان در گذر شمارش لایک ها
گزارش «وبلاگنیوز» و به نقل از دانشجو،«گوشی رو برمیدارم که پیامک هام رو چک کنم، به خودم میام میبینم چندساعته که با گوشی مشغولم و از همه کار وزندگیام موندم.» این جمله را بارها و بارها از زبان همهکسانی که بهرهمند از گوشیهای هوشمند هستند شنیدهایم.
دغدغهای کاذب که نهتنها گرهی از مسائل و کارها باز نمیکند که خود باری شده برای مصرفکنندگان این تکنولوژی.
با ورود تلفن همراه بهویژه گوشیهای هوشمند که دامنه ارتباطات افراد را گسترش داده است، زمان زیادی از مردم، صرف دریافت و ارسال پیام میشود؛ غافل از اینکه در این شبکه بزرگ و بیانتها، مارپیچ تودرتویی وجود دارد که اندیشمندان علوم ارتباطات از آن بهعنوان «مارپیچ سکوت» یاد میکنند که افراد حاضر در فضای مجازی را اسیر میکند.
بر اساس نظریه مارپیچ سکوت، افراد با تداوم حضور در شبکههای اجتماعی و برخورد با افکار و عقاید خود در شرایطی که در مورد موضوعات جالب و داغ باهم صحبت میکنند، حتی در فضای حقیقی دچار نوعی دوگانگی در بیان نظرات و آرای خود میشوند که همین موضوع در اکثر موارد سبب میشود فرد از ابراز گفته خود منصرف شود و یا علیرغم نظر مخالف اما بازهم با اکثریت همراه میشود.
اندیشمندان علوم ارتباطات با طرح این نظریه معتقدند مردم در ارتباطات روزمره خود، نوعی درک عمومی درباره دیدگاه غالب جامعه و نظر اکثریت و اقلیت دارند، دیگر اینکه مردم نمیخواهند در گروه اقلیت باشند و از انزوا و فشار گروهی هراس دارند، سوم اینکه از ترس انزوا و زیر فشار قرار گرفتن و به خاطر اینکه مورد طعن و تمسخر و یا طرد و بیاعتنایی قرار نگیرند، سکوت میکنند.
رقابت برای لایک بیشتر
محمد دانشجوی ۲۱ ساله مدیریت بازرگانی میگوید: «بیشتر وقتم با گوشی میگذرد، حتی وقتی سر کلاس هستم. یا با تلگرام و واتساپ سرگرم چت هستم یا مشغول اتک زدن در کلش آو کلنز.»
زهرا ۲۴ ساله دانشجوی گرافیک است. او هم از دلمشغولیهایش با گوشی و برنامههای آن میگوید. اینکه دائم در اینستاگرام برای کارهای هنریم عکس میگذارم و اعتراف میکنم با دوستانم برای تعداد لایک و فالور هایمان رقابت داریم.
مریم ۲۴ ساله هم که در حرفه خبرنگاری مشغول است از عضویتش در گروههای مختلف خبری، هنری و شعر میگوید. اینکه به خاطر حرفهام باید دائم در جریان اخبار باشم و همین موضوع باعث شده تماموقتم صرف این موضوع شود. باوجودی که از این امکان بهره میبرم، ولی در کنار این فواید زمان زیادی را از دست میدهم. گوشی را که برمیدارم ساعتها مشغول میشوم.
محمد طلبه جوانی است که در اینستاگرام، فیسبوک و بسیاری شبکههای اجتماعی مدیریت چند گروه و صفحه دارد و با دوستانش از این ابزار برای ترویج احکام و پاسخ به سؤالات دینی بهره میبرد. او میگوید بیش از ۱۰ هزار عضو در گروهها و پیج های اینستاگرام و فیسبوکش دارد که باعلاقه مطالبش را دنبال میکنند برای همین مجبور است وقت زیادی را صرف این موضوع کند.
