دولت مردمی، شبکههای اجتماعی را می پذیرد؟
مجازیست–حضور دولتمردان در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی باعث شده تا مردم این پرسش را مطرح کنند که مسئولانی که خود از این شبکه‌ها و پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنند چرا می‌خواهند آن را برای مردم مسدود و از دسترس خارج کنند.
همین امر است که موجب شده تا دولت رئیسی نیز با رویکردی محتاطانه و با تدبیر، به بحث فضای مجازی و شبکههای اجتماعی نگاه کند. این در حالی است که هنوز طرح صیانت از فضای مجازی که دو ماه پیش توسط مجلس یازدهم تصویب شده تعیین‌تکلیف نشده و معلوم نیست که دولت این طرح را اجرا خواهد کرد یا از در تقابل با مجلس و کنار گذاشتن طرح برخواهد خواست.
آنچه مسلم است رئیسی نمی‌خواهد خود را در مقابل جامعه قرار دهد و در این راستا تلاش خواهد کرد که با نهایت درایت و تعامل با مجلس برخورد کند که خللی به اعتماد کاهش یافته مردم درخصوص نوع رویکرد دولت به فضای مجازی وارد نشود.
فضای مجازی و نگاه دولت
شبکههای اجتماعی و فضای مجازی امروز بخش غیر‌قابل انکاری از زندگی عمومی مردم هستند و به عبارت دیگر به بخشی از سبد کالای جامعه تبدیل شده‌اند. این درحالی است که نوع رویکرد دولت‌ها و مجالس مختلف به فضای مجازی متفاوت بوده است. مثلا در دولت حسن روحانی با وجود اینکه سیاست دولت حراست از فضای مجازی بود و در این راه حتی از وزیر سابق ارتباطات شکایت‌هایی نیز صورت گرفت؛ اما آذری‌جهرمی و مجموعه دولت با وجود همه مخالفت‌ها اجازه نداند که مقابله و فیلترینگی درخصوص شبکههای اجتماعی چون اینستاگرام، واتساپ و… صورت گیرد. هر چند که پیش از آن تلگرام در سال ۹۸ فیلتر شد و سال‌ها پیش از آن نیز شاهد مسدودسازی توئیتر بودیم. البته تلاش‌هایی درخصوص رفع مسدودیت از این شبکههای اجتماعی صورت گرفت اما به جایی نرسید. با این حال شرایط به‌گونه‌ای بود که اگر عزمی برای باز شدن شبکههای اجتماعی فیلتر شده نبود اما در طرف مقابل دیگر شبکه‌ها به فعالیت‌های خود ادامه می‌دادند.
این در حالی است که با تغییر مجلس دهم که در راه حمایت از شبکههای اجتماعی با دولت همراه بود؛ مجلس یازدهمی‌ها تمام هم‌وغم خود را بر مبارزه با فضای مجازی قرار دادند و در این راه در ۶ مرداد ماه سال جاری توانستند صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را پس از دو بار خروج از دستورکار در مجلس به تصویب برسانند.
در همین راستا نیز چندی بعد نمایندگان رای به اصل هشتادوپنجی شدن طرح صیانت دادند که از زیر‌مجموعه کمیسیون فرهنگی خارج شود و در کمیسیونی فراتر از مجلس مورد بحث و بررسی قرار گیرد. این در حالی است که با روی کارآمدن دولت سید‌ابراهیم رئیسی همگان منتظرند ببینند که نوع رویکرد دولت نسبت به این طرح و اساسا فضای مجازی چگونه است. رئیسی در روزهای تبلیغات انتخاباتی در فضای مجازی حضور پررنگی داشت و حتی در یکی از مناظره‌ها گفت که ۲ میلیون فالوور در اینستاگرام دارد و طی ماه‌های گذشته نیز نظرات کاملا بازی را درخصوص لزوم دسترسی جامعه به فضای مجازی و شبکههای اجتماعی مطرح کرده است.
لذا به نظر می‌رسد با وجود شرایط فعلی جامعه که مردم با شرایط معیشتی نه‌چندان مساعدی روزگار می‌گذرانند دولت رئیسی هم نمی‌خواهد بر نارضایتی عمومی بیفزاید و در نتیجه رویکرد چندان مساعد و موافقی را نسبت به طرح مجلس نخواهد داشت. چنانکه چندی پیش نیز زارع‌پور وزیر ارتباطات تصریح کرد که دولت بنایی بر فیلتر کردن شبکههای اجتماعی و مقابله با فضای مجازی ندارد. هر چند که برخی معتقدند کندی سرعت اینترنت در شبکههای اجتماعی و پیام‌رسان‌ها را می‌توان گام اول برای تحقق طرح مجلس دانست. باید دید دولت چه زمانی به طور جدی درباره طرح مجلس نظر قطعی خواهد داد. آن را می‌پذیرد یا اینکه در مقابل آن خواهد ایستاد.
حضور دولتمردان
نگاهی به حضور دولتمردان در شبکههای مختلف اجتماعی نشان می‌دهد که خود آنها نیز به جهت استفاده از این شبکه‌ها اساسا شاید عزمی در‌جهت مسدودسازی و فیلترینگ آنها نداشته باشند. حضور رئیس‌جمهور در اینستاگرام با پست‌هایی که اغلب همراه عکس، به شرح فعالیت‌ها و برنامه‌های رئیسی، دیدار با مردم روستاهای مختلف، دیدارهای رسمی و… اختصاص دارد، باعث شده تا برخی مطرح کنند رئیس‌جمهور نگاهی به فیلترینگ شبکههای اجتماعی نداشته باشد. همین مساله است که رئیس دولت سیزدهم را به یکی از پرطرفدارترین سیاستمداران در اینستاگرام تبدیل کرده است. دیگر دولتمرد حاضر در شبکههای اجتماعی محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس‌جمهور است که از دیر‌باز در توئیتر و اینستاگرام فعال بوده و از مخالفان طرح فیلترینگ اینترنت و شبکههای اجتماعی است.
هر چند که سایر معاونان رئیسی نیز مثل محمد مخبر معاون اول، امیر حسین قاضی‌زاده‌هاشمی رئیس بنیاد شهید و سید‌محمد حسینی سخنگوی دولت نیز فعالیت بالایی در شبکههای اجتماعی دارند.
در حوزه کابینه نیز چهره‌هایی مثل عزت‌‌ا… ضرغامی وزیر میراث فرهنگی که از هشتگ‌سازی‌ها تا بازنشر تصاویر و روایت‌ها از صبحانه‌های سیاسی‌اش ابتکارات زیادی در فضای مجازی به خرج داده تا احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و امیر آشتیانی وزیر دفاع حضور پررنگی در فضای مجازی دارند. نکته جالب اینجاست که عیسی زارع‌پور وزیر ارتباطات که خود باید بالاترین فعالیت را در شبکههای اجتماعی داشته باشد هیچ صفحه‌ای در این فضا ندارد که در نوع خود جای تعجب و تامل دارد.
اپلیکیشن محبوب
رصد حضور دولتمردان نشان می‌دهد که اپلیکیشن محبوب مردان دولت انقلابی توئیتر است. پیام‌رسانی که هر چند برای مردم مهر قرمز فیلتر خورده است اما غالب مسئولان در آن عضویت دارند و در آن به اظهار‌نظرات، واکنش‌ها و نشر رویکردهای خود می‌پردازند. جالب اینکه مسئولان دولتی نیز مجبورند مثل مردم عادی قانون را دور بزنند تا به این پیام‌رسان دسترسی داشته باشند.
در میان شبکههای مختلف اجتماعی حضور دولتی‌ها در دو شبکه توئیتر و اینستاگرام باعث شده تا آنها به محبوب‌ترین اپلیکیشن‌ها برای دولتمردان تبدیل شوند. عضویت ۲۲ نفر اعضای دولت سیزدهم در توئیتر در مقابل عضویت شانزده نفر از آنان در اینستاگرام نشان از آن دارد که این اپلیکیشن از محبوبیت بیشتری در میان کابینه سیزدهم برخوردار هستند.
/حمید شجاعی در آرمان ملی/