اما بهراستی چه عاملی میتواند اثر بازدارندهای برای این اتلاف وقت و عمر وجود داشته باشد؟
فارغ از موضوعات غیر ضرور و مضری که در برخی شبکههای اجتماعی وجود دارد میتوان حضور افراد مذهبی و معتقد که استفاده درستی از این فضاها دارند را بهعنوان فرصتی در این شرایط دانست اما نکته مهم اینجاست که این شبکهها نمیتواند منبعی برای انتشار و انتقال و تبادل اطلاعات باشد.
فضای مجازی فضایی است که هنوز هویت حقیقی و حقوقی افراد شناختهشده نیست. بارها دیدهشده که صفحات و گروههایی به اسم افراد مطرح و مشهور ساختهشده که درنهایت با تکذیب فرد حقیقی مواجه شده است. علاوه بر آن ترویج و کپی اطلاعات نادرست و مبهم، سبب شده تا کاربران حتی به مطالب مهم و ضروری ارائهشده نیز با دیدهی تردید بنگرند و از کنار آن بگذرند.
کپی کردن مطالب بدون اطلاع و بررسی منابع معتبر آن نهتنها نمیتواند مفید باشد که میتواند سبب تشویش و تردید در افکار و حتی اعتقادات افراد شود. در چنین شرایطی فرد با گذر زمان نهتنها فرق میان مطالب متقن و صحیح را از مطالب بیمحتوا و دروغ نمیتواند تشخیص دهد که حتی درباره دانسته و اطلاعات خود نیز به تردید میافتد. در چنین شرایطی در دنیای بیرون نیز نمیتواند در ابراز نظر خود در مسائل مختلف ابراز عقیده کند.
حالا با همهگیر شدن تب حضور در شبکههای مجازی حوزههای علمیه دست به ابتکاری جدید زد که طی آن استفاده از گوشیهای هوشمند در محل درس و بحث برای طلاب جوان که مشغول تحصیل هستند؛ منع شدند.
جلوگیری از فرصت سوزی اوقات طلاب جوان
مدیر حوزههای علمیه سراسر کشور در تشریح این طرح میگوید: «یکی از اهداف اصلی از وضع این آییننامه ایجاد بستر و زمینه مناسب برای طلاب جهت تمرکز بهتر و مطلوبتر نسبت به تحصیل خود با بهرهگیری از اوقات خودشان است، یکی از عرصههای فرصت سوزی برای طلاب و دانشجویان این است که بیشازحد با سرگرم شدن به شبکههای اجتماعی و بهخصوص مدیریت نکردن آن، وقت ارزشمند خود را بگیرند و حالآنکه فرصت ارزشمند سالهای آغازین طلبگی باید صرف یادگیری دروس و همچنین تحقیق و پژوهش علمی شود.»
به گفته آیتالله سید هاشم حسینی بوشهری درواقع آنچه در آییننامه استفاده از ابزارهای ارتباطی موردتوجه ویژه قرارگرفته، چگونگی استفاده صحیح از ابزارهای ارتباطی است و بیشتر بحث مدیریت کردن درست از این امکانات برای کسانی که زمان تحصیلشان است مطرح است که قاعدتاً باید توام با لحاظ حساسیتها و اصولی باشد.
شبکههای اجتماعی؛ هم فرصت و هم تهدید
عضو شورای عالی حوزههای علمیه میگوید: «وجود شبکههای اجتماعی و فضای مجازی گرچه میتواند فینفسه یک فرصت تلقی شود اما اگر باعث هدر دادن وقت طلاب و اهل علم شده و آنها را در مسیر نخبه شدن و عالم شدن بازبدارد، بزرگترین تهدید است و خود آسیبها و خطراتی برای جامعه حوزوی و کلیت جامعه به همراه دارد.»
وی با تأکید بر اینکه مراکز آموزشی و پژوهشی چه حوزوی و چه دانشگاهی نباید مقهور رسانهها و ابزارهای ارتباطی شوند، تصریح میکند: «بیتردید سلب فرصتهای علمی و پژوهشی بهخصوص در جوامع حوزوی و دانشگاهی، بزرگترین آسیب استفاده نامناسب از شبکههای ارتباطی است که به ضرر جامعه و کشور خواهد بود.»
انتهای پیام/.